Châm cứu chữa mất ngủ có hiệu quả không?
Người họ Vương, nữ, 62 tuổi, cán bộ. Khám tháng 4 năm 1989.
Tự thuật:
Mất ngủ hơn 4 tháng nay.
Bệnh sử:
6 tháng trước bị ỉa chảy, kiêm bụng đầy, ăn kém, khám và điều trị tại bệnh viện gần nơi ờ, uống hơn 20 thang thuốc bệnh khỏi. Tuy nhiên lại xuất hiện mất ngủ, kèm theo giật mình, hồi hộp vùng tim, đầu váng mắt hoa, nguời dễ mỏi mệt, nay tới khám bệnh.
Khám:
Hình thể hơi gầy, sắc mặt trắng bệch, lưỡi nhợt rêu trắng, mạch tượng Trầm Te vô lực.
Chấn đoán:
Mất ngủ, do khí huyết hư suy, huyết không nuôi dưỡng được Tâm.
Trị tắc:
Bổ ích khí huyết làm an Tâm thần.
Xử phương:
Hợp Cốc (hai bên), Tam Âm Giao (hai bên).
Thao tác:
Hợp Cốc – Tam Âm Giao châm dùng bổ pháp, cách 1-2 ngày châm 1 lần.
Sau 5 lần khám và điều trị, giấc ngủ có tốt hơn; lần khám thứ 11, chứng mất ngủ và các chứng trạng kèm theo đều hết.
Lời bình:
Giấc ngủ bình thường của con người do Tâm thần làm chủ, dương khí từ động chuyển sang tĩnh, con người tức khấc đi vào trạng thái ngủ; trái lại, dương khí từ tĩnh chuyển sang động, ắt sẽ trở về trạng thái tỉnh. Lâm Bội cầm đời Thanh trong “Loại Chứng Trị Tài” có nói: “dương khí tự động nhi chi tĩnh, tắc mị; âm khí tự tĩnh nhi chi động, tắc ngụ”. Các chứng đại thổ, đại tả, ẩm thực lao quyện làm thương tới Tỳ, dẫn tới Vị khí bất hòa, Tỳ dương không kiện vận, ăn uống kém sút, nguồn gốc hóa sinh khí huyết không đủ, không lấy gì để nuôi dưỡng lên Tâm cũng làm ảnh hường tới Tâm thần mà thành ra mất ngủ.
Như Trịnh Khâm An đời Thanh trong sách “Y Pháp Viên Thông. Quyển 2 ” cũng nói: ‘ nhản thổ tả nhi trí giả, nhân kỳ thổ tả thương cập trung cung chi dương, trung cung dương suy, bất năng vận tân dịch nhi giao thông thương hạ”. Tóm lại, do tiết tả lâu ngày làm hao thương khí huyết, lại thêm ăn uống không tốt, nguồn gốc hóa sinh không đủ đầy càng làm cho khí huyết hư suy. Dù tiết tả, đầy bụng, ăn kém trị khỏi, nhưng khí huyết hư suy vẫn chưa kịp phục hồi, do đó xuất hiện mất ngủ.
Cái căn bản gốc rễ vẫn là khí huyết hư suy, huyết không dưỡng được Tâm, cho nên phải lấy bổ ích khí huyết để an Tâm thần làm pháp trị. Châm bổ Nguyên huyệt của Thù Dương Minh Đại Trường kinh – Hợp Cốc (yếu huyệt bổ khí), phối hợp bổ huyệt giao hội của 3 kinh Can, Tỳ, Thận, yếu huyệt trị huyết chúng – Tam Âm Giao, hai huyệt cùng dùng đạt được công hiệu bổ khí an thần.
