ĐÔNG Y CHỮA BƯỚU CỔ TĂNG NĂNG GIÁP

Biện chứng Đông y:

Âm dương thất điều.

Cách trị:

Phù dương liễm âm.

Đơn thuốc:

Toàn chân ích khí thang gia giảm.

Bài thuốc:

Hoằng phụ khối 5g, Mạch môn đông 12g, Ngũ vị tử 5g, Lộ sâm (sao) 12g, Bạch truật, Bạch thược (sao), mỗi vị 9g, Hoài ngưu tất 9g, Đoạn mẫu lệ 30g, Can địa hoàng 15g, Kinh huyền sâm 15g, Tượng bối mẫu-12g. sắc uông mỗi ngày 1 thang.

Hiệu quả lâm sàng:

Dương XX, nữ, bác sĩ. Đến khám ngày 11/4/1978. Tháng 8/1974 bị bệnh tăng năng giáp, đã điều trị bằng thuốc Tây. Hai ba tháng sau lại chuyển từ bệnh tăng năng giáp thành giảm năng giáp, sau khi ngừng thuốc, thấy xuất hiện run rẩy, tái phát tăng năng giáp, đổi thành dùng methyl thiomidin, hết run rẩy nhưng lại tái phát giảm năng giáp. Cứ thế tái phát nhiều lần đến hơn 4 năm, dến mức bệnh nhân không tin ở việc điều trị bằng thuốc Tây nữa. Đổi uống thuốc Đông y nhưng không có kết quả, mới đến khám ở viện chúng tôi. Bệnh nhân sợ lạnh, ra nhiều mồ hôi, cổ sưng to, có cảm giáp bị đè ép, lười nói năng, thở ngắn, mặt hơi phù, chất lưỡi hơi đỏ, mạch huyền hoãn. Qua tình trạng thấy có chứng âm hư lại có cả chứng dương hư, âm dương không được điều hoà. Cho dùng Toàn chân ích khí thang gia giảm, để phù dương mà liễm âm, uổng 4 thang.

Khám lần 2 ngày 15/4/1978:

Cảm giác đè ép ở cổ có giảm, phù ở mặt cũng giảm, mạch Huyền Sác. Sau khi uống thuốc dương khí đã chuyển vượng, vẫn cho bài thuốc trên, bỏ Phụ khối thêm Hoàng kỳ để biến ôn dương thành ích khí, lại cho thêm Sài hồ, Uâ’t kim để sơ Can lý khí. Cho uống 7 thang.

Khám lần thứ ba 23/7/1978:

Sau lần khám thứ hai bệnh nhân theo bài thuốc trên tiếp tục uống hơn ba tháng liền. Ngày 23/7 viết thư gửi đến kể: Sau khi mặt hết phù lại thấy hơi gầy đi, không còn cảm giác bị đè ép ở cổ, bướu cổ 10 phần đã bớt được 8/9 phần nhưng vẫn còn thấy hay ra mồ hôi, tính tình nóng nảy, lưỡi đỏ mà ít rêu, mạch Huyền Sác, lại có chiều hướng tái phát bệnh tăng năng giáp, lại cho một bài thuốc sơ Can dưỡng âm làm chủ: Sài hồ sao 9g, Đại bạch thược 9g, Kinh huyền sâm 15g, Sinh mẫu lệ 12g, Quảng uất kim 12g, Cam thảo 5g, Hải cáp xác 20g, Sơn chi sao 9g. Cho dùng 7 thang. Cho nống riêng hai chai Hạ khô thảo.

Khám lần thứ tư 28/9/1979:

Đã uống bài thuốc trên trong 17 tháng. Bệnh nhân viết thư kể: bệnh đã đỡ nhiều, duy còn vào dịp mùa hè, có lúc cảm thấy hốt hoảng, mỗi ngày uống methyl thiouracin 25-50mg, trời hơi mát thì lại không dùng nữa, tình hình sức khoẻ vẫn ổn định, vẫn có thể đi làm cả ngày, cơ bản đã khống chế được chứng ra mồ hôi, và tính tình nóng nảy, chỉ khi nào làm việc mệt mỏi thì trong miệng bị loét, mạch Tế Huyền, rêu lưỡi mỏng trắng, trong có kẽ nứt. Lại cho dùng bài thuốc trên có gia giảm: Bỏ Sơn chi, Uất kim, Bạch thược, Sài hồ chỉ dùng 6g, thêm Đương quy 9g, Liên kiều 12g. Thiên hoa phấn 12g. Cho dùng 7 thang để củng cố kết quả.

Nhận xét:

Bướu cổ tồng năng giáp trong’ Đông y thuộc phạm trù Bướu u, bệnh phát ra mỗi khi can khí cũng với Đởm hoả giao kết lại mà sinh bệnh. Quá trình điều trị trường hợp kể trên, trước sau đều chú trọng đến sự biến hoá bệnh lý cơ bản này cho nên từ khi lần khám đầu đã cho dùng Huyền sâm, Tượng bối, Mầu lệ để đương âm, hoá đờm, nhuyễn kiên. Đến lần khám thứ hai lại cho thêm Sài hồ, Uất kim để sơ Can giải uất, lần khám thứ ba cho thêm Hạ khô thảo để tăng cường thanh hoả tán kết. Đồng thời cũng chú ý đến diễn biến phức tạp của chứng âm dương lưỡng hư, phương án điều trị cũng tuỳ theo triệu chứng mà sửa dổi, như trong lần khám thứ nhất lấy phù dương liễm âm làm chủ, lần thứ hai thấy chứng trạng dương hư đă hết, liền đổi ôn dương thành ích khí, đến lần khám thứ ba lại lây sơ Can dưỡng âm làm chủ, thuốc tuỳ theo mà chuyển đổi, bệnh lui dần (Ân Linh Chi, Phạm Man Linh – Thượng Hải).