THAI NGHÉN DỌA SẢY
(Thai nhiệt, tỳ hàn)
Bệnh nhân: (nữ, 33 tuổi).
Cán bộ Ban Tổ chức Thành ủy.
Vào viện: Ngày 18 tháng 10 năm 1978.
Bệnh án số: 1177. x
Chứng bệnh:
Tắt kinh gần 1 tháng, có triệu chứng dọa sẩy thai, ra chất nhờn lẫn máu, lại đau tức bụng dưới, ói mửa không cho ăn, người rất mệt mỏi, mới xây dựng năm 1975, tính đến năm 1978 đã bị sẩy hai ba lần, kỳ này thế này rất sợ.
BỆNH ÁN
Khám:
Vọng: Vóc người to đẫy, nước da trắng bạc như có vẻ béo bệu, lưỡi to dầy, ướt, tinh thần hoảng sợ.
Văn: Tiếng nói thô.
Vấn: Ói ra nước trắng nhờn, không khát nước.
Thiết: Mạch hoạt, đúng là mạch có thai, nhưng trong đường mạch có kèm khẩn nhỏ.
Thuốc uống:
Lá hoắc hương 12g Trân bì 10g
Ô mai 08g Sa nhân 12g
Sinh khương 04g Tô diệp 10g
Cho uống ba thang-tuần.
Khám kỳ II.- Y đơn cũ, bỏ Tô diệp, thêm Bạch truật 8g, Tục đoạn 8g, cho ba thang-tuần.
Khám kỳ III.- Y đơn cũ, bỏ Tục đoạn, thêm Hoàng cầm 10g, Trác bá diệp 10g, Mạch môn 10g, cho 4 thang-tuần.
Khám kỳ IV.-
Hoàng kỳ 12g Trần bì 6g
Bạch truật 12 g Trắc há diệp 12g
Mạch môn 10g
Cho ba thang-tuần.
Khám kỳ V.- Y đơn cũ, thém Đảng sâm 12g, Sa nhân 4g. Cho 4 thang-tuần.
Khám kỳ VI –
Bạch truật 10g Trắc bá diệp 12g
Đảng sâm 12g Hoàng câm 08g
Đương quy 10g Mạch môn 08g
Cho uống ba thang-tuần.
Khám kỳ VII.- Y đơn cũ, thêm Trân bì 10g
Khám kỳ VII,-
Bạch truật 10g Tục đoạn 10g
Trán hì 10g Mạch môn 10g
Đương quy 10g Hương phụ 10g
Cho uống ba thang-tuần.
THẢO LUẬN
Bệnh lý.
Bệnh nhân này, năm 33 tuổi mới xây dựng gia đình (1976), vậy mà từ 1976 đến 1978 đã bị hư thai 3 lần, bệnh nhân nói: tuổi đã lớn, xây dựng muộn lòng những muốn có đứa con để nuôi cho vợ chồng yên vui với nhau mà cứ sẩy thai hoài, thật là buồn.
Kỳ này tính ra tắt kinh gần 1 tháng thì mừng là có thai, nhưng trên miệng ói mửa không cho ăn, mệt nhọc, hạ bộ lại rỉ rả chảy ra nhớt trắng lợt lẫn hồng thắm sợ bị quen ố sẽ lại sẩy thai lần nữa chàng?
Tất cả làm cho bệnh nhân lo sợ, tinh thần hoảng hốt, thật là khó trị.
– THAI NGHÉN: huyết đọng lại làm thai thì thai huyết vượng mà tỳ khí suy, tỳ khí suy thì mệt nhọc.
– ÓI MỨA: huyết phải hành kinh hàng tháng để thay đổi thì kinh huyết đều hòa, nay tắt kinh, huyết hiệp với tinh tụ lại làm thai, nơi tinh huyết xông lên dạ dày, lên miệng tanh hôi, dạ dày và miệng là nơi tinh sạch không chiu dược mùi hòi tanh, nên ăn vào bát phải ói mửa ra, ói mửa vài ba tuần không cho ãn thì mệt nhọc thêm, không cho ăn thì bụng trống rỗng sinh đờm nhớt đầy cổ đầy miệng, trong đờm nhớt ấy hẳn là có trùng (giun) càng có giun càng ói mừa nhiều.
– NHỚT RỈ RA: nhớt tráng hồng ờ hạ bộ rỉ ra, bởi thai yếu, cuống thai không chắc, lại không ăn. không có gì nuôi thai, dã vậy, lại mỗi lần ói mửa, mỗi lần giật động cuống thai, khiến cuống thai lỏng lèo thêm mà rỉ ra, tệ hơn nữa, còn có những người không am hiểu gì thai học. lại bảo rằng: thai yếu vì vợ chòng phải ân ái với nhau nhiêu để dưỡng thai, ôi! những người ấy đâu có biết cái thai đương yên lại đem tinh khí vào khuấy động nó lên. nó mà dộng lên, nó tìm cách ra, khi ấy không có thuốc nào giữ lại dược. cổ nhàn dạy ràng khi đã có thai thì cấm không được dộng phòng, loài chó ngựa (xin lỗi) chỉ động đực một lần là có thai, fôi thôi.
– TINH THẦN HOẢNG HỐT: bệnh nhân này lấy chồng hai năm 3 lần sẩy thai, mỗi lần sẩy thai mồi lân yếu sức thêm là một lo sợ hoảng hốt nay chớm có thai lại đe dọa say nếu sẩy nữa lại yếu sức nữa là hai lo sợ hoảng hốt, tối hậu, nếu không có con thì gia đạo không vui là ba hoảng sợ hoảng hốt, tối hậu, nếu Không có con người chồng sẽ lấy vợ bé là bốn hoảng sợ hoảng hốt, ôi’ sức khỏe kém đi lại tinh thần hoàng hốt. bệnh về tâm lý càng nặng nề.
Y lý.
Sợ có thể bị sẩy thai, bởi nước nhớt ri ra là phần chính, ói mửa xốc lẻn làm mệt là phần hai, tinh than hoảng hốt ảnh hưởng đến yếu thai là phần ba.
Phép trị: Củng cố cái thai, không cho nước ri ra.
Ôn bổ tỳ khí cho cân bàng với huyết, cho ăn uống được tiêu hóa để diều hòa dể dinh dưỡng cái thai, đồng thời tiêu đờm nhớt, sát trùng không cho quấy phá dạ dày cho hết ói mửa, tốt hơn nữa. tìm cách chuyện trò vui vẻ, giải tỏa ưu phiên để yên định tâm thần, đó là cách chữa bệnh tâm lý.
Dược lý:
– Lá hoắc hương đê ôn ấm da dày làm sạch nhớt, thơm miệng đòi ăn.
– Sa nhân (bỏ vó ngoài, chi lấy nhân sao thơm) để thông hơi trong bụng, ấm bụng, an thai (thai hàn mới dùng Sa nhân).
– Trần bì thông hơi, tiêu thực, tiêu đờm ờ dạ dày.
– Tỏ diệp tán hàn khí ờ bì phu và khởi động dương khí ớ trong thai.
– o mai đê giun gáp vị chua thì rụt miệng lại mà đi xuống.
– Gừng tươi hiệp với Tô diệp và Hoắc hương để tán hà ớ da thịt và ôn ấm tỳ vị.
– Bạch truật bổ tỳ khí. an thai và cũng trừ thấp loại nhẹ.
– Tục đoạn giữ vững cuống thai và không cho ri nhớt ra.
– Đáng sâm bổ khí như Bạch truật.
– Mạch môn thanh tâm, nhuận phế.
– Hoàng cầm tạm thời trừ hóa độc và mát máu trong thai một chút.
– Trắc bá diệp mát thai sinh huyết mà lại giữ huyết không cho ra.
– Đương quy thêm huyết dưỡng thai.
– Hương phụ thông kinh mạch cho thai và ấm thai.
Trong thời gian diêu trị bao nhiêu thang thuốc chỉ dùng 14 vị nói trên, thay đi đổi lại, khi nhiều khi ít. trước khi tán hàn trừ đờm thấp, sau bổ khí bổ huyết Vít dưỡng thai cho den khi mẹ khỏe thai yên.
Thêm vào dó. mỏi lãn khám, tôi đều nói chuyện vui nào là mạch tốt. thai yên. nào là người khỏe, để trị bệnh tâm lý cho bệnh nhân yên định tâm thần, dại khái: hỏm nay mạch tốt, có căn, thầy thuốc cũng cảm thấy vui mừng…
Khi bệnh nhân mắc bệnh dọa sẩy náy là tháng thứ 3, khi bệnh nhân ra Viện tôi ghi: dâu tháng 5. 7 phải đến tái khám, bệnh nhân có đến tái khám dũng hen.
Sáng chủ nhật ngày 17-9-79, ông chồng (Thành ủ)’ viên) của bệnh nhân đã đến nhà báo cáo rằng vợ óng dã sinh dược cháu trai, mẹ tròn con vuông.
Được tin ấy tôi rất vui mừng khi việc làm của mình đã đùng ý định, đã xây dựng hạnh phúc cho người ta.
