Mạch và chứng của Ma Hạnh Thạch Cam thang

Điều 63. Sau khi phát hãn, không dùng được Quế chi thang nữa mổ hôi ra mà suyễn, không có chứng nóng dữ, có thể cho uống Ma hoàng hạnh nhân cam thảo thạch cao thang.

Tóm tắt:

Chứng trạng và cách chữa những trường hợp sau khi phát hãn, vì nhiệt tà bức vào phế mà gây ra suyễn thỏ.

Thích nghĩa:

Bệnh thái dương khi đã phát hãn rồi, có ra mồ hôi mà suyễn thở, không thấy nóng dữ dội là nhiệt tà bức bách vào trong phế, nhiệt uất xông bôc mà gây ra mồ hôi, khí nghịch lên không giáng xuống mà nổi cơn suyễn. Vì nhiệt ở lý mà không ỏ biểu cho nên mình không nóng dữ dội. Cách chữa là dùng Ma hoàng hạnh nhân cam thảo thạch cao thang để thanh nhiệt, tuyên thông phế khí. Lý nhiệt thanh được thì phế khí lưu lợi, mồ hôi và suyễn thở tự dứt. Ra mồ hôi mà dùng ma hoàng, không nóng nhiều mà dùng thạch cao, tựa hồ như đáng hoài nghi, kỳ thực là ma hoàng hợp với thạch cao thì tuyên thông giải nhiệt bên trong, suyễn và mồ hôi sẽ tự khỏi.

Ngoài biểu không nóng nhiều là nhiệt thịnh ở lý, cho nên dùng phưđng này để chữa, chứng này với chứng Quế chi thang gia hậu phác hạnh tử thang nói ở điều 43 đều có chứng suyễn. Nhưng đằng kia là do hạ nhầm, biẩu tà chưa giải mà khí nghịch lên gây ra suyễn, cho nên cách chữa phải giải biểu kiêm giáng khí, cắt cơn suyễn. Còn đằng này thì sau khi phát hãn nhiệt uất vào phế, phế mất chức năng giáng xuống cho nên chú trọng việc tuyên thồng thanh nhiệt ở phế. Chứng này nếu uông nhầm Quế chi thang gia hậu phác, hạnh nhân là dùng thuốc nhiệt giúp bệnh nhân tất chuyển thành nguy chứng.

Lời chú chọn lọc:

Vưu Tại Kinh nói: “Sau khi phát hãn, mồ hôi ra mà phát hãn, không bị nóng dữ dội là tà không ở ngoài cơ biểu mà nhập vào phế, vì lúc tà khí bế lại ở ngoài phế đã có nhiệt chứa chất. Sau khi phát hãn, tà không theo mồ hôi mà ra phần biểu thời sẽ theo trong mà lâ^n vào phế”.

Ma hoàng hạnh nhân cam thảo thach cao thang:

Ma hoàng 2 lạng (bỏ mắt)
Hạnh nhân 50 hạt (bỏ vỏ và đầu nhọn)

Cam thảo 2 lạng
Thạch cao  1/2 cân (giã, túi vải bọc lại)
Bốn vị trên dùng 7 thăng nước, nấu vị ma hoàng trưốc cạn còn 2 thăng, vớt bỏ bọt rồi cho các vị kia vào, sắc lấy 2 thăng, lọc bỏ bã, uổng ấm mỗi lần 1 thang.

Ý nghĩa phương thuốc:

Ma hoàng cùng thạch cao làm thành một đội ngũ tuyên thông để thanh uất nhiệt ở phế, dùng hạnh nhân làm tá để giáng phế khí, cắt cơn suyễn. Cam thảo an vị hoà trung, hợp lại cùng góp sức đạt được công hiệu tuyên thông phế khí, cắt cơn suyễn.