Gan nhiễm mỡ
Gan là cơ quan lớn nhất của cơ thể nằm ở góc 1/4 phải-trên của bụng, ngay phía dưới các xương sườn. Nó là một cơ quan rất phức tạp với nhiều chức năng bao gồm:
Dự trữ năng lượng dưới dạng đường (glucose)
Dự trữ vitamin, sắt, và các chất khoáng khác.
Tạo ra các protein, bao gồm các yếu tố đông máu giúp cơ thể khỏe mạnh và phát triển.
Giáng hóa các tế bào hồng cầu
Tạo ra mật là chất cần thiết cho quá trình tiêu hóa thức ăn
Chuyển hóa và thoái hóa nhiều loại thuốc và rượu.
Tiêu diệt các vi sinh vật đi vào cơ thể qua đường ruột
Lá gan gánh trên vai mình một lượng công việc rất nặng nề của cơ thể nhưng nó hầu như chưa bao giờ than phiền về điều đó. Thậm chí nó còn có khả năng tự tái tạo lại. Tuy nhiên, có một số bệnh có thể xuất hiện, chẳng hạn như gan nhiễm mỡ và viêm gan thoái hóa mỡ, có thể là những dấu hiệu tổn thương của gan và có thể dẫn đến tình trạng hủy hoại gan vĩnh viễn.
Gan nhiễm mỡ là gì?
Đúng như tên gọi của nó: gan nhiễm mỡ có nghĩa là tình trạng tích tụ mỡ trong các tế bào gan. Mặc dù đây không phải là một tình trạng bình thường nhưng thông thường thì mỡ trong gan không tự mình gây tổn thương cho gan. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, nó có thể là dấu hiệu của một tình trạng nguy hiểm hơn đang tồn tại. Gan nhiễm mỡ có thể đi kèm với hoặc dẫn đến viêm gan, làm cho gan hóa sẹo và cứng. Tình trạng hóa sẹo trở nên quá mức ở gan được gọi là xơ gan, và đây là một tình trạng rất nặng. Do đó, các bác sĩ cần phải thăm khám kỹ lưỡng cho bệnh nhân để phát hiện ra gan nhiễm mỡ ngay ở giai đoạn đầu.
Nguyên nhân
Có vẻ hợp lý nếu như nói rằng ăn nhiều chất béo sẽ gây ra gan nhiễm mỡ, nhưng thật sự không phải như vậy. Gan đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa và thoái biến mỡ. Tình trạng gan nhiễm mỡ sẽ xuất hiện nếu như có một trục trặc nào đó trong quá trình chuyển hóa, tuy nhiên nguyên nhân chính xác tại sao mỡ lại tích tụ trong nhu mô gan vẫn chưa được khám phá ra. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng mỡ sẽ tích tụ trong gan ở một số trường hợp. Thường gặp nhất là ở những người béo phì. Gan nhiễm mỡ cũng thường gặp ở những người bị đái tháo đường, tăng triglyceride máu, và uống rượu nhiều. Chúng cũng có thể xuất hiện cùng với một số loại bệnh như lao, suy dinh dưỡng, phẫu thuật bắc cầu ruột để điều trị béo phì, dư thừa vitamin A trong cơ thể, sử dụng một số loại thuốc như valoproic acid (Depakene/Depakote) và corticoid (cortisone, prednisone). Đôi khi gan nhiễm mỡ còn là hậu quả của quá trình mang thai.
Triệu chứng và chẩn đoán
Thông thường gan nhiễm mỡ không gây ra triệu chứng nào khiến bệnh nhân phải chú ý. Trong thực tế, thông thường gan nhiễm mỡ được phát hiện ra khi đi khám sức khỏe tổng quát định kỳ. Có thể sẽ có gia tăng một số men gan trong máu, và đôi khi gan hơi lớn hơn một chút. Gan nhiễm mỡ cũng có thể phát hiện ra khi các bác sĩ khám cho bệnh nhân vì những bệnh khác. Chẳng hạn như siêu âm bụng có thể được thực hiện vì một lý do khác nhưng lại phát hiện ra gan nhiễm mỡ. Để chắc chắn về chẩn đoán gan nhiễm mỡ, các bác sĩ có thể cần phải sinh thiết gan. Bệnh nhân sẽ được gây tê cục bộ và một cây kim mỏng sẽ đâm vào gan qua phần thấp của ngực trái. Một mẩu nhu mô gan sẽ được lấy ra bằng kim và khảo sát dưới kính hiển vi.
Viêm gan thoái hóa mỡ
Là tình trạng viêm gan có đi kèm theo tích tụ mỡ trong gan. Uống rượu nhiều có thể dẫn đến viêm gan và gan nhiễm mỡ, tình trạng này thường được gọi là viêm gan do rượu. Viêm gan thoái hóa mỡ cũng tương tự như viêm gan do rượu nhưng nó có thể xảy ra ở những người ít uống hoặc không bao giờ uống rượu. Trong trường hợp này, nó thường được gọi là gan thoái hóa mỡ không do rượu. Cả viêm gan do rượu và viêm gan thoái hóa mỡ đều có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng và dẫn đến xơ gan.
Điều trị
Trong hầu hết các trường hợp, điều trị gan nhiễm mỡ và viêm gan thoái hóa mỡ đều đòi hỏi cần phải kiểm soát nguyên nhân gây ra nó, bao gồm: giảm lượng triglyceride tăng cao trong máu, kiểm soát tốt đái tháo đường, hoặc không uống rượu. Trong một số trường hợp cần phải đảo ngược lại phẫu thuật bắc cầu ruột chữa béo phì.
Do thừa cân là một yếu tố rất quan trọng nên việc giảm cân chính là chìa khóa để loại bỏ lượng mỡ tích tụ trong gan. Nó đặc biệt quan trọng trong những trường hợp những tổn thương của gan bắt đầu xuất hiện hoặc có những dấu hiệu sớm của tiến trình hóa sẹo ở gan trong kết quả sinh thiết. Tăng triglyceride máu và đái tháo đường cũng trở nên xấu đi khi bệnh nhân bị béo phì. Do đó, nếu như viêm gan thoái hóa mỡ đi kèm với những bệnh trên, bạn sẽ thu được những tiến triển khả quan hơn nếu chịu giảm cân. Giảm cân có thể rất khó khăn nhưng bạn buộc phải thực hiện vì nếu không thì kết cục cuối cùng có thể sẽ là xơ gan và cần phải ghép gan.
Ghép gan
Hiện nay ghép gan đã được chấp nhận xem như là một cách điều trị cho bệnh gan mãn tính và nặng. Những tiến bộ trong kỹ thuật mổ và sử dụng những loại thuốc mới để ức chế sự đào thải đã cho những cải thiện đáng kinh ngạc về tỷ lệ thành công. Viêm gan thoái hóa mỡ là một trong những lý do ít gặp hơn khiến bệnh nhân phải ghép gan. Tỷ lệ sống còn sau ghép gan ở các trung tâm là vào khoảng 90% kèm theo chất lượng sống tốt sau khi phục hồi.
Tóm tắt
Gan nhiễm mỡ đơn giản là tình trạng tích tụ mỡ trong gan. Mỡ trong gan thường không gây hủy hoại gan. Tuy nhiên, có một số bệnh có thể xuất hiện kèm theo hiện tượng tích tụ mỡ trong gan. Các nghiên cứu đang được thực hiện để xác định xem đâu là nguyên nhân gây ra sự tích tụ này. Tình trạng này thường có thể phục hồi được nếu như những nguyên nhân gây ra nó được điều trị hoặc loại bỏ.
