THÔNG DẠ DÀY VÀ TÁ TRÀNG.
Thông dạ dày: đặt ống thông vào dạ dày lấy dịch dạ dày để đánh giá về số lượng và chất lượng là một động tác cần thiết trong việc thăm khám dạ dày.
Dụng cụ:
Ống Einhornta
Cốc thuỷ tinh có chân, chia độ, loại 200ml.
Bơm tiêu 20ml.
Một số ống nghiệm.
Dầu Parafin.
Cách tiến hành: sáng sớm lúc đói (chưa ăn và uống), người bệnh ngồi thoải mái và được chuẩn bị tư tưởng từ trước.
Đặt nhẹ đầu ống Einhorn đã được chấm đầu parafin cho trơn qua miệng người bệnh, khi vào đến họng, bảo người bệnh thở đều và nuốt dần, vừa nuốt ta vừa đẩy nhẹ ống cho đến mứa 45 cm hay 50 cm thì dừng lại vì đã vào đến dạ dày.
Sau đó ùng bơm tiêm hút ần nước dịch dạ dày hoặc để tự nhiên cho chảy ra.
Bình thường:
Về số lượng: dịch dạ dày lúc đói không quá 100ml, trung bình là 40ml.
Mùi: không có mùi.
Màu: không có màu hoặc hơi trắng đục.
Độ trong: trong hoặc hơi trắng đục, không có lẫn thức ăn.
Bất thường:
Số lượng: dịch dạ dày lúc đói nhiều hơn 100ml: dạ dày đa tiết, dịch tá tràng trào lên. Hẹp môn vị: dịch dạ dày rất nhiều có lẫn thức ăn từ chiều hôm trước chưa tiêu.
Màu sắc:
Vàng hay xanh: do dịch Tá tràng trào lên.
Đỏ hồng: máu mới chảy trong dạ dày.
Nâu đen: máu chảy trong dạ dày đã lâu.
Dịch dạ dày có máu thường nổi lên tổn thương thực thể của dạ dày: viêm lo t, ung thư ạ ày…
Để chẩn đoán các bệnh của dạ dày, khi thông dạ dày ta còn tiến hành làm thí nghiệm:
histamin, insulin và các nước Âu châu thì dùng bữa ăn Ewan với bánh mì, sau đó theo õi các thay đổi về số lượng và sinh hoá của dịch dạ dày (sẽ nói kỹ ở phần sau).
Thông tá tràng: cũng giống như thông ạ ày, đặt ống thông vào tá tràng, lấy dịch tá tràng, mật, dịch tuỵ, sau đó đánh giá các thay đổi về chất lượng và số lượng để chẩn đoán các bệnh về gan, mật, tuỵ.
Dụng cụ:
Ống Einhorn.
Một số ống nghiệm.
Dầu Parafin.
Bơm tiêm 20ml.
Dung dịch Magiê Sunfat 30%: 30ml.
Dầu lạc hay dầu Oliu: 20ml.
Cách tiến hành: Tiến hành giống như lấy nước dạ dày. Sau khi ống thông vào đến ày thì: để người bệnh nằm nghiêng qua phải, sau 30 phút đến 1 giờ, đầu ống Einhorn vào đến tá tràng, xác định được chắc chắn bằng tính chất dịch hút ra ( thử với giấy quz) và sẽ hút được mật ra, sau đó bơm thêm chất Magiê sunfat hoặc dầu lạc để kích thích tiết mật.
Bình thường: ta lấy được 3 loại mật:
Mật A màu vàng nhạt và trong, lượng chừng 20ml, là mật ở ống mật.
Mật B xuất hiện sau khi kích thích bằng bơm Magiê Sunfat hay ầu lạc. Mật B màu xanh hoặc vàng sẫm rất quánh, lượng từ 40-60ml: là mật của túi mật.
Mật C tiếp theo mật B, màu vàng nhạt hơn và ít quánh hơn mật B, đó là mật từ gan xuống.
Bệnh lý:
Không lấy được mật: hoặc ống thông chưa vào tới tá tràng: muốn biết có vào đến tá tràng hay còn trong dạ dày ta kiểm tra bằng giấy quz (nếu có phản ứng kiềm: đã vào đến tá tràng; phản ứng toan: còn ở trong dạ dày), có thể kiểm tra bằng Xquang nếu có điều kiện.
Hoặc ống thông đã vào đến tá tràng nhưng đường mật bị cản trở, mật không xuống được: u đầu tuỵ, sỏi mật, u đường mật..
Không có mật B: Túi mật bị loại do teo hoặc do sỏi làm tắc ống túi mật.
Khi hút mật có thấy bùn mật hoặc những sỏi nhỏ: gặp trong sỏi đường mật.
Bằng phương pháp thông tá tràng định phút và các xét nghiệm vi mô, sinh hoá của nước mật ta chẩn đoán được sự hoạt động chức năng của đường mật, túi mật và nguyên nhân của những bệnh gan mật.
Bộ máy tiêu hoá gồm rất nhiều bộ phận khác nhau, nằm sâu trong ổ bụng các triệu chứng rất phức tạp. Muốn khám phát hiện các triệu chứng cần phải hỏi kỹ về chức năng, thăm khám tuần tự từng phần một hệ thống, khám tỉ mỉ cẩn thận. Bằng cách kết hợp các triệu chứng lâm sàng ta có thể chẩn đoán một số lớn bệnh về tiêu hoá, tuy nhiên để chẩn đoán chính xác và chi tiết hơn, để phát hiện trong một số trường hợp khó ta cần kết hợp với các phương pháp cận lâm sàng.
