ĐÔNG Y CHỮA VIÊM RUỘT DO NẤM

Biện chứng Đông y:

Hàn thấp và trùng roi giao nhau làm ngưng trệ dương minh phủ đại trường, tổn thương đến Tỳ, Thận, dẫn đến đại trường mất chức năng truyền dẫn.

Cách trị:

Ôn bổ Tỳ Thận, thêm khu trùng.

Đơn thuốc:

Phục phương khu trích trùng thang.

Bài thuốc:

Tiên hạc thảo 30g, Bạch truật (sao Hoàng thổ) 12, Thảo quả nhân 6g, Pháp bán hạ 6g, Phá cô’ chỉ 10g, Mộc hương 10g, Ngô du 3g. sắc uô’ng, mỗi ngày 1 thang.

Hiệu quả lâm sàng:

Vương XX, nữ, 36 tuổi. Bị tiêu chảy đã hơn 1 năm, đã trị bằng nhiều thứ thuô’c tây, Đông y nhưng không có hiệu quả, vì vậy đến xin khám. Thể chất yếu, 1 năm trước đây bị tiêu chảy, lúc phát lúc ngừng. Khi phát hiện 1 ngày đại tiện 4-5 lần, phân màu vàng, loãng, kèm đau bụng, trướng bụng, sợ rét, ăn ít, đầu váng, tim hồi hộp, đau lưng, thể lực kém, bạch đới nhiều. Mạch Tế Nhược, lưỡi nhợt, rêu trắng, hơi bẩn, tinh thần ủ rũ, bụng phẳng, mềm, ấn không đau rõ rệt. Xét nghiệm phân trùng roi (+++). Chứng này là hàn thấp cùng trùng roi giao nhau làm ngưng trệ dương minh phủ đại trường, thương tổn đến Tỳ, Thận, dẫn đến mất chức năng truyền dẫn của đại trường mà gây đại tiện lỏng.

Chữa trị, phải ôn bổ Tỳ, thận, kèm với diệt trùng. Cho dùng bài Phục phương khu trích trùng thang, uống 10 thang, cầm tiêu chảy, ăn ngon miệng hơn, tinh thần khá lên, phân thành khuôn, mỗi ngày đại tiện 1 lần. Xét nghiệm không còn thấy trùng roi. Nhưng người bệnh vẫn cảm thấy mỏi lưng, bụng dưới hơi đầy, đôi lúc váng đầu. Đó là do bệnh tuy đã đỡ nhưng Tỳ Vị hư lâu ngày, các phủ tạng bị thương tổn. Tiếp tục trị bằng bài thuô’c trên có điều chỉnh để củng cô’ về sau. Bài thuốc : Tiên hạc thảo 30g, Bạch truật (sao đất) 15g, Đảng sâm 15g, Hậu phác 6g, Phá cố chỉ 6g, Phụ phiến (thục) 3g, Sa sâm 3g, cho dùng 15 thang, các chứng đều hết, qua 4 lần xét nghiệm phân đều không thấy có trùng roi. Theo dõi hơn 1 năm vẫn không tái phát.

Nhận xét:

Nguồn gốc của bệnh này là do trùng roi. Trên cơ sở biện chứng luận trị, cần phải tiến hành định bệnh để điều trị. Trong bài thuốc, Tiên hạc thảo còn có tên Long nha thảo có vị đắng, tính bình, công dụng chữa lỵ, diệt trùng, có tác dụng ức chế trực khuẩn lỵ, đồng thời diệt trùng roi đường ruột. Vừa chữa bệnh vừa chữa chứng, chiếu cô’ đến cả nguyên nhân (bản) lẫn triệu chứng (tiêu), vì vậy có kết quả tốt. Đại tiện lỏng đã cầm, lại cho kiện Tỳ, ích khí, trợ vận, khiến hậu thiên không suy kiệt, nguồn không tuyệt, nhờ thê’ các chứng đều tự hết, theo dõi lâu ngày không thây tái phát (Đơn Kiện Dân – tỉnh Giang Tô).