BÀI TIẾT CÁC HORMON TRONG THỜI KỲ CÓ THAI
Do có gonadotrophin rau thai kích thích, nên hoàng thể tồn tại và phát triển trong trường hợp có thai và bài tiết ra estrogen, progesterone và “relaxin” (một hormon có tác dụng làm mềm và giãn các cấu trúc của khung chậu bé (tiểu khung). Bắt đầu từ tuần thứ 6 của thời kỳ thai nghén, sự bài tiết estrogen và progesterone được tăng cường thêm bởi rau thai, và bắt đầu từ tuần thứ 8 thì hoạt động bài tiết của hoàng thể bắt đầu giảm đi, nhưng vẫn tồn tại trong suốt thời kỳ thai nghén, rồi lại tăng lên trước lúc đẻ.
CÁC HORMON RAU THAI
GONADOTROPHIN RAU THAI NGƯỜI (tiếng Anh: human chorionicgonadotropin – HCG): là hormon do rau thai bài tiết ra ngay từ khi trứng làm tổ ở trong niêm mạc của tử cung. Hormon này phát hiện được kể từ ngày thứ 8 sau khi rụng trứng và duy trì trong suốt thời kỳ thai nghén. Gonadotrophin rau thai do rau thai bài tiết có cùng một cấu trúc hoá học như LH của tuyến yên (ngoại từ riêng cấu trúc của chuỗi beta). Ngoài trường hợp có thai, hormon này còn được bài tiết ra trong trường hợp chửa trứng (chửa trứng và ung thư rau thai).
HORMON RAU THAI TIẾT SỮA (tiếng Anh: human placental lactogen – HPL): ngoài gonadotrophin rau thai, estrogen, và progesterone ra, rau thai còn bài tiết một lượng nhỏ hormon tiết sữa, hormon này cũng có tác dụng kích thích tăng trưởng, do đó còn được gọi là CGP (tiếng Anh: Chorionic Growth hormone-Prolactin) hoặc HCS (tiếng Anh: Human ChorionicSomatomammotropin). Hormon này bắt đầu phát hiện được ở trong huyết thanh vào tuần thứ 5 của thời kỳ thai nghén, và hàm lượng tăng theo khối lượng của rau thai. Tuy nhiên hormon này giảm trong trường hợp chửa trứng (trong khi HCG vẫn cao).
Các test thai nghén (chẩn đoán thai nghén bằng phương pháp sinh học):
Những test này dựa trên việc định lượng dưới-đơn vị beta (chuỗi beta) của hormon gonadotrophin rau thai người (P-HCG) ở trong nước tiểu hoặc trong huyết tương bằng phương pháp miễn dịch.
Hàm lượng gonadotrophin rau thai người tăng lên nhanh chóng ngay từ những ngày đầu tiên khi có thai.
TEST NƯỚC TIỂU: là phương pháp miễn dich-enzym ELISA (tiếng Anh: “Enzyme Linked Immunosorbent Assay” – Test hấp phụ miễn dịch liên kết enzym) cho phép phân tách được HCG khi chỉ có một lượng nho 50 mUI/ml trong nước tiểu (mUI: tiếng Pháp: milliunité international – milli đơn vị quốc tế).
Kỹ thuật này được sử dụng trong nhiều test chỉ thị màu được bán thành bộ (bộ dụng cụ đo hàm lượng) trên thị trường, cho phép thai phụ cũng có thể tự chân đoán thai nghén cho chính mình. Những test này hiện nay thường cho kết quả dương tính sau 10 ngày bị chậm kinh.
ĐỊNH LƯỢNG TRONG HUYẾT TƯƠNG: định lượng phóng xạ-miễn dịch cho phép phát hiện được P-HCG ngay khi chỉ có 0,05 mULral huyết tương. Bình thường thì không thể phát hiện được P-HCG, nhưng P-HCG sẽ bắt đầu xuất hiện vào ngày thứ 8 của thời kỳ thai nghén và test có thể dương tính ngay cả khi chưa biết là chậm kinh.
– Trong trường hợp chửa ngoài tử cung, test định lượng huyết tương cho kết quả dương tính sau vài tuần, trong khi chụp siêu âm thấy buồngtử cung vẫn trống rỗng. Hàm lượng P-HCG trong huyết tương thấp hơn hàm lượng bình thường trong tuần lễ vô kinh tương ứng.
- Hàm lượng P-HCG trong huyết tương đạt tới mức 200.000 mUI/ml thấy trong trường hợp chửa trứng. Sau khi nạo chửa trứng mà thấy hàm lượng P-HCG trong huyết tương tăng lại thì phải nghĩ tới khả năng thoái hoá ác tính (ung thư rau thai).
