Bàn chân bẹt mềm
Tất cả các trẻ em đều có hai bàn chân bẹt lúc sinh ra. Một số trong các trường hợp này bàn chân vẫn bị bẹt, không có triệu chứng và là một dạng sinh lý bình thường. Bàn chân bình thường có thể biểu hiện bẹt cho tới khi đứa trẻ được 2 đến 3 tuổi. Các lý do là lỏng dây chằng, mềm sụn, phát triển thần kinh cơ, và sự có mặt của lớp mỡ dưới da làm đầy khoảng cung gan bàn chân. Các dây chằng làm giá đỡ dần dần chặt hơn để tạo ra cung gan bàn chân theo chiều dọc rõ dần cùng với sự phát triển bình thường. Khi là hậu quả, một bàn chân bẹt mềm dễ uốn thật sự rất khó chẩn đoán được bằng lâm sàng trước khi trẻ được 2 tuổi.
Nguyên nhân chính là lỏng các dây chằng mà bình thường nó làm giá đỡ cho các xương hình thành nên cung bàn chân. Tình trạng lỏng dây chằng thường có tính chất gia đình và đôi khi liên quan đến các hội chứng Down, Marfan và Ehlers-Danlos, tất cả các hội chứng này đều có tình trạng lỏng lẻo dây chằng quá mức. Kiểm tra bằng cách cho đứa trẻ gấp ngón chân cái về phía mu bàn chân hoặc đứng trên đầu ngón chân (tìm xem sự tạo hình cung gan bàn chân). Được quan sát từ phía sau, bệnh nhân có thể bị xương gót vẹo ra ngoài khi có trọng lực, rồi chuyển sang tư thế vẹo vào trong khi đứng bằng đầu ngón chân (sự phản hồi của độ mềm dẻo gót phụ).
Đánh giá bằng phim chụp Xquang giúp cho khẳng định chẩn đoán, định vị trí các khớp bị xếp sai, và loại trừ các khả năng khác trong chẩn đoán phân biệt. Tiến hành chụp các phim Xquang trước sau và nghiêng với tư thế bệnh nhân đứng, như vậy hai bàn chân ở tư thế có trọng lực.
Không cần thiết phải điều trị cho bàn chân không có triệu chứng, vì nó sẽ được cải thiện dần dần cùng với sự tăng trưởng và phát triển; sự cải thiện lớn nhất được thấy vào lúc 4 tuổi. Dùng các giá đỡ cung gan bàn chân ở những trẻ bị bàn chân bẹt mềm không có triệu chứng đã không được đưa ra để tạo sự khác nhau nói riêng về việc thay đổi kết quả Xquang hoặc lâm sàng. Đối với trẻ đặc biệt có biểu hiện bàn chân mềm có triệu chứng, có thể chỉ định hiệu chỉnh bằng biện pháp chỉnh dị dạng. Các giá đỡ cung gan bàn chân theo chiều dọc giữa là có tác dụng, và chèn thêm cái nêm gót giữa nếu có biểu hiện xương gót vẹo ra ngoài.
Bàn chân bẹt cứng
Bàn chân bẹt cứng là bằng phẳng cả khi ngồi và khi đứng; có thể do các tình trạng tiềm ẩn như nhiễm trùng, chấn thương cũ, xương sên thẳng đứng bẩm sinh, hoặc sự liên kết khối xương cổ chân. Bàn chân bẹt cứng với mặt ngoài cẳng chân bình thường (không co cứng) thường do một nhiễm trùng cũ của khôi xương cổ chân, viêm khớp dạng thấp hoặc bị thương dẫn đến chứng cứng khớp hoặc biến dạng vẫn còn kéo dài sau khi các triệu chứng của bệnh gốc đã lắng xuống. Bàn chân bẹt cứng có liên quan với sự co cứng của các cơ mặt ngoài cẳng chân, được gọi là bàn chân bẹt co cứng mặt ngoài cẳng chân, thường gặp nhất là thứ phát sau tình trạng liên kết khối xương cổ chân hoặc ít phổ biến hơn là viêm khớp xương cổ chân, lao, hoặc chấn thương cũ. Phạm vi cử động bị giảm xuống chủ yếu là do chứng cứng khớp, và sự co cứng mặt ngoài cẳng chân có lẽ là thứ phát do bị kích ứng từ khối xương cổ chân bị cứng. Tình trạng kích ứng này dẫn đến sự căng cơ đau, mà nó bắt đầu sự co cứng các cơ hồi lưu mặt ngoài cẳng chân. Biến dạng bàn chân thứ phát sau liệt não là phổ biến. Điển hình là bàn chân bẹt cứng xảy ra ở người liệt hai bên đi lại được. Trong trường hợp này sự co cứng của gân Achilles là vấn đề chủ yếu. Sự liên kết khối xương cổ chân có thể nhận biết được trên phim Xquang thường nhưng thường là sụn, xác định tốt nhất bằng chụp cắt lớp vi tính.
Các bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình cần phải chú ý đến việc lựa chọn bệnh nhân cho phẫu thuật. Mọi phẫu thuật bàn chân được mô tả bởi sự tàn tật từ vài tuần đến vài tháng trong giai đoạn trước khi phẫu thuật. Bệnh nhân tuổi vị thành niên không có miễn dịch với loạn dưỡng phản xạ thần kinh giao cảm. Do đó việc chẩn đoán cụ thể là bắt buộc, và những hy vọng của bệnh nhân về kết quả sau phẫu thuật nên được bàn luận trước khi phẫu thuật. Biện pháp phẫu thuật không tốt cho bệnh nhân có chứng đau bàn chân lan tỏa.
