Theo Đông y, bệnh giảm tiểu cầu vô căn (ITP) không có nguyên nhân cụ thể giống như cách giải thích trong Tây y mà thường được xem xét dựa trên sự mất cân bằng âm dương và rối loạn chức năng của các tạng phủ chính như tỳ, thận và can. Các yếu tố này dẫn đến sự suy yếu của khí huyết, làm cho máu dễ bị tổn thương, tiểu cầu không được sinh ra hoặc bảo vệ đủ, gây ra các triệu chứng xuất huyết dưới da và chảy máu. Dưới đây là một số nguyên nhân chính theo quan điểm Đông y:
1. Tỳ khí hư (suy yếu tỳ vị)
- Tỳ được xem là cơ quan chính chịu trách nhiệm sinh huyết và duy trì máu trong mạch. Khi tỳ khí yếu, cơ thể khó tạo ra máu mới và duy trì tiểu cầu ở mức ổn định. Tỳ khí hư thường gây ra các triệu chứng như chán ăn, tiêu hóa kém, mệt mỏi, dễ xuất huyết dưới da.
- Nguyên nhân tỳ khí hư thường do căng thẳng, ăn uống không điều độ, lao động quá sức hoặc làm việc trong thời gian dài mà không nghỉ ngơi đủ.
2. Can nhiệt (nóng trong can)
- Can (gan) có vai trò lưu trữ máu và điều hòa khí huyết trong cơ thể. Khi can nhiệt quá mức, có thể gây ra tình trạng “huyết nhiệt,” làm cho máu dễ bị chảy ra ngoài mạch máu, gây xuất huyết, bầm tím. Người bị can nhiệt thường có các triệu chứng như dễ cáu gắt, mất ngủ, miệng khô, đỏ mặt.
- Can nhiệt có thể do căng thẳng tinh thần, chế độ ăn uống nhiều đồ cay nóng hoặc uống nhiều rượu.
3. Thận hư
- Thận theo Đông y có liên hệ mật thiết với máu và hệ miễn dịch. Khi thận yếu, khả năng tạo ra năng lượng và huyết dịch suy giảm, dẫn đến tình trạng giảm tiểu cầu. Người bị thận hư có thể gặp các triệu chứng như lưng gối đau mỏi, mệt mỏi, giảm trí nhớ.
- Nguyên nhân thận hư có thể do lao động quá sức, thiếu nghỉ ngơi hoặc tuổi tác.
4. Âm hư huyết nhiệt
- Âm hư huyết nhiệt là trạng thái mà âm dịch (chất lỏng cần thiết để nuôi dưỡng cơ thể) bị thiếu hụt, dẫn đến nhiệt độ cơ thể tăng, gây tổn thương mạch máu và xuất huyết. Người bị âm hư huyết nhiệt thường có biểu hiện nóng trong, khô da, mất ngủ, đau đầu và dễ chảy máu.
- Nguyên nhân thường do làm việc căng thẳng, mất ngủ kéo dài, thiếu nước và không được bồi bổ đầy đủ.
5. Khí huyết lưỡng hư (thiếu cả khí và huyết)
- Sự thiếu hụt khí huyết khiến cơ thể không đủ năng lượng và dưỡng chất để nuôi dưỡng máu và duy trì tiểu cầu. Người bị khí huyết lưỡng hư thường có triệu chứng mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, da xanh xao và dễ xuất huyết.
- Nguyên nhân có thể do lao động quá sức, sinh hoạt không điều độ, thiếu ngủ, hoặc ăn uống thiếu chất.
Tổng kết
Theo Đông y, giảm tiểu cầu vô căn là kết quả của sự mất cân bằng trong cơ thể, đặc biệt là do suy yếu tỳ, can và thận, cũng như tình trạng âm hư, huyết nhiệt và khí huyết lưỡng hư. Điều trị trong Đông y chủ yếu nhằm điều hòa chức năng của các tạng này, bổ huyết, thanh nhiệt, và củng cố sức khỏe tổng thể để cải thiện tình trạng bệnh.
Việc chẩn đoán và điều trị cụ thể cần được thực hiện bởi thầy thuốc Đông y có kinh nghiệm, vì mỗi người có thể có nguyên nhân và biểu hiện khác nhau.
