Đi cầu là một quá trình sinh lý giúp thải loại những chất cặn bã không được cơ thể sử dụng. Quá trình đi cầu bình thường mang lại cho con người cảm giác thoải mái. Khi quá trình này bị trục trặc, làm chuyện đi câu trở nên khó khăn, sẽ gây táo bón. Ở trẻ em, táo bón gây đau khi đi câu, trẻ sợ đi câu nên chủ động nín giữ phân, khối phân nằm lâu trong ruột càng trở nên to hơn và cứng hơn, gây cảm giác đau hơn cho lần đi cầu kế tiếp. Vòng luẩn quẩn này làm cho chuyện đi cầu trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng đối với cả trẻ và cha mẹ. Khi trẻ đi tiêu ít hơn 3 lần trong 1 tuần có thể xem trẻ bị táo bón. Phân của trẻ táo bón thường cứng, thành viên hoặc đóng khối có khi rất to làm nghẹt cả bồn cầu.

Tuy nhiên cần lưu ý số lần tiêu phân của trẻ bình thường’rất thay đổi theo lứa tuổi và theo chế độ ăn. Trung bình trẻ bú mẹ nhỏ hơn 3 tháng tiêu 3 lần/ngày nhưng có thể tiêu hơn 10 lần/ngày hoặc ngược lại hơn 1 tuần mới tiêu một lần nhưng vẫn không gọi là táo bón nếu phân vẫn mềm và trẻ vẫn bú, ngủ tốt. Với trẻ bú bình số lần tiêu mỗi ngày trung bình từ lúc sinh đến 3 tháng là 2 lần, từ tháng thứ sáu trở đi là 1,8 lần, từ một tuổi giảm còn 1,4 lần và khi trẻ được 3 tuổi thì chỉ còn 1 lần.Một số trẻ thường phải vặn mình, đỏ mặt, hai chân co lên bụng một hồi lâu mới tiêu được, phân mềm không có đàm máu. Đây là giai đoạn “tập tành” của trẻ, hoàn toàn bình thường, rồi trẻ sẽ tiêu dễ dàng hơn khi lớn lên.

Nguyên nhân có thể do bệnh lý hoặc do chức năng.

Táo bón do bệnh lý thường không tự hết, hay kèm theo các biểu hiện bất thường khác và trẻ thường suy dinh dưỡng. Có rất nhiều nguyên nhân như ruột già quá to, hẹp hậu môn, rối loạn vận động ruột do bất thường thần kinh, bệnh nội tiết chuyển hóa, bệnh thần kinh, cơ … Đối với nhóm nguyên nhân này cần phải điều trị bệnh gốc mới hết táo bón. Cần lưu ý các biểu hiện sau để đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế kịp thời: chậm tiêu phân su hơn 24 giờ, kích thước phân nhỏ, sụt cân, suy dinh dưỡng, bụng chướng, đau bụng hoặc đau hậu môn, nôn và buồn nôn, sốt, tiêu máu.

Táo bón do nguyên nhân chức năng rất thường gặp. Gọi là chức năng vì trẻ không có bất kỳ bệnh lý gì khác ngoại trừ táo bón. Các nguyên nhân khởi phát thường là sau một biến cố gì đó trong cuộc sống của trẻ, ví dụ như khi chuyển đến nơi ở mới, đi du lịch dài ngày, lần đầu đến trường. Trong những trường hợp này trẻ có thể cảm thấy không thoải mái với nhà vệ sinh xa lạ, e ngại bạn bè, thế là trẻ nín đi cầu. Hoặc nó có thể khởi phát sau khi trẻ bị một bệnh nào đó, có thể do quá trình bệnh lý làm xáo trộn thói quen đi cầu của trẻ, hoặc do các thuốc đã sử dụng. Một lý do rất buồn cười ở trẻ con mà chúng ta cần quan tâm, đó là có những đứa bé “quá bận rộn” với chuyện chơi, chuyện học mà không thèm đi cầu, việc nén giữ phân lâu ngày gây táo bón. Ngoài ra một số trẻ biếng ăn, không chịu ăn rau. trái cây, không uống đủ nước, cũng gây táo bón. Tất cả yếu tố này cần được đánh giá, vì việc loại trừ nó giúp cắt đứt mắt xích trong vòng xoắn luẩn quẩn gây táo bón. Điều chỉnh cho hành vi đi cầu của trẻ trở về bình thường cần mất nhiều thời gian, đôi khi vài tháng đến vài năm. Cha mẹ cần biết để kiên trì hợp tác điều trị cho trẻ. chế độ ăn không cân bằng, thiếu chất xơ; vừa đổi chế độ ăn (sữa mẹ chuyển sang sữa bò, thức ăn mềm sang thức ăn cứng.); do trẻ uống không đủ nước; trẻ tự nín khi có cảm giác đại tiện vì sợ đau, do ham chơi, sợ chỗ lạ; đôi khi sau một stress như bệnh tật, đổi chỗ ở, chuyển trường, chuyển lớp trẻ cũng bị táo bón.

trẻ táo bón nên bổ sung thêm chất xơ
trẻ táo bón nên bổ sung thêm chất xơ

Điều trị táo bón cho trẻ cha mẹ nên kiên trì vì đây là cả một quá trình kéo dài

Việc điều trị táo bón đôi khi gặp rất nhiều khó khăn, do trẻ dễ tái phát táo bón, cha mẹ hay chán nản. Có thể tóm tắt bao gồm các phần sau: Tháo phân (khi phân đóng quá cứng trong trực tràng, thường là ờ bệnh viện).

Duy trì (thường kết hợp dùng thuốc, thời gian dài ngắn tùy táo bón đã lâu hay mau, nói chung thường mất vài tháng).

Điều chỉnh hành vi và lối sống (tập thói quen đi tiêu tốt, phát hiện và loại trừ các yếu tố thúc đẩy đã kể ở trên).

Để chữa một trường hợp táo bón thành công cần phối hợp đồng bộ nhiều yếu tố, trong đó vai trò của gia đình là rất quan trọng trong việc cho trẻ chế độ dinh dưỡng hợp lý, tư thế đi cầu đúng, tạo thói quen đi cầu mỗi ngày. Việc dùng thuốc làm mềm phân đóng vai trò tạm thời trong giai đoạn đầu điều trị mà thôi, về chế độ dinh dưỡng, trẻ nên được khuyến khích ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống nhiều nước. Nếu trẻ biếng ăn nên tư vấn chuyên gia dinh dưỡng, cần thử qua nhiều loại rau củ, trái cây xem trẻ thích loại nào. Một số cha mẹ cảm thấy khó khăn khi cho trẻ ăn và chỉ muốn được dùng thuốc. Tuy nhiên chúng ta cần phải ý thức rằng chế độ dinh dưỡng là điều trị căn bản cần phải làm suốt đời cho trẻ, đây là quá trình điều trị sinh lý nhất, vì ăn uống là bản năng sinh tồn của con người. Đối với tư thế đi cầu, nên cho trẻ ngồi tọa mông lên bàn cầu hoặc bô, hai chân chạm đất, để làm giảm áp lực đặt trên tầng sinh môn khi trẻ rặn, tránh nứt hậu môn. Hàng ngày nên nhắc nhở và dành thời gian theo dõi việc đi cầu của trẻ. Cho trẻ đi cầu vào một giờ nhất định trong ngày để hình thành phản xạ đi cầu đều đặn. Những trẻ khởi phát táo bón sau khi đi học nên được tập cho thói quen đi cầu mỗi ngày tại nhà, vì có thể trẻ ngại sử dụng nhà vệ sinh trong trường và chủ động nín giữ phân. Để hỗ trợ cho trẻ đi cầu không đau, trong giai đoạn đầu có thể dùng những thuốc làm mềm phân hoặc thuốc giảm đau tại chỗ nếu trẻ có nứt hậu môn. Hiện trên thị trường có rất nhiều loại thuốc nhuận trường, cần tham vấn ý kiến nhân viên y tế để lựa chọn thuốc an toàn cho trẻ. Những thuốc này đôi khi cần sử dụng lâu dài và giảm liều từ từ để tránh bón tái phát. Tóm lại, để cho việc đi cầu không còn là cực hình đối với trẻ táo bón cần

  • Cho trẻ đi khám bệnh để loại trừ những tổn thương thực thể gây bón.
  • Có thái độ kiên trì để theo đuổi quá trình điều trị lâu dài.
  • Ý thức về vai trò quan trọng của gia đình trong việc điều chỉnh hành vi đi cầu của trẻ.

 

 

 

Bài trướcCha mẹ phải làm gì khi trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản?
Bài tiếp theoTẩy giun cho bé khi nào?

BÌNH LUẬN

Nhập nội dung bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.