Thổ Ngưu Tất: Tác dụng chữa bệnh, kiêng kỵ và liều dùng – 土牛膝

Tên dùng trong đơn thuốc:

Thổ ngưu tất, Tiên ngưu tất (ngưu tất tươi).

Phần cho vào thuốc:

Rễ.

Bào chế:

Lấy rễ tươi rửa sạch phơi khô.

Tính vị quy kinh:

VỊ đắng, cay, tính hàn. Vào kinh vị.

Công dụng:

Thanh nhiệt giải độc, dẫn nhiệt đi xuống.

Chủ trị:

Chữa cổ họng sưng đau, hầu nga, hàu phong (họng sưng đau a-mi-đan sưng đau, do phong nhiệt ngoại tà, hoặc hư hỏa bốc lẽn mà gây bệnh).

Ứng dụng và phân biệt:

Co’ ba loại ngưu tất, đều chủ về đi xuống. Do nơi trồng khác nhau, nên công-dụng cũng khác nhau. Xuyên ngưu tất trừ phong thấp và trị thẩp nhiệt ở hạ tiêu, đùi chân tê đau. Hoài ngưu .tất bổ can thận, chữa lưng, đầu gối (xương bánh chè) sưng đau, chân nhũn, gân co. Thổ ngưu tất giáng thực hỏa và chữa các chứng họng mọc mụn nhọt, thổ huyết.

Kiêng kỵ:

Nếu chân khí hư nhược hạ hâm mà không co’ hỏa thì cấm dùng.

Liều lượng:

Hai đòng cân đến ba đồng cân. Giâ lấy nước cổt thì có thê’ dùng từ một Ịạng đến hai lạng.

Bài thuốc ví dụ:

Bài Cứu sinh hoàn (Kinh hiệu tế thế hoàn phương) chữa họng sưng, đau tắc lại, thậm chí luỗng loét ra. Thổ ngưu tất không kể nhiều ít, lấy mật ong trộn làm viên to như viên bi, mỗi lần ngậm một hai viên.