VÚ CHẢY XỆ ĐAU SAU SINH
(NHŨ HUYỀN)
BỆNH NGUYÊN
Sản-hậu, ứ-huyết xông lên, hai vú bé đi dài ra sệ xuống. Đó là bệnh Vú chảy xệ (Nhũ-Huyền). Người mới sinh nở xong hay có bệnh này.
BỆNH TRẠNG
Hai vụ bỗng dưng dài ra và nhỏ lại như một khúc ruột thòng lòng xuống tận bụng, đau không chịu được.
BIẾN CHỨNG
Bệnh thất trị, vỏ dài không co lên, cứ lòng thòng rủ xuống đau không chịu được, đụng chạm •đến càng như kim châm, lâu mãi sẽ thương tồn đến khí của Tâm Tý, mồ-hôi lạnh ra, chân tay giá lạnh, người mê man đi, ngay đến tính mạng.
PHÉP CHỮA
Ví dài ra, bỏ thót đi như khúc ruột lòng thùng rũ xuống bụng, đau đớn không chịu được nên dùng :
Xuyên-khung 2 cần
Đương-quy 2 –
+ Lấy mỗi thứ nửa cân tán mạt cho vào siêu hay ấm đất sắc lên, thỉnh – thoảng lại uống, uống luôn cả ngày. Còn phần kia, dùng lửa đốt như đốt trầm, đề trước mặt bệnh-nhân, khiến bệnh nhân luôn luôn ngửi thấy khói thuốc. Nếu chưa khỏi thi dùng liều thứ hai nữa. Hai liều là ứ-tan, vú sẽ lên. Nếu Vú lên, song không được như cũ, thì dùng 1 hột Ti-ma-tử mài với nước đồ vào giữa mụn Vú trong giây lát rồi rửa đi, thì vủ sẽ lên như cũ.
Bệnh không-trị, Vú mãi mãi không thu, đau đớn không chịu được, chạm đến càng đau, làu lâu thương đến Tâm-Tỳ, mồ hôi lạnh ra như mưa, chân tay giá lạnh, tâm thần mở màn, tính mạnh nguy đến nơi, thì mau cho uống Độc-Sâm-Thang. Nếu chân tay vẫn còn lạnh thì cho uống thêm “Sâm-phụ-Thang”. Ngoài thì dùng 1 hạt Ti-MaTử đồ vào núm vú, lát sau rửa đi, thì vủ sẽ như cũ.
ĐIỀU DƯỠNG
1- Bệnh khỏi rồi, nên hòa huyết. Nên dùng “Tứ-Vật-Thang” dùng “Tứ-vật-thang”, có ứ thì thông ứ, không có thuyết thì bổ huyết.
2 – Kiêng kỹ nóng.nấy giận dữ, giận-dữ thì uất trệ, khi huyết ngừng kết, bệnh càng nặng.
3 – Kiêng dùng các thức ăn sống, lạnh, hoa quả, khoai sọ, cùng các thức ăn khó tiêu.
Theo:”Đông Y thực hành Phụ khoa” Lê Cường (1952).