SƠN TƯ CÔ DIỆP 

Chửa được chứng lở lang sưng đau giã vắt lấy nước cốt hòa với mật mà bôi vào chỗ đau.

Tính chất:

Khiêm vị hơi cay có chút độc.

Vì nó có độc mà lại giải được mọi thư độc khác.

Công hiệu của nó chữa được những chứng ung thư sưng đau, hay là chứng loa lịch tràng nhạc chứng đờm hạch, kết hạch mụn nhọt ngứa ghẻ chốc lỡ.

Nó lại giải được mọi thứ thuốc độc, chữa được những chứng loa lịch tràng nhạc, chứng đờm hạch đinh độc, thường thường dùng giấm mài nó để bôi, nó lại chửa được những người da mặt nhám đen, trừ được mụn nốt ruồi.

Những phương giản tiện mà hiệu nghiêm

Một phương chữa người da mặt sần sùi nhan sắc xám đen, dùng sơn từ cô lấy cú gốc nó mài với giấm mà bôi, đêm bôi đến sáng mai rửa sạch, đến tối lại bôi, dần dần sẽ hết nhám đen.

Xuất trong Phổ tế phương

Một phương chứa ngươi bị chứng hàm răng hay chân răng sưng đau.

Dùng hồng đăng lung chỉ căn: tức là củ gốc tứ cô, dùng nó nấu nước ngâm rồi súc miệng nhổ đi, chớ nuốt.

Xuất trong Tôn thiên nhân tập hiệu phương

Một phương chữa người bị chứng ung thư đinh độc sưng đau, hay là chứng hoàng đản chứng ác sang, lở lang ghê gớm.

Dùng Sơn từ cô căn cùng với Thương nhĩ thảo 2 thứ bằng nhau, giã ra thật nát, dũng một chung rượu tốt cho vào để lọc lấy nước cốt, rồi đun nóng lên mà uống.

Nếu hai vị này mà chỉ có thứ khô thi tán làm ra bột, mỗi lần uống với rượu nóng 3 đồng cân.

Xuất trong Càn khôn sinh ý phương

Một phương chứa ngươi bị chứng bởi vì phong với đờm.

Dũng Kim đăng hoa căn tức Sơn từ cô, chọn lấy của nào dáng như củ tỏi 1 củ cho vào nước chè xanh mà nghiền nát ra như cháo để giữa trưa thì uống với nước trà, uống xong đi nằm ngủ ngay một lúc lâu, rồi thì tự nhiên lộn thổ thì thổ ngay ra vật gì to bằng trứng gà, thì từ đấy về sau không bao giờ còn phát ra chứng ấy nứa. Nếu như lại không thố thì lại lấy nước trà nóng mà uống nhiều vào thì nó phải thổ. Nghĩa là uống thêm nhiều nước trà chư không uống thuốc nữa.

Xuất trong Kỳ hiệu lương phương

Một bài thuốc tiên chữa bệnh hiệu nghiệm như thần, công ích và hay ho như thánh, theo như trong sách nói có thể nói được rằng chữa hàng trăm thư bệnh cứu được những kẻ thoát chết sống lại, giải được mọi thư độc hiểm nghèo, chữa được chứng lở lang lưu thông linh lợi được quan tiết.

Dùng sơn tử cô gọt bỏ vỏ đi rứa cho thật sạch, bồi khô dùng 2 lạng rồi cùng với Ngũ bội tử rửa và nạo sạch cặn ở trong 2 lạng. Thiên kim tử nhân trắng nghiền nhỏ lấy giấy ép bỏ hết dầu 1 lạng Hồng nha đại kích bô lỏi rửa sạch bồi khô 1 lạng rưỡi, xạ hương chính ba đồng cân, thành ý chính tâm tinh tế cẩn thận làm ra bột rây đi rây lại hai ba lần đảo thật điều hòa, rồi dùng gạo nếp nấu kỹ lấy nước cơm thật đặc hòa làm hồ mà viên luyện trong cối sạch phải phiền đến nghìn chày, viên mỗi thoi 1 đổng hai chuyến thì nó nhẹ ngay, rồi sau dùng chảo nguội để cầm lại và làm thuốc đề bổ lại.

Phàm nhất thiết mọi trường hợp khi ăn uống hoặc thuốc men bị độc hay bị trúng độc chướng khí độc, rau cỏ thịt cá nấm độc, trâu bò ngựa chết bao nhiêu thư độc như độc cá nóc hay là những thứ nhiệt độc, thì đều dũng nước lạnh mài nó ra mà uống, mỗi lần chừng một đồng cân thì thố ra ngay, nếu không thổ thì cũng phải đi tháo chảy để cho nó tống hết các thứ độc ra là khỏi.

Lại như những chứng ung thư đinh độc cùng là chứng phát bối, chứng dương mai có độc, và nhất thiết mọi chứng ác sang, chứng phong chấn, chứng xích bạch du phong, chứng trĩ sang, tất cả đều dùng nước mát hoặc dùng rượu mài thuốc này mà bôi thì chỉ trong vòng ba bốn hôm là khỏi.

Nó có thể chữa được hai thư khí độc của âm và dương hay là chứng thương hàn phát cơn cuồng loạn, chứng ôn dịch thần khí, chứng hầu ty, chứng gió độc vào trong cổ hầu làm cho đau đớn khán cấp không ăn không nói được.

Tất cả đều dùng lá bạc hà tươi hòa vói nước lạnh, rồi giã vắt lấy nước cốt một chút đem mài với thuốc này mà uống là khỏi.

Còn những chứng tâm khi thống, cùng tất cả mọi chứng khí làm ra đau tim đau bụng, hay lồng ngực, thì uống thuốc này thang với rượu nhạt.

Lại như chứng tiết tả hạ ly, chứng đau bụng hoắc loạn, chứng đau như vặn ruột, như thắt ruột lại, thì dùng nước Bạc hà làm thang mà uống vói thuốc này.

Đến như nhửng người bị chứng trúng phong, hay là chứng trúng khí, đến nổi làm cho miệng câm môi dúm, mắt xếch ngược cùng những chứng ngũ điên ngũ gián, quì thai quỉ tà chứng gân xương đau co rút lại, chứng nhức mỏi đau ê cả minh, dùng thuốc này mà uống với rượu nóng.

Lại như những lúc cấp cứu, khi người ta tự tư người thắt cổ rồi, hay kẻ đã trầm hà người chết đuối cùng là những chứng quỉ chú phi thi, làm cho mê man thần trí lấp hết lỗ còn tim, làm cho tối tăm đầu mặt, nhưng mặc dầu bệnh rất gian nguy mà coi bộ người ấy trái tim vẫn còn thấy nóng, thì dùng nước mát mài thuốc này mà đổ cho người ta sẽ tỉnh lại.

Những chứng truyền thì, chứng lao sái cũng dùng nước mát mài với thuốc này mà cho uống thì nó sẽ đi ra những vật ghê gớm, hay là những thư trùng tích rất hay.

Những người có chứng sốt rét báng tích coi chừng sắp đến cơn phát sốt, thi phải liệu giờ trước mà uống đón trước cơn sốt đi.

Dùng nước chảy về đằng đông bỏ mấy cành cây Đào vào nấu lấy nước cốt làm thang mà uống thi khỏi. Người con gái hay là người đàn bà bị đường kinh nguyệt bế tắc không thông thì dùng rượu Hồng hoa mài vói thuốc này mà uống thì thông ngay.

Chứng tiểu nhi bị kinh phong, hay tiểu nhi bị chứng ngũ cam, nấu nước Bạc hà rồi mài với thuốc này mà cho uống rát hay, người bị chứng đầu phong, chứng nhức đầu thì nghiền thuốc này hoặc mài với rượu cho đặc, phết vào hai mảnh giấy nhỏ mà dán vào hai bên huyệt thái dương là khỏi.

Còn những người bị chứng bụng to trướng lên như cái trống thì dùng mạch nha nấu lấy nước làm thang mà uống.

Những người bị chứng đau răng vì sâu răng, hoặc vi gió mà đau răng, thì dũng thuốc này mài với rượu mà xát vào chỗ đau nêu có thể nuốt được ít nhiều thuốc thêm vào cũng càng hay.

Những người bị đánh đập hay bị ngã vấp mà những vết thương tích thành ra tổn thương đau nhức thì dùng Tùng tiết nước nấu pha chút rượu làm thang mà uống rất hay.

Những người bị bỏng vì lửa cháy hay bị bỏng vì nước sôi, hay bởi hoi nóng xì phải, đến nỗi bị thương hay là người bị rắn độc cắn, hay bị chó dử cắn phải, nghĩa là nhất thiết mọi chứng sâu bọ có độc, như bọ cạp ong độc và các thứ sâu có độc làm cho bị thương, thì dũng nước để mài thuốc này cho đặc mà đổ vào những chỗ vết thương, những chỗ đau ấy.

Nhưng cũng cần phải biết cách để liệu mà mài thuốc mà uống ít nhiều trước khi bôi đắp ở ngoài kẻo sợ độc nó chạy vào thì nguy, vả lại bao giờ cũng thế có uống thuốc thì mới khỏi được bệnh.

Xuất trong Bách tuyến phương

Dụng lượng:

Khi nào dùng đến Sơn từ cô thì nên dùng từ tám phàn đến một đồng rưỡi.

Trường hợp phải kiêng sơn từ cô.

Phàm nhửng người nếu xét ra không phải là chứng sưng đau, hay là chứng thũng độc, cùng là chứng ung thư có độc, chứng phong độc, và đã bị mọi thứ thuốc độc thì không nên dùng Sơn từ cô.

Vi chinh nó cũng là đã hoi có độc chăng qua là có ý nhân độc của nó để mà trị các thứ độc kia, trái lại nếu xét ra không có gì là bị độc thì không nên dùng Sơn từ cô.

Phần tham khảo tư liệu.

Sơn tử cô lá nó như lá Thúy tiên, trông đã xinh xinh đáng yêu, cù nó tròn như quả cầu, lại có lông con bám vào, vỏ nó bọc lại chung quanh, trông thật ra vẻ hiền lành chẳng khác gì như bà cô đạo đức, vì thê’ cho nên người ta mới đặt tên cho nó là Từ cô đó vậy.

“Từ cô” nghĩa là coi bộ cô tiên hiền lành mà kháu khỉnh, nhánh nó mọc lên ngay chính, ho ra sắc trắng tinh, cũng có khi đỏ hay vàng. Có điều lạ là hoa voi lá nó không cùng tương kiến, cho nên có người giận lại đặt tên cho nó là Vô nghĩa thảo, hay là Khí kiếm thảo, Lộc đề thảo.

“DƯỢC TÍNH CHỈ NAM”