Rối loạn phân ly
Khái niệm
Rối loạn phân ly là biểu hiện sự mất hoà hợp một phần hay toàn phần giữa các triệu chứng và tổn thương thực thể; giữa sự kiểm soát có ý thức của bệnh nhân với các triệu chứng vận động, cảm giác, giác quan. Các rối loạn này có thể thay đổi theo vị trí và thời gian.
Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
Hiện nay cũng chưa rõ ràng, rối loạn phân ly có nguồn gốc tâm sinh lý, kết hợp chặt chẽ với sang chấn tâm lý và căng thẳng thần kinh. Rối loạn tâm ly thường gặp ở người trẻ, đặc biệt là nữ giới, ở những người có loại hình thần kinh nghệ sĩ và có nhân cách dễ bị ám thị.
Các thể lâm sàng thường gặp
Thể sững sờ phân ly: bệnh nhân nằm hoặc ngồi bất động, không đáp ứng với các kích thích bên ngoài (như ánh sáng, tiếng động), hai mắt vẫn mở hoặc nhắm nghiền hoặc chớp chớp.
Thể rối loạn phân ly vận động và cảm giác: bệnh nhân không bị bại hoặc liệt hoặc mất cảm giác, mà chỉ biểu hiện trở ngại vận động một chi thể hoặc nửa người, không có rối loạn phản xạ gân xương và phản xạ bệnh lý bó tháp. Triệu chứng liệt thay đổi từng lúc, phụ thuộc vào tâm lý của bệnh nhân và tác động của thầy thuốc. Rối loạn cảm giác không phù hợp với sự chi phối của rễ, dây thần kinh hoặc đường dẫn truyền.
Thể co giật phân ly: xuất hiện từ từ, không mất ý thức, không rõ giai đoạn, càng đông người đến xem càng giẫy đạp mạnh. Cơn điển hình bệnh nhân ưỡn cong người, mặt đỏ, mắt lim dim. Cần chẩn đoán phân biệt với cơn co giật động kinh.
Các thể rối phân ly giác quan: như rối loạn thị giác, thính giác, khứu giác.
Điều trị rối loạn phân ly
Chủ yếu dùng các biện pháp tâm lý: áp dụng các biện pháp tâm lý tuỳ từng bệnh nhân, hoàn cảnh và điều kiện.
Khôi phục lại thăng bằng quá trình hưng phấn và ức chế của vỏ não như thư giãn, thôi miên, dưỡng sinh, xem văn nghệ, tham quan, du lịch…
Dùng các biện pháp kết hợp giữa Đông và Tây y như giảm đau, châm cứu, bấm huyệt…
Chú ý động viên bệnh nhân ăn uống nâng cao thể trạng, dùng các thuốc vitamin và thuốc dinh dưỡng bảo vệ tế bào não.
