Mạch của các bệnh: Cước Khí, Nuy bệnh, hoàng đản
Dịch theo lời giải
Đoạn này nói vê mạch chứng của các bệnh: cước khí, nuy bệnh, tý bệnh, hoàng đảm
Bệnh cước khí là do tà hàn thấp hoặc thấp nhiệt xâm tập váo chân vào đùi mà gây bệnh
Triệu chứng chủ yếu là:
Từ đầu gối xuống chân, tê dại lạnh đau, nuy nhược co cứng, có người sưng lên, có người không sưng, có người hai bắp chân dân dần teo đi, có người thậm chi từ bắp chân cảnm thấy có khí sối lên và đến thẳng vung tâm, ngực, cho nên người ta quen gọi là “cước khí công tâm”. Chẩn đoán và quan sát trên lâm sàng nói chung có thể chia làm bốn mạch : Mạch tri là tà hàn thâ’p thịnh. Mạch sác là tà nhiệt thấp thịnh. Mạch phù hoạt là tà phong thấp thịnh. Mạch nhuyễn tế là thấp tà thịnh.
Nuy bệnh là tay chân mềm nhũn không có lực, các khớp xương chùng ra, không co ruồi được tự nhiên Phần nhiêu do phế vị táo nhiệt, tinh và khí đều tổn thương, làm cho gân cốt, huyết mạch, cơ bắp dần dân bị tàn phế, mất đi công năng binh thường của nó. Bệnh này mạch phân nhiều vi nhược mà trì hoãn. Ở đây chỉ nói phế hư mà không nói đến vị là không toàn diện. Nuy bệnh bất luận mạch cho thấy sáp, khẩn, tế, nhuyễn, đều là nguyên nhân do tinh huyết bất túc, gân cốt, kinh mạch mất nhu nhuận điêu dưỡng.
Tý bệnh, trước hết do khí huyết hư tốn, cơ bắp chùng rão, làm cho ba loại bệnh tà : phong, hàn, thấp ủng tắc kinh lạc, trơ ngại việc vận hành của khí huyết mà gây bệnh.
Triệu chứng thường tháy nhất là:
Các khớp lớn nhỏ đau nhức, vận động trở ngại khó khăn, hoặc một chỗ nào đó bị tê dại, mất cảm giác; hoặc toàn thân có cảm giác nặng nề; hoặc hai chân phù thủng, các khớp rất lạnh, biến dạng. Mạch tượng của bệnh này thường gặp nhất có ba loại phủ, sáp, khẩn. Vì sáp là biếu hiện của khí huyết bất túc, phù khẩn là phản ánh của tà phong, hàn, thấp đã xâm nhập và gây tê ở kinh mạch.
Đảm bệnh, còn gọi là “Bệnh hoàng đảm”. Chủ yếu là da trên toàn thân và hai mắt đều vàng, phần nhiêu do thấp nhiệt uẩn kết và tích tụ lại, nước mật và thấp trọc ở trong vị cùng hợp lại, nung nấu, uất kết, trở ngại, không vượt thoát ra được mà gây bệnh. Loại thấp nhiệt này thuộc vê thực tà, cho nên thường xuất hiện mạch thực hồng sác. Sách xưa đã ghi chép, chia đảm bệnh ra làm 5 loại :
1 Hoàng đảm :
Da biểu hiện màu vàng tươi đáng, hai mắt và tiêu tiện đêu vàng, phát nhiệt, đó là bệnh biến thuộc vê nhiệt thịnh.
2. Tửu đảm :
Người, vàng mà tâm phiên muộn bứt rứt muốn nôn, bụng trướng đây, tiểu tiện không lợi (đái ít), đó là khi thấp độc của rượu uât kết nung nấu mà gây bệnh.
3 Cốc đảm :
Người vàng mà bụng đây không muôn ăn, ăn vào là đầu choáng váng liền, tiêu tiện khang lợi. Bệnh này do ăn uống đàm trệ, trọc khi ở trong vị uất kết tích tụ lại mà gây bệnh.
1. Nữ lạc đảm :
Người vàng, tràn đầu trán lại đen. đại tiện cũng đi ra phân đen, gan bàn tay tím chân nóng rát, đên tối nóng cùng rõ, Vì phòng sự quá độ, có ứ huyêt tích tụ lại mà gây bệnh.
5. Hắc đảm :
Người vàng mắt xanh, đầu mặt đêu đen, đại t lị n dí ra phán đen. trong tâm phiên nhiệt, cơ blip tê dại. Phàn nhiêu do lull darn hoặc mì lao dam chửa lãm mà sinh bệnh. Bât kỳ loai bênh hoang dam nao nái ừ trên, nêu mách sáp vi, la biêu hiện cứa tinh vá khi dêu hư. Nếu thày khát nưdc không ngót, đó 1.1 nhiệt ta thịnh ma tinh dịch khó kiệt, tà khi thịnh chính khi si.iv. bênh biên xâu đi. cho nên tòi kỵ la khi thây loại mạch này.