CHỮA THẤP KHỚP CẤP BẰNG ĐÔNG Y
Biện chứng Đông y:
Thể chất dương thịnh, trong có nhiệt ẩn náu, phong hàn thấp tà quấy nhiễu.
Cách trị:
Khư phong thấp, thanh nhiệt giải độc.
Đơn thuốc:
Khư phong lợi)thấp hoạt huyết (uống). Hoạt thông tẩy tễ (ngâm).
Bài thuốc:
Khư phong lợi thấp hoạt huyết phương : Đương quy 9g, Hồng hoa 6g, Tần giao 9g, Phòng phong 9g, Tang ký sinh 12g, Mộc qua 9g, Ngưu tất 9g, Uy linh tiên 9g, Tỳ giải 9g, Thương truật 9g, Phục linh 9g. sắc uống, mỗi ngày 1 thang.
Thuốc rửa:
Sinh địa 15g, Đơn bì 9g, Xích thược 9g, Ngân hoa 15g, Tử hoa địa đinh 15g, Hoàng bá 9g, Mộc thông 9g, Ty qua lạc 9g. sắc nước ngâm tẩm chỗ bị bệnh mỗi ngày 2-3 lần. ẳ
Hiệu quả lâm sàng:
Lưu XX, nữ, thanh niên, đến khám đầu tháng 10/1978. Mắt cá chân sưng nóng và đau, không đi lại được, khớp gốì cũng đau, không nghĩ đến ăn uống, bệnh đã hơn 20 ngày. Mạch Tế Sác, lưỡi sạch không rêu. Xét nghiệm máu lắng 54mm/giờ. Chẩn đoán lâm sàng là thấp khớp cấp. Đã dùng một ít thang thuôc, ngoài ra đã dùng Hoạt thông tẩy tễ để ngâm nhưng hiệu quả không rõ. Sau đó đổi sang uống Khư phong lợi thấp hoạt huyết phương, nhưng dặn vẫn ngâm bằng Hoạt thông tẩy tễ. Dùng thuốc đến ngày 21/10 mắt cá chân đã hết sưng, hết đau, nhưng khớp đầu gôì có vẻ còn sưng đau. Dặn kiên trì uống thêm ít thang nữa nhằm đạt công hiệu đầy đủ. Hạ tuần tháng 11 năm ấy, anh của người bệnh đến cho biết cô em dùng thuốc xong đã khỏi bệnh ngay, tốc độ máu lắng giảm xuống bình thường, công tác trở lại.
Nhận xét:
Thấp khớp là thuốc phạm trù ‘Tý chứng’ của Đông y. Tý là có ý nghĩa bịt kín, ứng với trường hợp kinh lạc cơ biểu của người ta bị phong hàn thấp khí quấy rối, khí huyết không thông, cho nên các khớp đau đớn, lại thêm tê mỏi đều gọi là Tý chứng. Có một loại Nhiệt tý, là do thể chất dương thịnh, trong có nhiệt ẩn náu, tuy có gặp phong hàn thấp tà nhưng vẫn có nhiều biểu hiện kiểu nhiệt. Sách ‘Kim quỹ dực’ viết: “Tạng phủ kinh lạc trước có chứa đầy nhiệt, mà gặp phong hàn thấp khí bên ngoài đến, nhiệt là hàn tà, khí không thông, hàn lâu ngày hoá nhiệt, ắt sinh ra chứng tý nung đốt mà sinh bực bội”. Bệnh của họ Tề là chứng bệnh này. Cho dùng Đương quy, Hồng hoa là để hoạt huyết; Tần giao, Phòng phong, Tang ký sinh, Tỳ giải là các thứ khư phong thấp; Mộc qua lợi cân côt; Ngưu tât làm mạnh lưng gốì; Uy linh tiên chủ về các chứng Tý ngoan cố;
Thương truật, Phục linh làm táo Tỳ, lợi thấp. Lại đùng các thuốc thanh nhiệt giải độc sắc lên ngâm rửa, để cho tính thuốc do lỗ chân lông mà đi vào, trong ngoài phối hợp mà trị bệnh, mới có kết quả tốt (Thẩm Trọng Quế – Bắc Kinh).
