ĐÔNG Y CHỮA HỘI CHỨNG TIỀN ĐÌNH DO HỘI CHỨNG BANTI

Biện chứng Đông y:

Can Tỳ ứ trệ, vinh huyết suy hư.

Cách trị:

Sơ Can lý Tỳ, ích khí dưỡng vinh.

Đơn thuốc:

Hoàng kỳ ngũ vật thang gia giảm.

Bài thuốc:

Đương quy 9g, Sài hồ 9g, Miết giáp 15g, Chỉ thực 6g, Thổ miết trùng 4,5g, Thanh bì 6g, Mộc qua 12g, Sa nhân 3g, Hoàng kỳ 15g, Quế chi 9g, Bạch thược 12g, Sinh khương 3 lát, Đại táo 3 trái, sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Hiệu quả lâm sàng:

Lý XX. nam, 50 tuổi, công nhân tỉnh Hà Nam. 1 năm trước lúc đầu bị chóng mặt, hoa mắt, tai ù, hoảng sợ, bụng cứng, hai chân tê, mất cảm giác, sau đó toàn thân yết mệt, ăn kém, chứng chóng mặt nặng hơn, đĩ lại khó khăn. Ngày 23/10/1958 vào viện.

Khám thể trạng thấy mặt có vẻ đau khổ, phát dục bình thường, dinh dưỡng kém, tỉnh táo, da toàn thân vàng, môi, kết mạc mắt trắng nhợt, mỏm tim có tiếng thổi tạp âm, gan mềm, ở dưới sườn một đốt ngón tay, lách ở dưới sườn khoảng 10mm, độ cứng trung bình, trương lực cơ hai chân yếu. Huyết sắc tố 2,5%, Hồng cầu 1.120.000/mm³, Bạch cầu 2400/mm³, Lymphô 31%, đơn hạt 3%, Huyết sắc tố 2,5%, Tiểu cầu 29.000mm³, thời gian xuất huyết 2 phút, thời gian cầm máu 1 phút. Chẩn đoán là hội chứng Banti. Đã đùng viên sắt, tmh chất gan, Vitamin Bi2 điều trị nhưng không khỏi. Ngày 10/11 đến Đóng y khám, thấy mặt vàng úa, mệt mỏi, miệng nhạt, ăn không biết mùi vị, ăn kém, đại tiện khô, lưỡi nhạt, rêu lưỡi mỏng trắng, mạch Hoãn Nhược. Nguyên nhân bệnh do Tỳ mất chức năng vận hoá thu nạp, khí huyết ứ trệ, sưng to thành bĩ khôi.

Can không ức chế được Tỳ, Tỳ phản khắc lại Can, Can mất chức năng sơ tiết làm cho gan và lách sưng, Tỳ VỊ không vận hành được tân dịch, ăn kém, trung tiêu không hấp thu được dưỡng trap, do đó thấy có dấu hiệu vinh vệ khí huyết hư nhược. Phép trị là sơ Can lý Tỳ, ích khí, dưỡng vinh. Dùng Hoàng kỳ ngủ vật thang gia giảm, mỗi ngày 1 thang, uống hơn 2 tháng (phôi hợp thêm Tam lăng, Nga truật, Thủ ô, Đại vân…), các chứng dần dần tiêu hết. Xét nghiệm máu thấy Huyết sắc tố 12g%, Hồng cầu 4.570.000/mm³, Bạch cầu 7.400/mm³, Trung tính 75%, Lympho 25%, Tiểu cầu 190.000/mm³, gan lách không sờ thấy nữa. Ngày 24/1/1959 khoẻ mạnh, khỏi bệnh, xuất viện.

Nhận xét:

Bài Hoàng kỳ ngũ vật thang gia giảm, bỏ Mộc qua, Sa nhân, Thổ miết trùng, thêm Bạch mao căn, Thiến thảo, Bồ hoàng, Linh chi, Trư can, Kê nội kim… làm thành hoàn, gọi là Sơ can lý tỳ hoàn, trị viêm gan mạn tính, xơ gan thời kỳ đầu do khí trệ huyết ứ, kinh nghiệm qua 10 năm điều trị đạt hiệu quả tốt (Đờm Nhật Cường – tỉnh Hồ Nam).