HO CẢM NHIỄM PHONG HÀN
Bệnh nhân:
Nguyễn thị N., 25 tuổi.
Vào viện: 4-1-78
Ra viện: 21-1-78
Số bệnh án: 20-77
Người nữ, bị cam nhiéin phong hàn, bì phu bị hàn khí bó chặt bên ngoài, phê’ khí khó phát tiết mà sinh uất nhiệt, ủng tác ở trong, khí nghịch ho nhiều, ran đau lồng ngực, thường ho lúc hừng sáng, nhổ nhiều đờm nhớt, đờm nhớt vướng vít trong cổ họng và khí quản, hơi
thở sò sè, gặp lúc đang hành kinh, kinh ra không thông ứ trệ lại, phát đau từ rốn xuống dạ dưới, ho đau ran ngực, thở không thông, lại thêm chứng ứ huyết, kinh bè’họng đau rất khó chịu, đến xin chẩn trị.
Xem mạch:
Các bộ đi hoãn nhược, phế bộ đi phù hoãn.
Đoán hệnh:
Ngoại cảm phong hàn, phế khí uất, trọc thủy đình đờm ủng tắc sinh nghịch kh’ ho nhổ nhiều đờm, tức ngực, dương khí hư, khí không thuận thông, huyết ủng trong âm kinh, nguyệt kinh ngưng trệ sinh đau nặng trằn da dưới rất khó chịu.
Cách chữa:
Tán phong giai biêu, hạ khí khai uất.
Dùng thuốc:
Tía tô 8g Rễ chỉ thiên 8g
Kiến cò 8g Rau tàn dày lá 6g
Gừng sống 8g
tân tán, giải biểu thông khí tan hàn.
Cát căn 8g
sinh tân dưỡng vị, thông dương khí.
Vỏ quít 4g Củ nghệ 6g
Hương phụ 8g
Khai uất tan đàm hạ khí, thông hoạt âm kinh.
Cant thảo nam 6g
sinh tân giải uất nhiệt, hòa trung khí.
Cho uống 3 thang.
Tuàn sau tái khám:
Nóng ho đã bớt, cổ còn khô, ho nhổ ra nhiêu đờm, sò sè khó thở, dùng phương trên gia Bách bộ, 8g. Sò lẻ bạn 8g, Rễ dâu 8g nhuận phế hoạt đờrn hạ khí, cho uống 3 thang.
Tuần sau tái khám: Nóng da bứt, đờm đã trơn loảng, cổ bớt khò khè, ngực mát mẻ, hết dội ran.
Xem mạch:
phế phù nhu, thán trầm sác, tỳ hoãn hoạt, bệnh đã đỡ phần uất nhiệt trên thượng tiêu, phong hàn giải tỏa ngoài biểu phận nhưng còn đờm nhiệt và ứ huyết trọc thủy, vẫn ứ trệ dưới hạ tiêu chưa
giải, kinh nguyệt chưa được thông còn nóng và dau bụng thay dùng phương hóa thử:
Tía tô 8g Kiến cò 8g
Sò lẻ bạn 8g Bách bộ 8g
Rễ dâu 8g Rau tân dày lá 6g
Gừng sống 3 lát
nhuận phế hoạt đờm điều khí chữa ho.
Hương phụ chế 8g Nghệ 8g
Ngải cứu 4g
thông kinh tiêu ứ và chữa đau bụng.
Cam thảo 6g
điều hòa các thuốc thanh giải uất nhiệt.
Cho uống 6 thang.
Tuần sau tới khám:
ho đã hết, đau bụng đã đỡ, kinh thủy đã thông, uất trệ đều tan giải, cho ra viện.
Nhận xét:
Bệnh ngoại cảm phong hàn phế khí bị uất bế, mà sinh ho lại phải lúc hành kinh do phế khí uất kết ủng nguyệt thủy đình trệ không thông thuận, chỉ dùng thuốc giải biểu tán hàn điều kinh khai uất mà các chứng ho, đau bụng, ran ngực đều khỏi.
