Nhiễm Trùng Nhiễm Độc Thức Ăn

Nhiễm Trùng Nhiễm Độc Thức Ăn

Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn là nguyên nhân gây tiêu chảy cấp thường gặp, ngay ở các nước có mức sống cao, do ăn phải thức ăn bị nhiễm vi khuẩn hay độc tố cuả chúng.

Nguyên NhânNhiễm trùng nhiễm độc thức ăn

Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn do Salmonella

Type huyết thanh thường gặp là S. Typhi murium, S. Enteritidis, số lượng vi khuẩn đủ để gây bệnh thường > 106 vi khuẩn, thức ăn bị nhiễm thường gặp là trứng không được nấu chín.

Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn do tụ cầu

Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn do ngoại độc tố tụ cầu, thức ăn thường bị lây nhiễm bởi người mang tụ cầu vàng (nhọt, chín mé..), thời gian nung bệnh từ 1-6 giờ

Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn do các vi khuẩn khác qua trung gian độc tố

Clostridium perfringens: thường do ăn thịt không được nấu chín hay thức ăn hâm lại không kỹ, thời gian nung bệnh 8 -12 giờ.

Clostridium botulinum.

Dịch Tễ Học

Phương thức lây truyền

Chủ yếu là đường phân miệng , do uống nước hoặc ăn thức ăn bị nhiễm bẩn

Nguồn bệnh

Nguời bệnh

Người lành mang trùng : đây là nguồn lây quan trọng

Tuổi : có thể gặp ở trẻ lớn và người lớn .

Giới : Không có sự khác biệt giữa nam và nữ

Mùa: Bệnh thường xảy ra vào mùa nóng.

Tình hình kinh tế, xã hội

Bệnh thường xảy ra ở các nước nhiệt đới, kém phát triển, điều kiện vệ sinh kém.

Yếu tố nguy cơ

Cơ địa: Trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng, người suy giảm miễn dịch.

Tập quán ăn uống thiếu vệ sinh : ăn thức ăn chưa được nấu chín, hâm lại nhiều lần, không có thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi cầu.

Điều kiện vệ sinh kém

Sử dụng nguồn nước không sạch

Sinh Lý Bệnh Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn

Do vi khuẩn sinh độc tố

Staphylococus, C. Perfringens sản xuất ra ngoại độc tố trong thức ăn gây bệnh cảnh viêm dạ dày- ruột cấp, độc tố của vi khuẩn hoạt hóa hệ adenylcyclase của tê úbào ruột gây tăng sự bài tiết của nước và điện giải ở ruột non mà chủ yếu là ở hỗng tràng, trong lòng ruột hiện diện một lượng lớn các dung dịch có áp lực thẩm thấu cao vượt quá khả năng hấp thu của ruột nên bệnh nhân thường tiêu chảy nhiều. Chức năng hấp thu của ruột non và đại tràng vẫn còn nguyên vẹn.

Do vi khuẩn xâm nhập vào thành ruột.

Vi khuẩn bám dính, xâm nhập vào trong thượng bì, gây nên các tổn thương ở đại tràng, dẫn đến sự tiết ra chất nhầy, từng đám niêm mạc hoại tử, hồng cầu, bạch cầu. Phân thường lỏng là do ảnh hưởng trực tiếp đến sự hấp thu của đại tràng .

Cơ chế phối hợp

Salmonella có thể gây iả chảy bằng cơ chế phối hợp: do độc tố và xâm nhập

Lâm Sàng Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn

Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn do Salmonella

Phát bệnh thường đột ngột, thời gian ủ bệnh thường từ 12-36 h, phân lỏng, thối, kèm sốt cao, nhức đầu, nôn, đau bụng, bụng chướng triệu chứng kéo dài 2-3 ngày rồi khỏi nhanh.

Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn do tụ cầu

Bệnh khởi cấp tính với: buồn nôn, nôn mửa, đi cầu phân lỏng, toàn nước, số lượng nhiều, phân có thể không thối hoặc thối, không nhầy máu, nhiều lần trong ngày. Bệnh nhân thường không sốt hoặc sốt nhẹ, đau bụng ít hơn so với hội chứng lỵ, có thể kèm theo nôn mửa, có thể gây mất nước nhanh và nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người già.

Bệnh nhân dễ bị mất nước, có khi gây trụy mạch, bệnh thường tiến triển thuận lợi. Cấy phân không có giá trị chẩn đoán .Không điều trị kháng sinh.

Bảng phân biệt nguyên nhân theo triệu chứng

Cận Lâm Sàng

Quan sát trực tiếp một mẫu phân tươi

Có thể cho phép định hướng chẩn đoán trong một số trường hợp.

Soi phân

Tìm bạch cầu hoặc vi khuẩn .Có bạch cầu khi iả chảy do tác nhân xâm nhập niêm mạc ruột, âm tính khi iả chảy do vi khuẩn không xâm nhập niêm mạc ruột hoặc do độc tố ruột.

Cấy phân

Để xác nhận tác nhân gây bệnh chính cần sử dụng nhiều loại môi trường hiếu khí, kỵ khí, môi trường đặc biệt, tùy theo yêu cầu chẩn đoán, tuy nhiên rất khó, vì khi cấy phân (+) lại có thể do tác nhân gây bệnh khác.

Các xét nghiệm khác

Nhằm hướng dẫn trị liệu trong các trường hợp nặng như: Hct, ure máu, điện giải đồ , dự trữ kiềm.