Sử dụng thuốc lá là một mối nguy hiểm chính cho sức khoẻ của vị thành niên. Giai đoạn này của vị thành niên có thể bắt đầu nghiện và tiếp tục đến sau này.Người ta đã ước tính rằng hàng năm ở Mỹ việc hút thuốc sẽ giết chết nhiều người hơn tổng số chết cộng lại do rượu, cocain, crack, heroin, giết người, tự tử, tai nạn xe cộ, sử dụng hoả khí, và hội chứng suy giảm miễn dịch (AIDS). Mặc dù có nhiều luật cấm vị thành niên mua thuốc lá, nhưng 85% những người hiện đang hút thuốc đã bắt đầu hút từ trước tuổi 21.
Viện Ung thư quốc gia và Viện hàn lâm Nhi khoa của Mỹ đã phát hành một tài liệu về can thiệp lâm sàng nhằm ngăn ngừa trẻ em và vị thành niên sử dụng thuốc lá. Các thầy thuốc lâm sàng đã nhận ra những nơi có hiệu quả cho can thiệp ngừng hút thuốc. Người ta đã ước tính rằng có khoảng 10% bệnh nhân bỏ thuốc theo lòi khuyên của bác sĩ.Tỷ lệ này có thể cao hơn nếu bác sĩ tiếp tục can thiệp. Vai trò tích cực của bác sĩ rất quan trọng với các cố gắng làm giảm tỷ lệ hút thuốc trong cộng đồng rộng. Một nỗ lực chuyển đổi sức khoẻ trong mối quan tâm này là Tổ chức Doctors Ought to Care (DOC), một liên minh của những người chăm sóc sức khoẻ và những người tham gia truyền thông, tổ chức này nâng cao sức khoẻ bằng cách phản đối các quảng cáo lừa dối của thuốc lá và rượu. Tổ chức này đóng một vai trò tích cực trong việc triển khai giáo dục về thuốc lá và các chính sách kiểm soát thuốc lố và cô vũ các quan hệ trong các tổ chức khác nhau. Các tổ chức có chương trình chống bài trừ thuốc lậ bao gồm: The American Cancer Society, (Hội Ung thư Mỹ), American Health Foundation, (Hội sức khoẻ Mỹ), American Heart Asociation, (Hội Tim Mỹ) American Lung asociation (Hội Phổi Mỹ) và March of Dimes Birth Defects Foudation (Hội khuyết tật bẩm sinh tháng ba).
Ngăn chặn và can thiệp sớm là chìa khoá giúp đỡ vị thành niên. Khuyến khích cha mẹ và anh chị em ruột làm tấm gương không hút thuốc cũng là quan trọng. Đe loại trừ hút thuốc lá cần một chiến lược toàn diện bao gồm các thiệp của y tế, những thay đổi chính sách, các hạn chế quảng cáo, các chương trình toàn diện dựa vào trường học, các hoạt động cộng đồng, các ý kiến ủng hộ.
SỬ DỤNG CÁC CHẤT KHÁC
Sử dụng các chất ảnh hưởng đến vị thành niên liên quan đến tất cả các nhóm văn hoá và kinh tế -xã hội. Một nghiên cứu về tỷ lệ hiện sử dụng thuốc gây nghiện trong vị thành niên da trắng ở ngoại ô và vị thành niên Mỹ gốc châu Phi ở thành phố, là những người nhận được sự chăm sóc từ các văn phòng bác sĩ tư, đã phát hiện rằng tỷ lệ sử dụng chất gây nghiện cao hơn trong thanh niên da trắng ở vùng ngoại ô thành phố. Các quan niệm lạm dụng chất gây nghiện chỉ xảy ra ở người dân tộc, người nghèo, và người không được giáo dục gây trởngại cho sự thừa nhận vấn đề này ở nhiều vị thành niên. Lạm dụng các chất gây nghiện ở vị thành niên và người lớn phản ánh một vấn đề lớn của xã hội. sử dụng chất gây nghiện có thể miêu tả đơn giản là sự thử nghiệm của vị thành niên hay là sự lạm dụng nặng mà nó làm gây trở ngại cho sự phát triển và cuộc sống hàng ngày của vị thành niên. Do đó việc đánh giá cẩn thận một người sử dụng chất gây nghiện là cần thiết. Các chất gây nghiện thường được sử dụng là: thuốc lá, rượu, cần xa, và cocain. Các chất mới như là “ectasy”, thuốc gây ảo giác, và “ice”, thuốc methamphetamin, đang trở nên quen thuộc với một số vị thành niên. Các thuốc cũ như là LDH đang được dùng lại.
Vị thành niên đang lạm dụng chất gây nghiện khác với người lớn đang sử dụng trong độ dài thời gian dẫn đến điểm khủng khoảng (theo các chuyên gia về lạm dụng chất). Điểm khủng khoảng là lúc mà có điều gì đó xảy ra trong cuộc sống của một người nghiện mà nó gây nghiện hay phải có một người nào đó đủ sức quyết định là có điều gì đó bất ổn và cần can thiệp. Thanh thiếu niên đi học có thể bị đúp, có thể trôn học, có thể buồn rầu ủ rũ, có vấn đề về hành vi, hay là không kiềm chế được trong nhiều lĩnh vực. Tuổi trung bình của người lớn nghiện rượu dẫn đến cơn khủng hoảng có thể lên tới 15 năm, nhưng ở vị thành niên thì tuổi trung bình dẫn đến cơn khủng hoảng chỉ khoảng 2 năm. Vì vậy người lớn mà uống quá nhiều trong 6 tháng thì thường có ít vấn đề nghiêm trọng hơn thanh thiếu niên cũng uống như vậy và trong thời gian như nhau.
Chẩn đoán một vị thành niên bị phụ thuộc chất không khó một khi bác sĩ biết rõ cách làm thế nào để có được tiền sử về chất gây nghiện. vị thành niên có thể có rắc rối trong lĩnh vực chính là gia đình, trường học, hay là các vấn đề về luật pháp. Thầy thuốc nên nhận xét bệnh nhân với các hội chứng liên quan đến các chất gây nghiện như là nói năng líu nhíu hay hưng phấn (bảng 22.7). vị thành niên lạm dụng các chất gây nghiện qua đường tĩnh mạch có thể biểu lộ các hội chứng nghiện (bảng 22.8). Không nên chỉ căn cứ vào xét nghiệm nước tiểu để kết luận một người có phụ thuộc chất gây nghiện và khi làm xét nghiệm phải thông báo cho vị thành niên biết và được họ đồng ý. Các xét nghiệm có thể có kết quả âm tính giả hoặc dương tính giả, ví dụ như là trường hợp một vị thành niên uống thuốc ho thì có thể có kết quả xét nghiệm codein dương tính. Các chất gây nghiện khác nhau có thời gian tồn tại trong cơ thể khác nhau. Một vị thành niên đã hút cần sa lần cuối cách khi làm xét nghiệm vài tuần vẫn có thể cho kết quả xét nghiệm nước tiểu dương tính (bảng 22.9).
Lý do dẫn đến sử dụng chất kích thích có rất nhiều, nhưng bạn bè và cha mẹ có sử dụng chất gây nghiện ảnh hưởng rết nhiều đến việc sử dụng của vị thành niên. Nói chung, bác sĩ gia đình phải nói vấn đề lạm dụng thuốc trong các giao tiếp hàng ngày trên lâm sàng và khi cần phải chuyển bệnh nhân đến những nơi có điều kiện thuận lợi cho chẩn đoán và điều trị. Là cán bộ chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho vị thành niên, thầy thuốc phải có nhiệm vụ tư vấn cho bệnh nhân và giúp cha mẹ họ hiểu được vấn đề. Cha mẹ đôi khi muôn nhận biết được vấn đề trong cuộc sống của con cái nhưng lại không muôn biết những vấn đề trong cuộc sống của chính họ. Nếu một gia đình không ổn thì toàn bộ gia đình đó cần được tư vấn. Tiếp tục lạm dụng các chất ở các gia đình loại này thì hầu như là không thể giảm đi được.
Các cách tiếp cận điều trị khác nhau ở đây không phải là một cách tốt nhất để để không chế hay giải quyết vấn đề này. Các can thiệp điều trị bao gồm điều trị bệnh nhân nội trú, điều trị ngoại trú, tư vấn cá nhân và tư vấn tập thể, các nhóm bạn giúp bạn. Khó có thể đánh giá “mữc độ thành công” đôi với các chương trình khác nhau vì chưa có một phương pháp chuẩn nào về báo cáo và theo dõi.
Về mặt phòng bệnh, vị thành niên nói rằng báo chí và vô tuyến là nguồn thông tin thường xuyên nhất của họ. Vì vậy việc sử dụng phương tiện truyền thông đại chúng để giáo dục vị thành niên về lạm dụng chất có thể có hiệu quả.
Bảng 22.7. Các dấu hiệu thực thể của các chất gây nghiện cụ thể
Bảng22.8. Các triệu chứng thực thể và các chất gây nghiện đường tĩnh mạch
Vị trí Ảnh hưởng
Mắt Viêm nội nhãn do nấm, bệnh võng mạc dạng lắng đọng
Tim Viêm nội tâm mạc, co thắt mạch máu, nghẽn mạch bởi các chất sử dụng
Phổi Viêm phổi (AIDS), tăng áp lực động mạch phổi
Gan Viêm gan
Da Tăng sắc tố tĩnh mạch, thâm nhiễm và xơ cứng tĩnh mạch, các vết đâm (chỗtiêm), loét chỗ tiêm, viêm mô tế bào, phù, bầm máu, chảy máu tại chỗ, vàng da
Bảng 22.9. Xét nghiệm sàng lọc chất gây nghiện trong nước tiểu:thời gian tác dụng
Chất gây nghiện Thời gian tác dụng
|
