Bệnh Zona thần kinh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh Zona thần kinh là một bệnh lý do virus varicella-zoster gây ra, thường xuất hiện ở người đã từng mắc thủy đậu. Bệnh không chỉ gây đau rát, nổi mụn nước mà còn để lại những biến chứng lâu dài nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ giúp phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả.

1. Bệnh Zona thần kinh là gì?

Zona thần kinh (herpes zoster) là tình trạng tái hoạt động của virus thủy đậu nằm trong các hạch thần kinh sau nhiều năm tiềm ẩn trong cơ thể. Khi hệ miễn dịch suy giảm, virus này tái hoạt động, gây ra các vết mụn nước đau rát dọc theo đường đi của dây thần kinh.

Bệnh thường xuất hiện một bên cơ thể, đặc biệt là vùng lưng, ngực, mặt hoặc cổ.

2. Nguyên nhân gây bệnh Zona thần kinh

Nguyên nhân chính gây ra bệnh Zona thần kinh là virus Varicella-Zoster, cùng với các yếu tố làm giảm sức đề kháng:

• Người đã từng mắc thủy đậu hoặc chưa tiêm phòng thủy đậu.

• Hệ miễn dịch suy giảm do stress, mệt mỏi, bệnh lý mạn tính (tiểu đường, HIV).

• Người cao tuổi trên 50 tuổi, chức năng miễn dịch giảm.

• Dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc hóa trị, xạ trị.

3. Triệu chứng bệnh Zona thần kinh

Triệu chứng của bệnh thường diễn tiến theo 2 giai đoạn chính:

a) Giai đoạn khởi phát

• Cảm giác ngứa, tê rần hoặc đau nhói dọc theo dây thần kinh.

• Mệt mỏi, sốt nhẹ hoặc nhức đầu.

• Triệu chứng thường xuất hiện 1-5 ngày trước khi phát ban.

b) Giai đoạn phát ban

• Xuất hiện mụn nước đỏ, tập trung thành dải một bên cơ thể.

• Vết mụn có thể vỡ ra, đóng vảy sau 7-10 ngày.

• Đau rát, nhức nhối kéo dài, có thể dai dẳng vài tuần đến vài tháng.

c) Biến chứng có thể gặp

• Đau dây thần kinh sau Zona (Postherpetic Neuralgia – PHN) kéo dài.

• Nhiễm trùng da do gãi hoặc vết mụn vỡ.

• Zona ở mặt có thể gây viêm mắt, giảm thị lực hoặc liệt dây thần kinh mặt.

4. Cách điều trị bệnh Zona thần kinh

Điều trị Zona thần kinh cần can thiệp sớm để giảm đau, ngăn biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

a) Thuốc tây y

• Thuốc kháng virus (Acyclovir, Valacyclovir, Famciclovir) dùng càng sớm càng hiệu quả.

• Thuốc giảm đau: Paracetamol, Gabapentin, Pregabalin.

• Thuốc chống viêm nếu cần.

b) Chăm sóc tại nhà

• Giữ vùng da sạch sẽ, thoáng khí.

• Không gãi hoặc bóc mụn nước để tránh nhiễm trùng.

• Chườm mát giảm đau và ngứa.

c) Điều trị bằng Đông y

• Sử dụng thảo dược thanh nhiệt, giải độc, bổ khí huyết.

• Có thể kết hợp xoa bóp, bấm huyệt giúp giảm đau, phục hồi sức khỏe.

5. Phòng ngừa bệnh Zona thần kinh

• Tiêm vắc-xin ngừa Zona thần kinh cho người trên 50 tuổi hoặc người có nguy cơ cao.

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục đều đặn.

• Giữ hệ miễn dịch khỏe mạnh, tránh căng thẳng và stress kéo dài.

Kết luận

Bệnh Zona thần kinh là bệnh do virus gây ra, có thể để lại di chứng đau dây thần kinh kéo dài nếu không điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm triệu chứng, dùng thuốc kháng virus, chăm sóc da hợp lý và kết hợp phương pháp Đông y sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh, giảm đau và phòng ngừa biến chứng.