Cách dùng An cung ngưu hoàng hoàn cho tai biến mạch máu não
Cùng với sự gia tăng nhanh chóng của bệnh lý tai biến mạch máu não, khá nhiều loại thuốc Đông y có nguồn gốc cổ phương hay tân phương, trong nước hay ngoài nước có công dụng dự phòng và trị liệu căn bệnh nguy hiểm này đã được các thầy thuốc và người bệnh biết đến và sử dụng như Hoa Đà tái tạo hoàn, Ngưu hoàng thanh tâm nguyên, Tâm não hoàn, Đại lạc hoạt đan, Nhân sâm tái tạo hoàn,… đặc biệt là An cung ngưu hoàng hoàn nhưng dùng sao cho đúng bệnh đúng chỉ định cần được hiểu chính xác.
Viên an cung ngưu hoàng hoàn của Đồng Nhân Đường
Hiểu đúng về An cung ngưu hoàng hoàn
An cung ngưu hoàng hoàn là phương thuốc do danh y Ngô Đường, tự Cúc Thông, người đời Thanh (Trung Quốc), đại biểu trọng yếu của học phái ôn bệnh, được ghi trong sách Ôn bệnh điều biện nổi tiếng của ông với thành phần gồm: ngưu hoàng 1 lạng, uất kim 1 lạng, sừng tê giác 1 lạng, hoàng cầm 1 lạng, hoàng liên 1 lạng, hùng hoàng 1 lạng, sơn chi 1 lạng, chu sa 1 lạng, mai phiến 2 tiền 5 phân, xạ hương 2 tiền 5 phân, trân châu 5 tiền. Tất cả tán bột thật mịn, dùng mật làm hoàn (viên), mỗi hoàn 1 tiền, lấy vàng lá làm áo, bao sáp.
Cách dùng An cung ngưu hoàng hoàn
An cung ngưu hoàng hoàn là bài thuốc đông y Trung Quốc nổi tiếng, dùng để phòng chống, cấp cứu, phục hồi chức năng do đột quỵ, tai biến mạch máu não. An cung ngưu hoàng hoàn thành phần từ thiên nhiên, khi dùng với các trường hợp khác nhau, cần chú ý để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Phòng chống đột quỵ bằng An cung ngưu hoàng hoàn
1. Cấp cứu bằng An cung ngưu hoàng hoàn.
Nguyên tắc: đảm bảo hô hấp tốt, kiểm soát huyết áp.
Với bệnh nhân nhẹ: mở hộp An Cung Ngưu Hoàng Hoàn, nhanh chóng lấy 01 viên thuốc mài ra chén cho bệnh nhân uống từng thìa nhỏ rồi đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất để chẩn đoán xác định khối nhồi máu.
Với bệnh nhân nặng có hôn mê để người bệnh nằm xuống chỗ thoáng, nghiêng đầu qua một bên nếu nôn ói, móc hết đàm nhớt cho bệnh nhân dễ thở. Sau đó đặt bệnh nhân lên cáng cứng cố định đầu tránh va đập gây tổn thương thêm cho bệnh nhân rồi chuyển đưa ngay đến bệnh viện gần nhất để can thiệp hồi sức cấp cứu, sau 24h mỗi ngày cho bệnh nhân dùng 1 viên An Cung Ngưu Hoàng Hoàn .
2. Cấp cứu với An cung ngưu hoàng hoàn khi có sự hỗ trợ của thầy thuốc:
Với bệnh nhân nhẹ: Nguyên tắc sơ cứu giống như trên.
Với bệnh nhân nặng chuyển ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế. Sau khi đến viện, bác sỹ sẽ chỉ định cho những bệnh nhân nghi ngờ đột quỵ chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) để phân biệt giữa nhồi máu não và xuất huyết não.
+ Nếu nhồi máu não dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn hiệu hợp với thuốc đặc trị.
+ Nếu bệnh nhân xuất huyết não thì cần hồi sức tích cực trong 24h sau đó mới dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn.
Lưu ý: Trong trường nhồi máu não có thêm bệnh tiểu đường dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn kết hợp tiêm Cerebrolysin.
3. Dùng An cung ngưu hoàng hoàn phục hồi sau tai biến
Sau khi đã qua giai đoạn cấp thì việc quan trọng nhất là phục hồi di chứng cho bệnh nhân, lúc này bệnh nhân phải được dùng thuốc điều trị và sự chăm sóc giúp đỡ từ người nhà cả về vận động lẫn tinh thần mới mong nhanh chóng phục hồi di chứng. Di chứng sẽ phục hồi nhanh hay chậm phụ thuộc vào dùng thuốc đúng cách và tích cực ngay từ đầu hay không, tập luyện thường xuyên, mức độ tổn thương tại não, tinh thần thoải mái…
Với kinh nghiệm lâm sàng trong việc dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn thì nếu bệnh nhân được dùng mỗi ngày 1 viên và dùng trong 3-6 ngày thì khả năng phục hồi các chức năng như:liệt vận động, đái ỉa không tự chủ, miệng méo, nói ngọng là rất khả quan.
4.Dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn như thế nào?
An Cung Ngưu Hoàng Hoàn đã được cấp giấy phép lưu hành của Bộ y tế Việt Nam và được chứng minh là hiệu quả trong điều trị và phục hồi di chứng tai biến mạch máu não.
Chỉ định tai biến mạch máu não dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn:
Thiếu máu não thoáng qua dưới 24h.
Nhồi máu não có sốt hoặc không.
Xuất huyết não diện tích nhỏ hơn 10cm2.
Những trường hợp đột quỵ thận trọng khi dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn:
Người bị đột quỵ có hạ thân nhiệt.
Huyết áp tối đa<90 mmHg.
Liều dùng An cung ngưu hoàng hoàn:
Trong đợt cấp:
+ Bệnh nhân thể trạng tốt, sốt cao, huyết áp cao: dùng 2-3 viên/ngày.
+ Bệnh nhân già yếu: dùng 1 viên/ngày.
Sau khi qua đợt cấp dùng mỗi ngày 1 viên an cung ngưu hoàng hoàn, dùng trong 3 – 6 ngày sẽ nhanh chóng phục hồi lại các chức năng như: chức năng vận động, chức năng đái ỉa, chức năng cảm giác.
Hùng hoàng có thành phần chính là thạch tín.
Vì chiếm phần lớn trong thuốc là thành phần có xuất xứ từ khoáng chất và động vật. Ngưu hoàng (là sỏi trong túi mật của con trâu); tê giác (sừng tê); xạ hương (một chất được tiết ra từ tuyến nội tiết của con cầy hương đực); hùng hoàng (có thành phần chính là sunfur thạch tín – arsenic sufide có ký hiệu là AsS hay As2S2) ngoài ra có các muối kim loại nặng; băng phiến (là một hydrocarbon ở thể rắn, tinh thể màu trắng – chiết suất từ long não); chu sa (thành phần chính là sulfua thủy ngân (HgS) rất độc…
Chỉ có uất kim, hoàng cầm, hoàng liên, chi tử (là thảo mộc).
Theo Y học cổ truyền, bài thuốc có tác dụng điều trị chứng “trúng phong”.
Chứng trúng phong được Y học cổ truyền miêu tả như sau: “Trúng phong là trạng thái đột nhiên bất tỉnh, đồng thời có thể xuất hiện liệt nửa người, mắt lệch, miệng méo, lưỡi cứng, nói khó hoặc không nói được… thường gặp ở người hư yếu, người cao tuổi, tăng huyết áp…”.
Tai biến mạch máu não ( đột quỵ não)
Chứng trạng này rất phù hợp với chứng bệnh mà y học hiện đại gọi là “tai biến mạch máu não” nói chung.
Nhưng “tai biến mạch máu não” bản thân nó có hai dạng: xuất huyết não và nhồi máu não. Hai dạng Tai biến mạch máu não này biểu hiện các triệu chứng trên lâm sàng (tức là nhìn và khám bằng mắt thường) rất khó phân biệt, phải là người có kiến thức chuyên môn sâu kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng mới có thể khẳng định được.
Thực tế, với tính dược của viên An cung ngưu hoàng hoàn chỉ có thể được phép chỉ định cho trường hợp Tai biến mạch máu não thể nhồi máu não.
Đối với xuất huyết não, tuy thuốc có tính thiên về hàn nhưng với tác dụng hoạt huyết, hành khí khá mạnh nó có thể làm cho xuất huyết nặng thêm.
Như vậy, với cách hiểu và dùng An cung ngưu hoàng hoàn như đa số hiện nay là không có cơ sở, rất vu vơ và không an toàn.
Tuy vậy, nếu được chẩn đoán chính xác thể bệnh thì dùng An cung ngưu hoàng hoàn là hoàn toàn có lý.
Tuy nhiên, An cung ngưu hoàng hoàn không phải là thần dược
Trên thực tế hiện nay, vì nhiều lý do khác nhau, việc nắm vững công dụng, chỉ định, chống chỉ định và cách dùng cụ thể chế phẩm này vẫn còn không ít khiếm khuyết nên dẫn đến nhiều hậu quả xấu không đáng có cho sức khỏe và tính mạng người bệnh. Có người cho rằng cứ Tai biến mạch máu não là dùng An cung ngưu hoàng hoàn, thậm chí không ít người đã trữ sẵn trong nhà một vài viên thuốc này và sử dụng một cách rất tùy tiện khi có biến cố mà không cần đến sự tư vấn của các thầy thuốc có chuyên khoa. Nhiều nhà thuốc, nhiều trình dược viên, thậm chí cả những thương nhân không có chút nào kiến thức về y học cổ truyền đã khuyên những người cao tuổi và những người có nguy cơ bị Tai biến mạch máu não nên uống An cung ngưu hoàng hoàn định kỳ như một thứ “thần dược” để phòng bệnh một cách tùy tiện vì mục đích lợi nhuận.
Theo dược học cổ truyền, An cung ngưu hoàng hoàn có công dụng thanh nhiệt giải độc, trấn kinh khai khiếu, trừ đàm, chuyên trị ôn nhiệt bệnh, nhiệt tà nội hãm tâm bào, đàm nhiệt ủng bế tâm khiếu dẫn đến sốt cao phiền táo, thần hôn thiềm ngữ (hôn mê, rối loạn ngôn ngữ) hoặc thiệt kiển chi quyết (lưỡi rụt, chân tay giá lạnh), trúng phong khiếu bế (hôn mê do Tai biến mạch máu não não), tiểu nhi kinh quyết thuộc đàm nhiệt nội bế (trẻ em co giật do sốt cao). Kết quả nghiên cứu hiện đại trên thực nghiệm cho thấy, An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng hồi tỉnh, giải nhiệt, trấn tĩnh, chống co giật, chống viêm, tiêu thũng, hạ huyết áp, cải thiện công năng tim, nâng cao năng lực chịu đựng của tế bào cơ tim trong điều kiện thiếu ôxy. Trên lâm sàng, kế thừa kinh nghiệm của cổ nhân, An cung ngưu hoàng hoàn đã được nghiên cứu trị liệu Tai biến mạch máu não não (trúng phong) trong giai đoạn cấp tính chứng minh hiệu quả cải thiện rõ rệt triệu chứng, làm giảm tỷ lệ tử vong và rút ngắn giai đoạn cấp tính của chế phẩm này. Nhưng, khi sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn cần hết sức lưu ý những vấn đề sau đây:
Phải dùng An cung ngưu hoàng hoànđúng thể bệnh
An cung ngưu hoàng hoàn là loại thuốc “bệnh” thuộc nhóm khai khiếu chứ không phải là thuốc “bồi bổ” và được dùng để chữa nhiều mặt bệnh chứ không riêng gì trúng phong như nhiều người lầm tưởng. Với trúng phong, An cung ngưu hoàng hoàn chỉ được dùng cho thể bệnh Đàm nhiệt nội bế thanh khiếu với các chứng trạng như khởi phát đột ngột, có thể có sốt, ý thức u ám hoặc hôn mê, liệt nửa người, thở khò khè, nhiều đờm rãi, chân tay co cứng hoặc co giật, cổ gáy cứng, tinh thần hoảng loạn, mê sảng, chất lưỡi đỏ giáng, chất lưỡi vàng dính hoặc vàng khô, mạch huyền hoạt…, thuộc thực chứng, còn các thể bệnh khác như Khí hư huyết ứ, Âm hư phong động, Lạc mạch không hư phong tà nhập trung, Nguyên khí bại thoát thần minh tán loạn… tuyệt đối không được dùng. Nếu dùng không đúng thể bệnh là hết sức nguy hại khiến bệnh nặng thêm, thậm chí có thể gây tử vong.
Thuốc An cung ngưu hoàng hoàn có độc tố không được tự ý dùng
An cung ngưu hoàng hoàn là loại thuốc có sức công phá mãnh liệt bởi được cấu thành từ các vị thuốc có dược tính mạnh như ngưu hoàng, thủy ngưu giác (thay thế cho tê giác trong nguyên phương), xạ hương, chu sa, hoàng liên,… cho nên khi sử dụng phải căn cứ vào bệnh tình cụ thể, tuổi tác, thể trạng của bệnh nhân… mà quyết định liều lượng, thời gian và liệu trình dùng thuốc cho phù hợp, tránh gây nên những phản ứng bất lợi cho người bệnh. Hơn nữa, trong An cung ngưu hoàng hoàn có chứa chu sa với thành phần chủ yếu là sulfur thủy ngân HgS, hùng hoàng là một sulfur asenic ArS có độc nên mặc dù lượng các vị thuốc này trong thành phần ở dưới mức cho phép nhưng cũng không vì thế mà lạm dụng về liều lượng và thời gian sử dụng.
Các sách thuốc cổ đều nói chu sa không được dùng lâu và dùng nhiều vì có thể làm cho người thành si ngốc. Nhiều tác giả cho rằng không nên dùng An cung ngưu hoàng hoàn kéo dài quá 2 tuần và nếu bệnh cần phải dùng thêm thuốc này thì cũng phải nghỉ thuốc từ 2 đến 3 tuần rồi mới dùng tiếp. Vậy nên, khi dùng An cung ngưu hoàng hoàn nhất thiết phải được các thầy thuốc có chuyên khoa khám, chỉ định, hướng dẫn và theo dõi tỉ mỉ, tuyệt đối không được tự ý sử dụng.
Cảnh giác với An cung ngưu hoàng hoàn giả
Trên thị trường hiện nay có khá nhiều loại An cung ngưu hoàng hoàn khác nhau, nguồn gốc phức tạp, thật giả lẫn lộn và giá cả cũng hết sức đa dạng. Có loại của Trung Quốc, Hàn Quốc, có loại đựng trong hộp bọc vải nhung đỏ hay xanh hoặc hộp gỗ, có loại đóng hộp 1 viên, 2 viên, 6 viên hoặc 10 viên, có loại giá 250000 đồng/viên, có loại 600000 đồng, có loại 1800000 hoặc 2000000/viên nhưng thật giả không phân biệt được. Tình trạng mua phải của “rởm” để rồi lâm vào tình cảnh “tiền mất tật mang” không phải là hiếm. Vậy nên, khi có nhu cầu sử dụng, người tiêu dùng nên mua An cung ngưu hoàng hoàn ở những cơ sở kinh doanh có đủ giấy tờ cho phép và tư cách pháp nhân. Trên thực tế hiện nay, người viết bài này được biết có 2 công ty dược phẩm đã được Bộ Y tế cấp phép cho nhập khẩu và kinh doanh An cung ngưu hoàng hoàn. Đây là nguồn thuốc chính thống đảm bảo chất lượng, điều trị còn lại hoàn toàn là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc và xuất xứ. Không ít gian thương đã “nhái” lại mẫu mã bên ngoài của An cung ngưu hoàng hoàn mà ruột bên trong chỉ là những thứ thuốc hoàn mềm bình thường để trục lợi.
