Tác dụng của viên an cung ngưu hoàng hoàn
Trên thị trường đông dược nước ta hiện nay có một loại thuốc đông dược đang được quảng bá rộng rãi và bán với giá khá đắt là An cung ngưu hoàng hoàn. Tuy nhiên, trên thực tế lâm sàng, do nhiều lý do khác nhau, việc nắm vững tác dụng, chỉ định và cách dùng cụ thể chế phẩm này còn không ít khiếm khuyết. Bài viết sau đây chúng tôi sẽ nêu tác dụng của viên thuốc An cung ngưu hoàng hoàn và đặc biệt tác dụng của an cung ngưu hoàng hoàn trong điều trị bệnh tai biến mạch máu não như thế nào.
An cung ngưu hoàng hoàn là gì?
Là phương thuốc do danh y Ngô Đường, tự Cúc Thông, người đời Thanh (Trung Quốc), đại biểu trọng yếu của học phái ôn bệnh, sáng chế, được ghi trong sách “Ôn bệnh điều biện” nổi tiếng của ông với thành phần gồm: ngưu hoàng 1 lạng, uất kim 1 lạng, tê giác 1 lạng, hoàng cầm 1 lạng, hoàng liên 1 lạng, hùng hoàng 1 lạng, sơn chi 1 lạng, chu sa 1 lạng, mai phiến 2 tiền 5 phân, xạ hương 2 tiền 5 phân, trân châu 5 tiền. Tất cả tán bột thật mịn, dùng mật làm hoàn, mỗi hoàn 1 tiền, lấy vàng lá làm áo, bao sáp. Hiện nay, vì tê giác rất hiếm nên được thay bằng thủy ngưu giác (sừng trâu nước).
Tác dụng của viên thuốc an cung ngưu hoàng hoàn
Tác dụng của An cung ngưu hoàng hoàn
Theo dược học cổ truyền, An cung ngưu hoàng hoàn có công dụng thanh nhiệt giải độc, trấn kinh khai khiếu, dục đàm. Chuyên trị ôn nhiệt bệnh, nhiệt tà nội hãm tâm bào, đàm nhiệt ủng bế tâm khiếu dẫn đến sốt cao phiền táo, thần hôn thiềm ngữ (hôn mê, rối loạn ngôn ngữ) hoặc thiệt kiển chi quyết (lưỡi rụt, tay chân giá lạnh), trúng phong khiếu bế, tiểu nhi kinh quyết thuộc đàm nhiệt nội bế.
Đây là một trong ba phương thuốc lương khai trọng yếu (lương khai tam bảo hay ôn bệnh tam bảo) cùng với chí bảo đan và tử tuyết đan, là một trong những dược vật cấp cứu hữu hiệu của Y học cổ truyền. “Cung” là chỉ tâm bào, tâm bào là cái màng ở ngoài bọc lấy tim; ôn nhiệt độc tà nội hãm, khi xâm phạm vào tâm, trước hết là tác động đến tâm bào. Nếu nhiệt tà quá thịnh sẽ làm nhiễu loạn thần minh mà dẫn đến tình trạng thần hôn thiềm ngữ. An cung ngưu hoàng hoàn có đủ khả năng thanh hóa đàm nhiệt nội hãm tâm bào, nhiệt thanh đàm hóa thì tâm thần tất an, vì thế mà gọi là “an cung”.
Trong phương, ngưu hoàng, tê giác và xạ hương có công dụng thanh tâm tả hỏa giải độc, dục đàm khai khiếu, tức phong định kính, là quân dược; hoàng cầm, hoàng liên, sơn chi thanh nhiệt tả hỏa giải độc; uất kim tán tà hỏa; mai phiến phương hương khứ uế, thông khai bế; chu sa, trân châu và vàng lá trấn tâm an thần; mật ong hòa vị điều trung.
Tác dụng dược lý của An cung ngưu hoàng hoàn là gì?
Tác dụng trấn tĩnh và chống co giật
Kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy, An cung ngưu hoàng hoàn khi cho chuột uống hoặc tiêm vào trong ổ bụng đều làm cho chúng giảm thiểu hoạt động tự chủ, xuất hiện hiện tượng yên tĩnh, làm tăng tác dụng ức chế hệ thống thần kinh trung ương và kéo dài thời gian gây ngủ của phenobarbital và pentothal. An cung ngưu hoàng hoàn còn chống tác dụng hưng phấn và gây co giật của amphetamin và làm giảm thấp tỷ lệ tử vong do thuốc này gây nên.
Tác dụng hồi tỉnh
Khi tiêm vào ổ bụng của chuột bạch 0,8 – 1ml thanh khai chú xạ dịch, một chế phẩm của An cung ngưu hoàng hoàn, liên tục trong 5 ngày, nhận thấy hoạt tính của acetylcholin esterase trong nhân lục (locus cerulerus) gia tăng, chứng tỏ hoạt tính của acetylcholin trong nhân lục có thể kích phát hoạt tính của catecholamine trong các neuron, làm hồi phục công năng hướng tâm của cấu trúc lưới trong chất não, từ đó đạt được tác dụng hồi tỉnh. Nghiên cứu thực nghiệm cũng đã chứng minh tác dụng bảo vệ tế bào gan khỏi sự tác động bất lợi của carbon tetrachloride, làm hồi tỉnh hôn mê gan do nhiễm độc.
Tác dụng giải nhiệt
Kết quả nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng làm hạ thấp thân nhiệt của thỏ được gây sốt bằng độc tố của vi khuẩn, tác dụng kéo dài từ 5 – 6 giờ, so với nhóm chứng có sự khác biệt rõ rệt. Nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh tác dụng giải nhiệt của An cung ngưu hoàng hoàn trong các trường hợp sốt do tiêm vắc-xin tam liên, thông thường sau khi tiêm vắc-xin chừng 60 phút thân nhiệt tăng cao, dùng An cung ngưu hoàng hoàn có thể làm cho thân nhiệt giảm rất nhanh.
Tác dụng chống viêm tiêu thũng
Kết quả nghiên cứu thực nghiệm cũng đã chứng minh tác dụng rõ rệt của An cung ngưu hoàng hoàn đối với tình trạng viêm khớp ở chuột. Trên mô hình gây viêm tai chuột bằng dinathylbenzene, An cung ngưu hoàng hoàn tỏ ra có tác dụng ức chế rõ rệt quá trình viêm. An cung ngưu hoàng hoàn còn có tác dụng kích thích khả năng thực bào của đại thực bào, làm tăng chỉ số và tỷ lệ % thực bào, làm cho đại thực bào to ra và gia tăng số lượng các túi thực bào.
Tác dụng đối với hệ tim mạch
Kết quả nghiên cứu cho thấy, An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng làm hạ huyết áp trên động vật thí nghiệm từ 5,4 – 7,5 kPa. Trên tim thỏ cô lập, An cung ngưu hoàng hoàn có khả năng ức chế sức co bóp cơ tim và làm giảm tần số tim. Trên chó gây mê, An cung ngưu hoàng hoàn làm chậm nhịp tim, hạ huyết áp nhưng lưu lượng động mạch vành và sức bóp cơ tim lại gia tăng. Chứng tỏ thuốc có khả năng cải thiện công năng tim. Ngoài ra, An cung ngưu hoàng hoàn còn có tác dụng làm giảm lượng oxy tiêu thụ cơ tim, kéo dài thời gian sống của động vật thí nghiệm trong điều kiện thiếu oxy.
AN CUNG NGƯU HOÀNG HOÀN trong điều trị bệnh tai biến mạch máu não
Nguyên tắc điều trị đột quị
1. Xử lý cấp cứu càng nhanh càng tốt để ngăn chặn cơn đột quị, Việc cấp cứu sớm có ý nghĩa rất quan trọng, do trong vài giờ đầu mới xảy ra đột quị thường có nhiều biến chứng đe dọa tính mạng BN nhưng có thể phòng ngừa hay điều trị được
Tác dụng của an cung ngưu hoàng hoàn trong điều trị đột quỵ não
2. An thần: tức là làm giảm hưng phấn các tế bào não, từ đó làm giảm lượng oxy tiêu thụ
3.Khai khiếu thông mạch: làm cho các mạch máu não thư dãn, dãn ra cục máu đông thoát đi được, có một số bệnh viện trên thế giới dùng biện pháp nong mạch hoặc giải phẫu
4.Hoạt huyết tiêu ứ: Dùng thuốc hoạt huyết tiêu ứ để tiêu trừ những huyết khối, những mảng xơ vữa trong cơ thể An cung Ngưu hoàng hoàn là thuốc cấp cứu Đông y truyền thống, được dùng cấp cứu và điều trị đột quỵ, nhồi máu não cực kì hiệu quả và nhanh chóng, nhiều người bị hôn mê, nằm viện mấy ngày không tỉnh tiên lượng rất xấu, uống An Cung Ngưu Hoàng Hoàn đã tỉnh lại và hồi phục. Chính vì có tính chất như vậy nên bài thuốc này điều trị đột quị (Thể chứng bế, nhồi máu não) cực kì hiệu quả. Các bệnh viện ở Trung quốc đều có loại thuốc này để điều trị đột quị.
Tác dụng của An cung ngưu hoàng hoàn qua nghiên cứu lâm sàng
Ngày nay, bệnh cao huyết áp đã trở thành căn bệnh tương đối phổ biến và nhận được sự quan tâm đặc biệt vì nó là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đột quỵ – tai biến mạch máu não. Với công dụng điều trị đột quỵ hiệu quả đã nổi tiếng từ lâu, An cung ngưu hoàng hoàn cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt của Y học hiện đại. Đã có nhiều nghiên cứu về tác dụng của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn trên người và trên động vật. Dưới đây là một số công dụng của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn đã được nghiên cứu.
Tác dụng khôi phục ý thức của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn
Nghiên cứu tác dụng khôi phục ý thức của An cung ngưu hoàng hoàn trên số lượng 104 bệnh nhân là những người bị bất tỉnh đã được điều trị bằng An Cung Ngưu Hoàng cho một nghiên cứu ngẫu nhiên có tiềm năng.
Chia nhóm nghiên cứu thành hai nhóm bệnh nhân, nhóm A và nhóm B. Nhóm A dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn , Nhóm B dùng các cách điều trị khác. Nghiên cứu cho thấy:
Trong 104 bệnh nhân trong nhóm A điều trị bằng An Cung Ngưu Hoàng, ANP dường như một loại thuốc có hiệu quả tác động đến 79 bệnh nhân (76%). Trong đó, 13 người được điều trị đã khôi phục ý thức. Số còn lại là 4, 23, 24, 10 và 5 bệnh nhân khôi phục ý thức tương ứng ở mức II, III, IV, V và VI. Trong 104 bệnh nhân nhóm này, có 25 bệnh nhân không đáp ứng với điều trị y tế (24%).
Trong 104 bệnh nhân của nhóm B mà không điều trị bằng An Cung Ngưu Hoàng, chỉ có 43 bệnh nhân phản ứng tốt với điều trị y tế khác (41%). Trong đó có 8, 4, 18, 9, và 4 bệnh nhân lần lượt hồi phục ý thức ở mức I, II, III, IV và V. Còn lại, quan sát thấy 61 bệnh nhân (59%) thì phản ứng không hiệu quả với các điều trị y tế trên.
Kết quả cho thấy đã có một sự khác biệt đáng kể giữa hai nhóm thống kê trong nghiên cứu này. Nhóm A dùng An cung ngưu hoàng hoàn có tỷ lệ hồi phục cao hơn, khả năng khôi phục ý thức tốt hơn hẳn nhóm B dùng cách điều trị khác.
An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng trấn tĩnh và chống co giật
Kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy, An cung ngưu hoàng hoàn khi cho chuột uống hoặc tiêm vào trong ổ bụng đều làm cho chúng giảm thiểu hoạt động tự chủ, xuất hiện hiện tượng yên tĩnh, làm tăng tác dụng ức chế hệ thống thần kinh trung ương và kéo dài thời gian gây ngủ của phenobarbital và pentothal. An cung ngưu hoàng còn chống tác dụng hưng phấn và gây co giật của amphetamin và làm giảm thấp tỷ lệ tử vong do thuốc này gây nên.
Thí nghiệm nghiên cứu tác dụng hồi tỉnh của an cung ngưu hoàng hoàn
Khi tiêm vào ổ bụng của chuột bạch 0,8 – 1ml thanh khai chú xạ dịch, một chế phẩm của An cung ngưu hoàng hoàn, liên tục trong 5 ngày, nhận thấy hoạt tính của acetylcholin esterase trong nhân lục (locus cerulerus) gia tăng, chứng tỏ hoạt tính của acetylcholin trong nhân lục có thể kích phát hoạt tính của catecholamine trong các neuron, làm hồi phục công năng hướng tâm của cấu trúc lưới trong chất não, từ đó đạt được tác dụng hồi tỉnh. Nghiên cứu thực nghiệm cũng đã chứng minh tác dụng bảo vệ tế bào gan khỏi sự tác động bất lợi của carbon tetrachloride, làm hồi tỉnh hôn mê gan do nhiễm độc.
An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng giải nhiệt
Kết quả nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng làm hạ thấp thân nhiệt của thỏ được gây sốt bằng độc tố của vi khuẩn, tác dụng kéo dài từ 5 – 6 giờ, so với nhóm chứng có sự khác biệt rõ rệt. Nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh tác dụng giải nhiệt của An cung ngưu hoàng hoàn rong các trường hợp sốt do tiêm vắc-xin tam liên, thông thường sau khi tiêm vắc-xin chừng 60 phút thân nhiệt tăng cao, dùng an cung ngưu hoàng có thể làm cho thân nhiệt giảm rất nhanh.
An cung ngưu hoàng hoàn và tác dụng chống viêm tiêu thũng
Kết quả nghiên cứu thực nghiệm cũng đã chứng minh tác dụng rõ rệt của An cung ngưu hoàng hoàn đối với tình trạng viêm khớp ở chuột. Trên mô hình gây viêm tai chuột bằng dinathylbenzene, an cung ngưu hoàng tỏ ra có tác dụng ức chế rõ rệt quá trình viêm. An cung ngưu hoàng hoàn còn có tác dụng kích thích khả năng thực bào của đại thực bào, làm tăng chỉ số và tỷ lệ % thực bào, làm cho đại thực bào to ra và gia tăng số lượng các túi thực bào.
Tác dụng làm hạ huyết áp của An cung ngưu hoàng hoàn
Kết quả nghiên cứu cho thấy, An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng làm hạ huyết áp trên động vật thí nghiệm từ 5,4 – 7,5 kPa. Trên tim thỏ cô lập, an cung ngưu hoàng có khả năng ức chế sức co bóp cơ tim và làm giảm tần số tim. Trên chó gây mê, An cung ngưu hoàng hoàn làm chậm nhịp tim, hạ huyết áp nhưng lưu lượng động mạch vành và sức bóp cơ tim lại gia tăng. Chứng tỏ thuốc có khả năng cải thiện công năng tim. Ngoài ra, An cung ngưu hoàng hoàn còn có tác dụng làm giảm lượng oxy tiêu thụ cơ tim, kéo dài thời gian sống của động vật thí nghiệm trong điều kiện thiếu oxy.
Cần cẩn trọng khi sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn
Có thể thấy, An cung ngưu hoàng hoàn là một trong những loại thuốc rất quý của Y học cổ truyền. Tuy nhiên, khi sử dụng sản phẩm này cần hết sức lưu ý mấy điểm như sau:
Đây là một loại thuốc “bệnh” của Đông y có sức công phá mãnh liệt, chứ hoàn toàn không phải là loại dược phẩm có công dụng “bồi bổ” như nhiều người lầm tưởng. Vậy nên, khi dùng nhất thiết phải được các thầy thuốc chuyên khoa thăm khám, chỉ định và hướng dẫn tỉ mỉ, tuyệt đối không được tự ý sử dụng.
Trên thị trường hiện nay, có khá nhiều loại An cung ngưu hoàng hoàn khác nhau, nguồn gốc phức tạp, thật – giả lẫn lộn và giá cả cũng hết sức đa dạng, thậm chí có nơi bán “chui” với giá cực đắt! Tình trạng mua phải của “rởm” để rồi lâm vào tình trạng “tiền mất tật mang” không phải là hiếm. Vậy nên, khi có nhu cầu sử dụng, người tiêu dùng nên mua An cung ngưu hoàng hoàn ở những cơ sở kinh doanh có đủ giấy tờ và tư cách pháp nhân.
Vì tê giác hiện tại hết sức quý hiếm và đã được đưa vào sách đỏ cấm săn bắt và tàng trữ nên trong thành phần An cung ngưu hoàng hoàn người ta thường dùng sừng trâu nước (thủy ngưu giác) để thay thế với liều lượng cao hơn. Điều này không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng của thuốc, vì vậy người tiêu dùng có thể yên tâm sử dụng và đừng vì những lời dẫn dụ như “sản phẩm của chúng tôi được bào chế từ tê giác xịn” mà tốn tiền một cách vô ích.
Qua bài viết trên đây hẳn các bạn đã biết Tác dụng của viên an cung ngưu hoàng hoàn và tác dụng trong chữa bệnh của an cung ngưu hoàng hoàn, hãy sử dụng đúng chỉ định của thuốc để có kết quả tốt trong điều trị
