TÁC DỤNG CỦA HỒ LÔ BA – 胡芦巴
Trigonella esculenta
Tên dùng trong đơn thuốc:
Hồ lô ba.
Phần cho vào thuốc:
hột
Bào chế:
Đãi sạch, ngâm rượu một đêm, phơi khô, hấp chín hoặc sao qua để dùng.
Tính vị quy kinh:
Vị đắng, tính ôn. Vào hai Kinh thận, can.
Công dụng:
Ôn thận dương, tán hàn trọc. (Trọc khí thuộc hàn)
Chủ trị:
Chữa bụng dưới lạnh đau phụ nữ hành kinh đau bụng, đàn ông bị hàn sán thiên trụy (hòn dái bên to bên nhỏ), hòn dái đau ran, cước khí do hàn thấp và bôn đồn (khi lên cơn ngực bụng như co’ con lợn con chồm lên. Dặc điểm là khí từ bụng dưới sói lên ngực thẳng tới cổ họng, bụng đau quặn, ngực đầy thở gấp, mật hoa đầu váng, hồi hộp hay sợ, bứt dứt không yên, sau cơn đau lại như thường… N.D.)
Ứng dụng và phân biệt:
– Vị thuốc này ôn tán hàn ở hạ tiêu, làm khỏe dương khí ở vùng bụng dưới, có công hiệu của Nhục quế giữ lại mà không đi ôn mà không táo, điều này, dễ hiểu song hiệu quả dẫn hỏa quy nguyên thì không bằng Nhục quế
– Tiểu hồi hương cũng chữa bụng dưới lạnh đau, cay ôn tán hàn, chữa mới bị cảm nhiễm hàn tà bệnh đột ngột. Còn Hồ lô ba thỉ đắng ôn tán hồn chữa chứng hàn lâu ngày cố tật.
Kiêng kỵ:
Nếu không phải chứng hạ tiêu hỏa suy trầm hàn (hàn tích lâu ngày) mà lại thuộc về âm hư hỏa vượng thì kiêng dùng.
Liêu lượng:
Một đồng cân đến ba đồng cân
Bài thuốc ví dụ:
Bài Hồ lô ba hoàn (Thái bỉnh huệ dân hòa tễ cục phương) chữa người lớn trẻ em bị tiểu tràng khí, bôn đôn khí, thiên trụy dái sưng, bụng dưới nổi hình như quả trứng, trườn lên trườn xuống đau không chịu nổi.
Hò lô ba, Hồi hương, Ngô thù du, Xuyên luyện tử, Ba kích thiên, Xuyên ô (bào chế), tất cả cùng tán nhỏ, cho rượu nâu với bột mỳ luyện làm viên, to như hạt ngô, uống vái rượu ấm vào lúc đói.
