CHUỘT RÚT HAI CHÂN
(tục gọi Vọp bẻ)
Bệnh nhân: Nguyễn vinh Tr…, 73 tuổi.
Vào viện: 22-2-78
Ra viện: 30 – 3 – 78
Sô’ bệnh án: 27 – 78
Cụ già, người cao lớn khóe mạnh, sắc mặt hồng hào, tiếng nói rốn rang, nhưng tướng đi không được khoan thai nhẹ nhàng, có vẻ vướng mắc lúng túng, bước từng bước một.
Hỏi, cụ đáp: “Trong mình mạnh khỏe nhưng hai cái chân này đau phong gân thu rút lại, có lúc đang đi đứng bỗng vấp ngã té sụm xuống liền nếu không đề phòng kịp thời, hai tay chưa chống chỏi thì có thể bê đầu gẫy răng tức khắc vì gân chân nó rút quá vội.
Ngày nào bị té như vậy thì ngày ấy đau mình nhức chân từ gối xuống ống chân như trặc trẹo trong khớp bàn chân phải nằm liệt không đi đứng, với cái rần trong gân thịt rất khó chịu, qua ngày sau thì khỏi, bệnh phong như vậy người ta gọi là vọp bẻ, tôi không hiểu từ đâu đến mà hành bệnh một cách thình lình quá đột ngột. Từ bảy tháng qua, có tháng phát hai ba lần, cũng có tháng thưa ít chừng một hai lần, sau khi té ngã rồi từ bàn chân lên ống chấn da thịt hơi sưng sắc đỏ bầm, sờ vào thấy nóng hâm hầm trong vài hôm thì tan hết, cứ như thế, tôi uống và chích nhiêu thuốc chưa thấy khỏi.”
Xem mạch:
Thận trầm tế, phế phù, can huyên hữu lực, đoán biết là âm tinh huyết kém, can kinh bị phong tà thấp khí xâm nhiêm truyền sang ba kinh âm chân đều thọ bệnh, khi phong tà kích động đưa thấp khí lên làm nghẹt tắc ba kinh mạch chân khiến đơ liệt tắc nghẽn, gân không co duỗi bình thượng khi hoạt dộng phai lé ngã.
Vì phong tà thấp khi còn lưu trệ và hoành hành dưới kinh mạch âm cho nên dương kinh vẫn còn hoạt động mạnh mẽ, thân hình, lưng, tay, ngực bụng cả đầu mặt đêu còn kiện vân như thường, chỉ có ba kinh âm chân bị phong thấp khí làm nghẹn. ít lâu phát động một lần, nhất là cụ có đi đứng hoạt động thường thì phong khí thừa thể hành động một lần, trong tháng phát lên vài lần là chứng còn nhẹ, có thể chữa được và chóng khỏi, dù sau khi hành bệnh dưới ống chân ửng dỏ tím và hơi sưng đau. Do phần ít là phong tà thấp khí ngưng kết hiện ra trong vài ngày cũng tan giải.
Cách chữa:
Ôn bổ thận dương, tư nhuận can kinh, hoạt huyết, hành khí, tiêu thấp làm cốt yếu.
Xử phương:
Dây gùi 8g Đậu đen sao 10g
Cây dâu 8g Đỗ trọng 8g
Quế chi 4g
đều là thuốc ôn bổ thận dương, nhuận kinh mạch.
Gài dâu 8g Rễ cỏ xước 8g
Ngũ gia bì 8g
nhuận âm kinh, chạy xuống kinh mạch chân giải phong tiêu thấp.
Giằng xay 8g
lợi thủy thấm thấp.
Thán thông 2g
tiêu ứ tan sưng giải nhiệt độc.
Cho uống 6 thang – 1 tuần.
Tuần sau tái khám:
Chân bớt sưng đau, tan đỏ tím, cho uống 6 thang nữa.
Tuần sau tái khám:
Chân hêt dau. hết nặng, thây đỡ nhẹ. dù vậy khi di cùng có người dìu. phòng tai phát bat lử, xem mạch thận trâm tế. can huyên hoạt, đoán là phong khí có phần tan giải thấp khí còn ủng trệ nhât định sẽ tiêu trừ, cho dùng phương cũ gia Rê nhàu 8g, Tháo quyết minh 8g để hạ trọc thủy, tiêu thấp hoạt huyết, ngừa phong thấp đình trệ chưa nhuận hạ nó sẽ nghịch lên dương kinh, cho cụ uống 12 thang liên tiếp trong gần 1 tháng.
Sau đến khám:
Bệnh không tái phát lần nào, chân di nhẹ nhàng thoải mái, mình còn hơi nóng, ăn được nhimg ngủ ít. cho dùng phương cũ gia Lạc tiên 8g, Bù ngót 8g và Huyết rồng 8g, cho uống liên tiếp 30 thang hơn 1 tháng.
Trở lại khám lần cuối: Bệnh khỏi hẳn, ra viện.
