Cách dùng Quế chi thang

Điều 44. Bệnh thái dương, ngoại chứng chưa giải là không thể hạ được, hạ là mi trái, muôn giải ngoại chứng nên cho uống Quế chi thang.

Tóm tắt:

Ngoại chứng chưa giải thì cấm dùng phép hạ.

Thích nghĩa:

Bệnh ở biểu cần phải dung phép phát hăn, chứng lý thực cần phải dùng phép hạ. Nay ngoại chứng chưa giải là biểu chứng vẫn còn, tuy có lý chứng cũng không thể hạ, phải dùng Quế chi thang để giải biểu trưóc, nếu nhầm dùng phép hạ thời làm cho tà khí hãm vào trong, dẫn đến biến chứng, cho nên nói “Hạ là sai trái”.

Điều 45. Bệnh thái dương trước phát hãn không giải mà lại hạ, mạch phù là không khỏi, phù là ở ngoài mà Lại hạ, cho nên biệt ở ngoài cần phải giải ngoại chứng thì khỏi, nên cho uống Quế chi thang.

Tóm tắt:

Bệnh thái dương sau khi phát hãn, cho hạ rồi mạch phù vẫn phải giải ngoại chứng.

Thích nghĩa:

Bệnh thái dương dùng phép hãn là thuộc về lối chữa chính trị. Đã phát hãn rồi mà bệnh không giải là phải xét nhiều mặt (hoặc cho phát hãn không đúng cách, hoặc bệnh nặng mà thuốc nhẹ chưa thoả đáng). Thầy thuốc không hiểu được như thế, một lần phát hãn không giải, bèn đổi lại phép hạ, may ra sau khi hạ, mạch phù chưa thay đổi là biết bệnh chưa phải vì hạ nhầm mà biến chứng. Nay bệnh vẫn ỏ thái dương, cho nên phải giải ngoại chứng mới khỏi, nên cho uống Quế chi thang.

Lời chú chọn lọc:

Từ Linh Thái nói:M Mạch phù mà cho hạ, đấy là chữa nhầm. Hạ rồi mạch vẫn phù là không vì hạ nhầm mà hãn vào trong mà vẫn còn ỏ thái dương, không vì đã cho hãm lại mà lại không dùng Quế chi thang.