Trúc diệp thạch cao thang
Thành phần:
Trúc diệpBán hạ Nhân sâm Ngạnh mễ |
16g 10g 6g 16g |
Sinh thạch caoMạch môn Cam thảo |
30g 16g 4g |
Cách dùng: Sắc kỹ các vị thuốc Trúc diệp, Thạch cao, Bán hạ, Mạch môn, Cam thảo còn 400ml; chắt thuốc đun sôi với Ngạnh mễ đến khi gạo chín, bỏ bã đi, thuốc chia làm 3 lần uống trong ngày. Nhân sâm sắc riêng. Đổ nước Nhân sâm vào thuốc cùng uống.
Công dụng: Thanh nhiệt, sinh tân, ích khí hoà vị.
Chủ trị: Sau khi bị bệnh nhiệt, dư tà cha hết và có khí, tân dịch đều bị thương. Người nóng, nhiều mồ hôi, tâm phiền ngực bực bội khó chịu, khí nghịch muốn nôn, miệng khô muốn uống, hoặc hư phiền không ngủ, mạch hư sác, lưỡi đỏ.
Phân tích phương thuốc: Trúc diệp, Thạch cao để thanh nhiệt trừ phiền là quân. Nhân sâm để ích khí, Mạch môn để dưỡng âm sinh tân. Bán hạ để giáng nghịch chỉ nôn. Cam thảo, gạo tẻ để hoà trung dưỡng vị.
Đây là bài Bạch hổ thang bỏ Tri mẫu, thêm Nhân sâm để ích khí, Mạch môn để dưỡng âm sinh tân, Trúc diệp, Bán hạ để hoà vị trừ phiền nên tuy là phương thuốc đại hàn, song lại là phương thuốc có thanh nhiệt, có bổ chính và dùng sau khi sốt cao, có khí và âm đều hư, người sốt ra mồ hôi không hết, vị khí không hoà giáng.
Gia giảm:
Nếu vị âm không đủ, vị hoả nghịch lên, miệng lưỡi loét, lưỡi đỏ, mạch sác thì gia thêm Thiên hoa phấn, Tri mẫu.
Nếu ho suyễn do viêm phổi thì gia Ma hoàng, Hạnh nhân.
Ứng dụng lâm sàng: Ngày nay thường dùng để điều trị viêm màng não tuỷ, viêm phổi, viêm dạ dày mạn tính, đái tháo đường, trẻ em sốt mùa hè miệng loét…