Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là tình trạng nhân nhầy bên trong đĩa đệm (phần nằm giữa các đốt sống cổ) bị thoát ra ngoài do vòng sợi bị rách hoặc suy yếu, gây chèn ép rễ thần kinh hoặc tủy sống .
Điều này dẫn đến các triệu chứng đau cổ, vai gáy, tê lan xuống cánh tay và bàn tay , ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.
Cột sống cổ gồm 7 đốt sống (C1 – C7) , trong đó vị trí C4–C5, C5–C6, C6–C7 là nơi dễ xảy ra thoát vị nhất do chịu nhiều vận động và áp lực.
Đĩa đệm cổ gồm 3 phần chính:
-Nhân nhầy: Chất dạng gel nằm ở trung tâm, giúp hấp thu lực, giảm ma sát giữa các đốt sống.
-Vòng sợi:Lớp mô xơ chắc bao quanh nhân nhầy, giữ đĩa đệm ở vị trí cố định.
-Mâm sụn: Liên kết giữa đĩa đệm và thân đốt sống.
Khi vòng sợi bị rách, nhân nhầy tràn ra ngoài sẽ chèn ép dây thần kinh cổ, gây đau, tê, cứng cổ và giảm khả năng vận động.
Một số nguyên nhân phổ biến gồm:
* Ngồi sai tư thế lâu dài: Dân văn phòng, lái xe, học sinh – sinh viên thường cúi đầu quá lâu.
* Thoái hóa cột sống cổ do tuổi tác: Vòng sợi yếu đi, đĩa đệm dễ rách, xẹp.
* Chấn thương:Té ngã, va đập mạnh hoặc tai nạn giao thông.
* Mang vác vật nặng, vận động sai tư thế.
* Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên cột sống cổ.
* Yếu tố di truyền hoặc bất thường bẩm sinh ở cột sống.
Tùy vị trí thoát vị, người bệnh có thể gặp các biểu hiện sau:
* Đau vùng cổ – vai – gáy, cơn đau tăng khi xoay đầu hoặc cúi xuống.
* Đau lan xuống vai, cánh tay, bàn tay (đau kiểu thần kinh cổ – cánh tay).
* Tê bì, châm chích, yếu cơ tay, giảm cảm giác.
* Cứng cổ, hạn chế vận động đầu.
* Trường hợp nặng có thể chóng mặt, hoa mắt, mất thăng bằng do ảnh hưởng tuần hoàn não.
👉 Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể gây teo cơ tay, rối loạn cảm giác, hoặc chèn ép tủy sống cổ dẫn tới liệt tứ chi.
Bác sĩ sẽ chỉ định một số phương pháp để xác định mức độ tổn thương:
* Khám lâm sàng: Kiểm tra phản xạ, sức cơ, vùng đau tê.
* Chụp MRI (Cộng hưởng từ): Hình ảnh chi tiết về vị trí và mức độ thoát vị.
* Chụp X-quang hoặc CT-scan: Đánh giá tình trạng xương, đốt sống.
-
Phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cổ
Tùy vào giai đoạn bệnh, có thể lựa chọn các phương pháp điều trị khác nhau:
-
Điều trị bảo tồn (không phẫu thuật)
* Nghỉ ngơi, tránh cúi hoặc xoay cổ quá mức.
* Dùng thuốc: Giảm đau, giãn cơ, kháng viêm.
* Vật lý trị liệu: Kéo giãn cột sống cổ, chườm nóng/lạnh, điện trị liệu.
* Châm cứu, xoa bóp bấm huyệt (Đông y): Giúp giảm đau, lưu thông khí huyết, giải phóng chèn ép thần kinh, cải thiện vận động.
* Bài thuốc Đông y: Các bài thuốc hoạt huyết, thư cân, bổ thận, mạnh gân cốt giúp giảm đau và ngăn tái phát.
-
Phẫu thuật
Áp dụng khi:
* Thoát vị nặng, chèn ép tủy sống.
* Điều trị bảo tồn không hiệu quả sau 6–12 tuần.
Các phương pháp gồm: mổ nội soi, thay đĩa đệm nhân tạo, cắt bỏ nhân nhầy.
-
Cách phòng ngừa thoát vị đĩa đệm cổ
* Giữ tư thế đúng khi ngồi, đứng và làm việc.
* Không cúi gập cổ lâu khi dùng điện thoại hoặc máy tính.
* Tập thể dục nhẹ nhàng: xoay cổ, kéo giãn cơ vai – cổ hàng ngày.
* Kiểm soát cân nặng, tránh mang vác nặng trên vai.
* Khám định kỳ cột sống để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
-
Kết luận
Thoát vị đĩa đệm cổ là bệnh lý nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Việc kết hợp giữa Tây y và Đông y – như châm cứu, bấm huyệt, bài thuốc hoạt huyết thư cân – giúp giảm đau, phục hồi vận động và ngăn tái phát hiệu quả.