MẪU ĐƠN BÌ
(PAEONỈA MOUTAN SIMS)
Đọc thêm các tên khác:
- Phấn đơn bì Đơn bi 3. Đơn bì thán
- Thử cô 5. Lộc cửu 6. Hồ đơn bi
- Sao đơn bì 8. Bách lượng kim
- Mộc thược dược 10. Hoa vương
- Hoa tướng Huyết quỹ
Công hiệu của đơn bì:
tả được những hỏa tà ớ trong âm phần, bổ dưỡng được khi huyết, phá được nhưng kết xúc dắn chác, chủ trị được nhứng chứng nóng àm ỷ như là chứng cốt chưng, mà không ra được mồ hôi, nó cũng chửa được mụn nhọt, vì nó rút được khí nóng xuống, nhũng ngưòi bị ứ huyết hay vì nóng quá mà thành ra chứng đổ máu cam, úa máu ở trong miệng ra, thì phải cần đến nó lẳm.
Nhưng những người bị chứng báng huyết, hay là kinh nguyệt ra nhiều quá kỳ không hết, thì chớ dũng nó.
Ông Dịch Lão nói rằng:
Mẫu đon bì bổ định được thần trí, chữa cho đủ mát, êm được tâm thận. Vì ràng thận thuộc tâm, trí thuộc thận, cho nên bài hát vị hoàn, dũng nó cốt để bổ tâm thận là việc chính. Vì thế cho nên bài lục vị cũng như bài bát vị người tài cao học rộng biết sử dụng nó rất hay, khéo léo ở chỗ gia giảm, biết lợi dụng nó mới là tuyệt diệu.
Cách chế:
Lấy nước rửa cho sạch để cho nó mềm, rồi thái mỏng ra tẩm rượu mà sao, phoi khô để mà dũng.
Nhũng phương giản dị mà hiệu nghiêm.
Một phương chữa người bí chứng đồi sán cao hoàn sa xuống một bên, hay là chứng khí trướng, không hay hoạt động được.
Dùng Mẫu đon bì cùng với Phòng phong 2 thứ bàng nhau làm ra bột, uống với rượu 2 đồng cân, rất là thần hiệu.
Thiên kim phương
Một phương chửa người đàn bà bị chứng huyết xấu thường thường nó hay đưa lên trên đầu mặt, có khi nó tập công cà ớ mặt đỏ tim bầm lên làm ra tính hay giận dữ.
Dùng Mẩu đơn bì nửa lạng để sống. Can tất nứa lạng sao cho cháy hết khói, nước 3 bát nấu kỹ chỉ còn 2/3 bát mà uống.
Xuất ở Chư chứng biện nghi phương
Một phương chữa người bị chứng vết thương đâm chém hay là người chỉ bị đứt chân tay thương tổn, hoặc là còn ứ huyết đọng trệ lại.
Dùng Mẫu đon bì 2 lạng, manh trùng 21 cái (Manh là con nhặng xanh) rang khô cùng làm ra bột, cứ mỗi sáng ngày dùng rượu nóng 1 đồng cân, thi nhửng huyết ứ đọng sẽ hóa ra nước tiéu ra ngoài.
Xuất ở Trinh nguyên quáng lợi phương
Một phương chữa người bị đâm chém thúng vào bên trong, bị đọng huyết lại.
Dùng Mẫu đơn bì làm ra bột, nước nấu kỹ mà uống chừng bằng 3 ngón tay rúm thì sẽ đi đái ra huyết, là khỏi.
Thiên kim phương
Một phương chửa người bị chứng hạ bộ lở loét coi bộ nó đã khoét thủng vào trong.
Dùng Mẫu đơn bì làm ra bột.
Dùng nước sôi mà uống 3 đồng cân ngày uống 3 lần.
Trứu hậu phương
Một phương có ý làm cho giải được người bị chứng trúng trùng độc.
Dùng mẫu đơn căn giã thành bột, uống 3 đồng cân, ngày 3 lẩn uống với rượu.
Ngoại đài phương
Dụng lượng:
Khi dũng Mẫu đơn bì thì đũng từ 1 đồng cân rưỡi cho đến 3 đồng cân.
Trường họp phải kiêng Mẫu đơn bì:
Phàm những người xưa nay vì tỳ vị vốn có chứng hư hàn, thì không nên dùng Mẫu đơn bi.
Tính nó sợ Bối mẫu, Đại hoàng, Thỏ ty tử.
Đại kiêng kỵ Dại toán, Hồ tuy Phục tỳ (tức là nhân ngôn thạch tín).
