Cá được xem là “thực phẩm của trí não ” vìchứa nhiều Omega-3
Nhiều trẻ đến tuổi đi học gặp khó khăn trong học tập: kém tập trung, hiếu động, kém trí nhớ… Cha mẹ thường hỏi bác sĩ: “Chúng tôi nên cho trẻ dùng thức ăn nào để bổ não? để trẻ thông minh, nhớ dai, tập trung trong học tập?
Não là trung tâm điều khiển tất cả các chức năng cùa cơ thế, từ những hoạt động nhìn thấy được như sự chớp mắt, hắt hơi, đi đứng, chạy nhảy, ăn uống… tới những sinh hoạt vô hình như mơ màng, mộng mị, suy nghĩ, buồn rầu, chán nản…
Các nhà dinh dưỡng đề nghị ba nguyên tắc để nuôi dưỡng não hợp lý:
Giảm thiểu hoặc loại bỏ những chất có hại cho não như rượu, thuốc lá.
Tăng cường tiêu thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho não bằng cách ăn những thực phẩm mà não cần.
Cân bằng giữa ba chất dinh dưỡng chính là chất đường, chất béo và chất đạm để não có thể làm việc hữu hiệu ban ngày và nghỉ ngơi thoải mái ban đêm.
Thực phẩm nào có chứa chất béo omega-3?
Não tăng trưởng mạnh nhất trong năm đầu của đời sống với kích thước gấp đôi vào sinh nhật 1 năm tuổi. Chất béo là thành phần quan trọng của màng tế bào não và các màng bao bọc quanh sợi thần kinh. Do đó, cơ thể trẻ cần nhiều chất béo trong giai đoạn này. Nhu cầu đó được đáp ứng qua sữa mẹ có rất nhiều chất béo. Khi lớn lên, não vẫn tiếp tục cần chất béo, nhưng phải là loại không gây ảnh hưởng xấu cho cơ thể.
Cá vẫn được xem là “thực phẩm của trí não” từ nhiều ngàn năm. Cá có chứa chất béo omega-3 với thành phần chính yếu cho sự phát triển não bộ thai nhi là chất docosahexaenoic acid (DHA). Chất này có trong máu của người mẹ và được lá nhau chuyển tới thai nhi. Theo Russel L. Blaylock, khi thai nhi nhận được nhiều chất béo này thì hoạt động của não tốt hơn và khi lớn lên, trẻ có chỉ số thông minh (IQ) cao. Trong khi đó, các trẻ nhận được ít DHA có khó khăn học tập và khả năng của mắt cũng kém. Theo Jean Carper, “Không cung cấp đầy đủ chất béo đặc biệt mà màng tế bào não cần sẽ đưa tới rối loạn về tâm tính, trí nhớ, sự tập trung và hành vi”.
Chất béo omega-3 có tự nhiên ở nhiều loại cá nước lạnh như cá thu, cá hồi, cá cơm, cá ngừ và trong một số thực vật như đậu nành…
Loại đường nào có lợi cho não?
Đường glucose là nguồn cung cấp năng lượng chính của não. Mức độ chuyển vào máu nhanh hay chậm của đường trong một loại thực phẩm nào đó được gọi là chỉ số đường huyết. Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao sẽ ảnh hưởng tới hành vi của con người, còn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp giúp trí óc làm việc điều hòa hơn.
Đường fructose trong trái cây như trái táo, bưởi, cam, nho có chỉ số đường huyết thấp nên tốt cho não. Ăn nguyên trái có nhiều lợi điểm hơn là uống nước vắt trái cây không còn bã tép.
Ngoài đường fructose, trong vỏ, da của rau trái cây còn có chất tự nhiên polyphenol là chất rất tốt cho não để bảo vệ trí tuệ.
Chất acid amin nào cần thiết cho não?
Acid amin là đơn vị cấu tạo của chất đạm thực phẩm. Não cần acid amin để chế tạo các chất dẫn truyền thần kinh và cung cấp năng lượng. Các chất dẫn truyền giống như cán bộ giao liên, truyền tin tức qua nhiều nhà ké tiếp. Hai loại acid amin quan trọng cho trí não là tryptophan và tyrosine.
Chất đạm có trong thịt động vật và trong các thực phẩm thực vật. Não có cần sinh tố, khoáng chất không?
Não cần hầu hết các loại sinh tố và khoáng chất để có thể hoàn thành các chức năng của não.
– Sinh tố B6 cần cho sự duy trì các chức năng bỉnh thường của não bộ, điều hòa sự sản xuất dẫn truyền thần kinh kiểm soát sự
ngủ nghỉ, cảm xúc. Sinh tố này có nhiều trong thịt, cá, gan, đậu, chuối, trái bơ…
Sinh tố B12 duy trì sự hoạt động của tế bào thần kinh, cần thiết cho vỏ bọc các sợi thần kinh. B12 có nhiều trong thịt bò, thịt gà, lòng đỏ trứng, pho mát.
Sinh tố c giúp não sản xuất chất dẫn truyền thần kinh.
Folic acid dường như có ảnh hường tới chức năng dẫn truyền tín hiệu thần kinh, và khi thiếu làm tâm tình buồn chán. Folic acid có nhiều trong các loại rau lá màu lục, hạt đậu, thịt heo, thịt gà, tôm cá cua, sò hến.
Canxi cần thiết cho sự tiếp nhận, dẫn truyền các tín hiệu thần kinh, có nhiều trong sữa, sữa chua, pho mát, cá, tôm, trứng, đậu nành, hạt ngũ cốc.
Kali cần cho sự dẫn truyền tín hiệu thần kinh và có nhiều trong cam, chuối, khoai tây, trái cây khô, sữa, nước dừa.
Sắt cần thiết cho sự lành mạnh của các tế bào thần kinh và cho sự dẫn truyền tín hiệu. Thiếu sắt, con người trở nên kém lanh lợi. Selen là một chất chống oxy hóa giúp cơ thể ngăn chặn ung thư, trì hoãn tiến trình lão hóa. Có nhiều nghiên cứu cho thấy thiếu selen có thể là rủi ro đưa tói hội chúng chậm phát triển trí não (hội chứng Down). Selen có nhiều trong cá, sò, hen, thịt động vật, ngũ cốc, trứng, gan.
Có cần uống nhiều nước không?
Nước rất cần thiết cho cơ thể nói chung, và não bộ nói riêng. Người lớn cần uống mỗi ngày ít nhất 5 ly nước, trẻ em cũng cần uống 2 ly nước.
Thời gian ăn có quan trọng không?
Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi nào ăn cũng ảnh hưởng tới trí não. Bỏ một bữa ăn hoặc ăn uống thất thường có thể ảnh hưởng ngắn hạn tới các chức năng của não. Khi não thiếu các chất dinh dưỡng và năng lượng trong một thời gian ngắn, các chức năng như trí nhớ, sự tập trung và ngay cả tính tình cũng thay đổi. Khi bụng đói thì khó mà tập trung làm việc, đầu óc mung lung choáng váng.
Do đó, để não làm việc tối đa, nên ăn đều đặn vào cùng thời điểm mỗi ngày.
Đồng thời, giữa các bữa ăn chính, nên ăn xen kẽ một chút thực phẩm nhẹ như một miếng trái cây, một nắm hạt ngũ cốc để liên tục cung cấp năng lượng cho trí não.
Điếm tâm có thể là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày cho não bộ. Nghiên cứu cho thấy, các sinh viên học sinh ăn uống đầy đủ buổi sáng đêu tập trung học hành tốt, có điểm thi cao, có nhiều sáng kiến, nhớ lâu và đi học đều đặn hon. Nên điểm tâm với thực phẩm mang nhiều sức mạnh cho trí não như thực phẩm có nhiều chất dinh dưỡng và chất xơ như trái cây, các loại hạt còn vỏ và một ít chất đạm cần thiết.
Sức nâng cơ thể có ảnh hưởng gì lên não?
Kết quả nghiên cứu cho thấy béo phì là rủi ro đưa tới sa sút trí tuệ cũng như nguy cơ bệnh tim mạch và ung thư.
Kết luận
Dinh dưỡng lành mạnh bảo vệ cơ thể không những với các bệnh tim mạch, ung thư, tiểu đường mà còn bảo vệ và tăng cường sức khỏe trí não.
Ăn uống với các chất dinh dưỡng cần thiết cho não bộ có thể gia tăng các chức năng của trí não như suy nghĩ, tập trung giúp cho trẻ em được phát triển tốt về trí tuệ và người lớn duy trì sự trẻ trung và sáng tạo.
Nên tránh các thực phấm không tốt cho não bộ như rượu, các chất nhuộm màu thực phẩm nhân tạo, nước uống quá nhiều đường tinh chế, thuốc lá…
Ngoài ra cũng cần thường xuyên sử dụng trí não để tránh sa sút trí tuệ bằng cách:
Kích thích tế bào não bằng các trò chơi sáng tạo
Luôn giữ liên lạc giao tế với bạn bè thân thuộc để tăng sự rungđộng tri thức, dồi dào tình cảm
Vận động cơ thể đều đặn mỗi ngày để tăng máu huyết lưu thông lên não Tránh béo phì.
