ĐÔNG Y ĐIỀU TRỊ VIÊM DẠ DÀY MẠN TÍNH
Bệnh này thuộc về phạm vi “vị quản thống”, “ẩu thổ” ở Đông y học. Thường là ăn uống không hạn chế, ham ăn uống các thứ rượu, cay. cống, lạnh, chỗ kích thích tinh thần dẫn tới; hoặc tục phát ở sau bệnh viêm dạ dày cấp tính, bệnh loét dạ dày cấp tính, bởi can khí phạm vị, hoặc tỳ vị hư nhược (vị khí hư hàn hoặc vị âm bất túc), vị khí không thể hoà giáng đưa tới.
ĐIỂM CẦN KIỂM TRA ĐỂ CHẨN ĐOÁN
- Vùng bụng trên căng, buồn bằn, đau đớn không rõ rệt tính quy luật, sau khi ăn nặng thêm, miệng dạ dày không tốt nên thường có hơi nóng, nôn mửa.
- Vùng bụng trên có thể có ấn đau phạm vi rất rộng, lại không có định.
- Viêm dạ dày thể dầy béo, vị toan tăng nhiều, có mửa chua, nóng bụng trên, cũng có thể phát sinh xuất huyết dạ dày.
- Viêm dạ dày thể teo cơ, vị toàn giảm còn ít, có no căng, hơi nóng, miệng đắng, hoặc tiêu chảy, thời gian sau có thể thấy suy dinh dữơng, gầy còm, thiếu máu, lưỡi co teo lại, lại có thể ác hoá biến thành ung thư dạ dày.
- Có điều kiện thì có thể làm phân tích dịch vị để giúp đỡ chẩn đoán.
PHƯƠNG PHÁP CHỮA
-
Biện chứng thị trị.
Biện chứng phải phân hư thực, thực chứng là can khí phạm vị, chữa thì lấy lý khí hoà vị; hư chứng là tỳ vị hư nhược, chữa thì lấy bổ tỳ ôn trung hoặc tư âm dưỡng vị.
- Khí uất: Vùng vị trướng đây, đau đớn, hơi nóng, quặn bụng trên, hoặc nôn mửa, bụng sôi, ợ chua, miệng đắng, ăn uống không tốt, khi tình cảm uất giận thì trướng đau rõ rệt, rêu lưỡi trắng mỏng hoặc vàng, mạch tế huyền.
- Cách chữa: Lý khí hoà vị.
- Bài thuốc ví dụ:
Tô diệp 1,5 động cân, Pháp Bán hạ 3 đống cân, Xuyên phác 1,5 động cân, Phục linh 3 đống cân, Bạch khấu nhân 1 động cân (bỏ vào sau), Chỉ xác 1,5 đồng cân.
- Gia giảm:
+Ợ chua rõ rệt, bỏ xuyên phác; gia Hoàng liên tẩu giang sao 6 phân hoặc Sao Hoàng cầm 1,5 đồng cân, Đạm Ngô thù 5 phân, Đoạn Ô tặc cốt 4 đống cân.
+ Hơi nóng nôn oẹ, gia Toàn phức hoa 1,5 đống cân bọc lại sắc, Đại giả thạch 6 đống cân.
+ Đau đớn rất nặng, gia sao Diên hổ sách 3 đống cân, Thanh Mộc hương 2 đồng cân.
+Xuất huyết, gia Đoạn Ô tặc cốt 5 đồng cân.
b.Hư hàn: Bụng trên đau âm ỉ, trướng, buôn bằn, quặn bụng trên, nôn mửa nước trong, ưa ấm nóng, sợ lạnh, đầu lờ mờ, mệt mới không có sức, sắc mặt vàng úa, phân lỏng mỏng, chất lưỡi nhat rêu lưỡi trắng mỏng, mạch tế.
* Cách chữa: Bổ tỳ ôn trung. .
* Bài thuốc ví dụ: Hương sa lục quân tử thang gia giảm.
Đảng sâm 3 đống cân, Sao Bạch truật 3 đống cân.
Phục linh 3 đống cân, Trần bì 2 động cân,
Quang Một lầng 1,5 đống cân, Sa nhau 1 đóng cản (bo vào sau).
- Gia giảm:
+ Hiệp với thấp, nôn mửa bụng trướng, phân lỏng, rêu lưỡi trắng trơn thì bỏ Bạch truật, Đảng sân, gia sao Tương truật 3 đồng cân, Xuyên phác 1,5 đống cân, Khương Bán hạ 3 đồng cân.
+ Vị hàn nặng, sợ lạnh, ưa ấm, mửa ra nước trong, gia Chế Phụ tử phiến 1,5 động cân, Can Khương 1 đống cân.
- Âm thương: Vùng da dày nóng như hun, đau âm ỉ, sôi ào at: quặn bụng trên, có cảm giác đói nhưng ăn không được, ăn xong no căng, sắc mặt trắng, gầy mòn, tâm bứt rứt, miệng khô, hoặc có ỉa chảy, chất lưỡi hồng sáng ít rêu, mạch tế.
- Cách trị: Tư âm dương vị.
* Bài thuốc ví dụ: Nhất quán tiền gia giảm.
Sa sâm 4 đồng cân, Mạch đông 4 đồng cân,
Thạch hộc 3 đồng cân, Ngọc trúc 3 đồng cản.
Bạn thược 3 đồng cân, chích Cam thảo 1 đồng cân,
Xuyên luyện từ 3 đống cân.
- Gia giản:
+Quần bụng trên nôn mửa, gia Trần bì 2 đống cân, Trúc nhự 3 động cân.
+Tâm phiền miệng đắng, gia Hắc Sơn chi 3 đống cân.
+ Vị toan ít, hay ăn vị chua, gia Ô mai nhạc 1,5 đống cân.
Phương lẻ.
- Bồ công anh 5 đống cân, Rượu cất 1 thìa canh, sau khi sắc thuốc trộn lẫn hai thứ, phần làm 3 lần sớm, trưa, tối uống sau bữa ăn.
Chủ trị viêm dạ dày mạn tính.
- Ô nhai nhục, sấy qua loa, làm thức ăn riêng nó, trị mạn tính viêm dạ dày, dạ dày thiếu toan.
- Nước nuôi lại đun sôi, mỗi buổi sáng sớm uống nóng 1 chén, có
tác dụng làm sạch niêm mạc dạ dày, giảm nhẹ chứng viêm. . Cách chữa mới.
Liệu pháp chôn chỉ: Lấy huyệt giống như bệnh loét dạ dày tá tràng
* Cách chữa bằng châm cứu.
– Lấy huyệt: Trung quản, Nội quan, Túc tam lý.
+ Bụng trướng, phối với Thiên khu, Khí hải.
Theo” Đông Y chữa bệnh nội khoa” của Lương Y Lê Văn Sửu.
