Bé từ 1 tuổi đến 1 tuổi 6 tháng
Khả năng nhận biết: Nhận biết được hình vẽđơn giản, có hứng thú xem những cảnh vật xung quanh; biết dùng tay và âm thanh để biểu đạt sự thích thú và mãn nguyện; biết bắt chước động tác của người lớn như lắc đầu, gật đầu, bắt tay, chớp mắt…
Phát triển động tác: Bé từ biết đứng chuyển sang biết đi một mình, biết bước lên bậc cầu thang; biết nghiêng người lấy đồ vật, biết chơi những đồ chơi đơn giản; biết dùng ngón tay trỏ sờ mó vật thể, biết dùng ngón cái và những ngón khác chụm lại để nhặt đồ vật.
Phát triển ngôn ngữ: Biết dùng từ đơn giản biểu hiện yêu cầu, biết chủ động gọi bố, mẹ.
Giao tiếp với mọi người: Biết chơi cùng những bé khác, biết giữ đồ chơi trong tay, không cho người khác lấy đi, có lúc còn muốn giành đồ chơi trong tay bé khác.
Khả năng sinh hoạt: Biết nhai những miếng trái cây như táo, lẽ, thích dùng muỗng để ăn, khi có thức ăn trong miệng bé nhai rất tự nhiên, biết dùng muỗng múc cơm.
Bé từ 1,5 tuổi đến 2 tuổi
Khả năng nhận biết: Biết tập trung chú ý trong thời gian ngắn; biết nhận ra quần áo và đồ dùng của mình; biết tên của các bạn thườngtiếp xúc với bé; nhận biết được đồ vật và động vật thường thấy xung quanh. Biết nhận ra màu đỏ. Có phản ứng với sự việc đột ngột xảy ra, như khi mở đèn biết nói “Đèn sáng rồi”.
Bé từ 1 tuổi rưỡi đến 2 tuổi, khi gặp chuyện vui mừng là cười ra tiếng, gặp chuyện không vừa ý biết phản ứng bằng nhiều hình thức, như dẫm chân cự tuyệt, la khóc, ném đồ vật. Biết nhận thức một số đồ dùng thường ngày, như chén, đũa, muỗng, ghế, bàn… Biết lĩnh hội và làm một số việc đơn giản, như “Ngồi vào chỗ, ăn cơm”, “Nói tạm biệt với cô”, “Lấy đôi dép của mẹ ra đây”… Có bé còn biết vặn nắp nhỏ.
Phát triển động tác: đi vững, nhảy nhót, lên xuống cầu thang, leo trèo, vứt ném… và những động tác cơ bản. Biết bước qua vật chướng ngại cao cách đất 6-7 cm, những động tác còn chưa linh hoạt lắm, chưa thuần thục, giữ thăng bằng chưa tốt. Biết xỏ hạt, đóng mở cửa, biết xếp những mẩu gỗ thành những hình đơn giản, biết làm những động tác có tính bắt chước. Bé không những biết nhảy hai chân, mà còn biết đi thụt lùi, biết ném đồ vật làm mục tiêu, biết vẽ đường không thẳng, thích lấy một lúc nhiều thứ.
Phát triển ngôn ngữ: Biết nói một câu ngắn gồm 3, 4 từ, thích nói chuyện với người lớn, thích hát và thích lặp lại đoạn cuối câu, thích học hát với người lớn. Có cảm nhận tiết tấu, và sơ bộ có khả năng lĩnh hội âm nhạc, biết nói ra tên của một số đồ vật, biết dùng hành động nhất định để thực hiện yêu cầu đơn giản của người lớn, có thể dùng lời nói để giao tiếp với người lớn và các trẻ khác.
Giao tiếp với mọi người: Khi được người lớn nhắc bé biết nói “Xin chào “Tạm biệt”, biết biểu lộ thái độ khác nhau đối với những người khác nhau. Biết cùng chơi với bạn, biết biểu lộ sự quan tâm đến bạn, ví dụ biết đỡ bạn dậy khi bạn bị ngã. Tình cảm của bé phong phú hơn trước, có tình cảm vui, buồn, bực tức… Bắt đầu biết tự hạn chế tình đảm của mình,
Khả năng sinh hoạt: Bé 1 tuổi rưỡi bắt đầu ngủ mỗi ngày một giấc buổi trưa, biết tự mình ăn cơm, lúc đầu động tác chưa chuẩn, vụng về, khi bé 2 tuổi có thể một mình ăn hết xuất ăn, biết trước khi ăn phải rửa tay, ăn xong phải súc miệng. Ngoài ra, biết khống chế tiểu tiện, đại tiện, ban ngày cơ bản là không còn đái dầm, biết chủ động nói bé muốn đi cầu hay đi tiểu, một số bé còn biết ngồi bàn cầu; biết tự mình lên xuống giường nhỏ, biết cởi giày, vớ, biết kéo dây kéo quần, áo.
Bé từ 2 tuổi đến 3 tuổi
Khả năng nhận biết: Thời gian tập trung chú ý vào vật lâu hơn, biết quan sát sự vật thay đổi và thể hiện qua các trò chơi. Có sự tưởng tượng đơn giản, biết nhớ việc của ai tháng trước, nhận biết một số màu cơ bản, nhận thức hình thể, có khái niệm không gian, thời gian, số đếm.
Phát triển động tác: Biết chạy, biết nhảy hai chân cùng lúc, biết ném. Có khả năng hoạt động khá lớn, biết nhặt đậu xếp những miếng xếp hình thành những hình đơn giản…Khi bé được 3 tuổi, các động tác cơ bản linh hoạt, thành thạo, tư thế chính xác, hai chân nhảy hướng về trước, nhảy từ nơi cao hơn xuống dưới, vượt chướng ngại vật, đi cầu thăng bằng, hai chân thay phiên lên xuống cầu thang. Khi bé tròn 3 tuổi biết nhảy một chân, biểu diễn đơn giản, biết cầm bút vẽ những đường, nặn đất.
Phát triển ngôn ngữ: Biết nói câu khá hoàn chỉnh, biết nêu câu hỏi và biết trả lời, ngôn ngữ bắt đầu trở thành công cụ chủ yếu để bé giao tiếp với mọi người và nhận thức hiện tượng tự nhiên. Thích nghe kể chuyện, biết hát những bài trẻ em, có thể hát những bài ngắn. Khi 3 tuổi, bé biết nối những từ thành ngôn ngữ một cách có thứ tự, nội dung câu và kết cấu ngôn ngữ bắt đầu phức tạp hơn, biết dùng những câu đơn giản để biểu đạt ý muốn của bản thân, đồng thời biết kể lại ấn tượng của mình, nổi rõ một sự việc đơn giản, biết kể ra nhân vật chính và tình tiết của câu chuyện mà bé đã được nghe qua.
Giao tiếp với mọi người: Thích chơi với bạn, bực tức, xấu hổ, ghen ghét…. lễ phép với người lớn, bắt đầu biết cách để thu hút sự chú ý của người khác đối với bé. Khi 3 tuổi, bắt đầu biết không chế tình cảm của bản thân, biết yêu thương, bảo vệ bé nhỏ tuổi hơn mình. Tình cảm không ổn định, khi mệt mỏi hoặc khi ý muốn không được thực hiện thì dễ tức giận. Thích quan sát và tham gia hoạt động cùng người khác.
Khả năng sinh hoạt: Biết tự mình rửa mặt, rửa tay, dùng khăn lau khô mặt, tay. Đã hình thành thói quen ngồi bô. Biết tự mặc quần một cách hoàn chỉnh. Biết tự mình cởi áo quần đơn giản, cởi giày, vớ. Biết ăn cơm một mình, tự ăn một cách khá sạch sẽ. Bé 3 tuổi không những biết cởi nút áo, cài nút áo…mà còn biết thứ tự mặc áo, biết tự mình cởi quần ngồi bô. về mặt ăn uống nếu được tập luyện và giáo dục sẽ hình thành thói quen ăn uống tốt cho bé.
Bé từ 3 tuổi đến 4 tuổi
Khả năng nhận biết: Bắt đầu biết suy xét vấn đề, có tưởng tượng đơn giản, khả năng nhớ cao, có thể nhớ việc của nhiều tháng trước, biết nhận ra đồ vật trong hình ảnh, phân biệt rõ nam nữ và xưng hô, biết đếm số, biết tự xưng “ tôi”.
Phát triển động (ác: Động tác cơ bản linh hoạt, nhịp nhàng, tư thế chính xác. Có thể tự mình đi ra ngoài, biết chạy, nhảy, biết leo trèo lên xuống giá leo, khi nhảy từ vị trí cao hơn xuống biết giữ thăng bằng cơ thể, biết nhảy cao, nhảy xa, biết ném phi tiêu, biết nhắm mắt quay tròn, khi tròn 3 tuổi biết nhảy một chân, biết biêudiễn đơn giản, biết dùng bút vẽ, biết nặn đất sét.
Phát triển ngôn ngữ: Từ vựng khá phong phú, biết nối vài từ theo quy tắc ngôn ngữ, nội dung và kết cấu ngôn ngữ bắt đầu phức tạp hơn. Bé 3 tuổi không những-tự mình biết nói tên, giới tính, tuôi, đồng thời còn biết tên của những thành viên chủ yếu trong gia đình. Biết nghe hiểu rõ ý nghĩa của khoảng vài trăm chữ, đồng thời biết dùng những chữ này để nối thành câu đơn giản, như “Con muốn uống nước”, “Con muốn ngủ”, “Con muốn đi mua bong bóng”. Biết nhận ra vài loại màu sắc, nói tên đồ chơi, biết phân biệt rõ. nhiều ít, lớn bé, trên dưới, biết ý nghĩa của “1, 2, 3”, biết hát vài bài trẻ em hay vài đoạn hát ru.
Giao tiếp’ với mọi người: Thích trò chơi tập thể, thích quan sát và tham gia hoạt động chung với mọi người. Trong lúc hoạt động, bắt đầu biết hạn chế bản thân, biết yêu thương bảo vệ và giúp đỡ bạn nhỏ tuổi hơn.
Khả năng sinh hoạt: Trong sinh hoạt hàng ngày, biết tự mình rửa mặt, rửa tay, biết cách mặc áo.
Bé từ 4 đến 5 tuổi
Khả năng nhận biết: Trẻ 4 -5 tuổi đã bước đầu có khả năng suy xét, biết phân biệt rõ các màu sắc cơ bản: màu đỏ, vàng, lam, trắng, đen…, khả năng nhớ tăng so với trước và cảm thấy hứng thú với mọi vật xung quanh, có tính hiếu kỳ, thích hỏi. Lúc này, thân trế có thể đứng thẳng, tay đánh nhịp khi đi, biết đi theo hướng chỉ định, biết nhảy một chân, trượt cầu tuột, chơi bập bệnh, biết chạy đuổi theo bóng.
Phát triển động tác: Khả năng nói tăng rõ rệt, có thể kể lại cho cha mẹ nghe chuyện ở lớp, ở trường và chuyện của bản thân trẻ, ngữ pháp cũng khá chính xác, biết biểu đạt rõ yêu cầu, .ước mucin và hy vọng của bản thân. Biết đọc thuộc lòng 5-10 bài thơ ca ngắn đơn giản, hát khá nhiều bài hát, biết nói những câu lễ độ, lịch sự như “Chào bạn”, “Chào dì”, “Chào cô”, có thể chỉ rõ các cơ quan cảm giác trên thân thể của trẻ, đồng thời biết tên, công dụng của chúng, ví dụ chỉ vào tai và nói “Đây là tai dùng để nghe nói chuyện”. Biết tên, công dụng của một số đồ gia dụng điện máy, đồ dùng gia đình và đồ làm bếp. Biết kể chuyện đơn giản.
Trẻ thích tham gia hoạt động tập thể, không những thích tiếp xúc với mọi người mà còn biết hạn chế bản thân, biết yêu quí bảo vệ trẻ nhỏ tuổi hơn.
Trong cuộc sống hàng ngày, biết tự mình rửa mặt,- rửa tay, mặc và cởi áo quần, giày tất đơn giản.
Bé từ 5 đến 6 tuổi
Trẻ ở độ tuổi này chạy nhảy rất thoải mái, có thể chạy liên tục 20 – 30 phút thậm chí lâu hơn, khi chạy nhảy biết né tránh, đuổi theo, chạy rất nhịp nhàng, khả năng giữ thăng bằng khá cao, biết đập bóng, đá bóng, có thể vừa chạy vừa đá bóng, thường ngày thích trò chơi tập thể. Trong lúc chơi, thường thích thay đổi luật chơi, thêm nhiều ý kiến thay đổi. Lúc này, khả năng giữ thăng bằng cao, không những trẻ có thể đứng một chân, mà còn có thể nhắm mắt đi về phía trước. Biết chạy theo đường vẽ quy định có ngăn cách bằng đá hay bằng gỗ, có thể ném hòn đá, túi cát nhỏ, trái banh nhỏ …ra rất xa, và cũng có thể ném rất trúng đích.
Trẻ biết nghe hiểu những gì mọi người xung quanh đối thoại với nhau, thích nói chuyện với mọi người. Biết nói ngày sinh nhật của mình, địa chỉ nhà hoặc trường, tên và nghề nghiệp của thành viên trong gia đình, biết nói khá nhiều tên của các đồ vật, cách dùng, thậm chí biết những đồ vật đó làm bằng vật liệu gì. Có thể kể lại nội dung truyện tranh sau khi xem, có thể đếm liên tục từ 1 đến 100. Biết nhận khá nhiều chữ và biết cách đọc những chữ này. Cổ thể đọc thuộc lòng, thậm chí thuộc lòng tác phẩm văn học đơn giản, biết đọc có diễn cảm 8-10 bài thơ, thuật lại được 3 -4 câu chuyện đã được cô giáo hay phụ huynh kể qua.
Trẻ 6 tuổi, nói chuyện đã khá lưu loát. Biết dùng từ vựng để biểu đạt mong muốn của mình. Biết nghe người khác nói một cách lễ phép, có thể nói chuyện với người khác một cách thoải mái, bước đầu có khả năng phân tích các sự vật xung quanh. Có thể cộng trừ đơn giản, thích tự lập tự chủ, lúc này trẻ từng bước hình thành tính cách.
