Đại tiện táo tùy theo mức độ đi tiểu tiện

Điều 208. Bệnh dương minh vôn tự đổ mồ hôi, thầy thuốc lại phát hãn nữa bệnh đã đổi còn hơi phiền không tỉnh táo đấy là do cớ đại tiện rắn bởi mất tân dich. Trường vị ráo khô làm cho đại tiện rắn, nên hỏi đi tiểu tiện ngày mấy lần, nếu tiểu tiện ngày vẫn đi 3 – 4 lần mà nay chỉ đi 2 lần là biết không bao lâu sẽ không đi được, tiểu tiện đi ít lần bởi tân dịch phải nhập lại trong trường vị nên biết không bao lâu sẽ đi đại tiện được.
Tóm tắt:
Căn cứ tiểu tiện nhiều hay ít để suy biết mức độ rắn của đại tiện.

Thích nghĩa:
Bệnh dương minh về nguyên nhân không đi đại tiện được có 2 loại là nhiệt kết với tân dịch kiệt. Nhiệt kết thì có thể hạ bằng thuốc hàn; tân dịch kiệt thì chờ tân dịch khôi phục lại, khô ráo hết thì sau đó đại tiện mới thông. Chứng này do thầy thuốc cho phát hãn làm hại tân dịch, bệnh tà tuy lui nhưng vì tân dịch bị tổn thương, trường vị táo, đại tiện rắn cho nên có hiện tượng hơi phiền, không tỉnh táo.
Để suy lường tân dịch trong dạ dày đã khôi phục hay chưa thì hỏi số lần đi tiểu tiện như: tiểu tiện vốn đi 3-4 lần trong một ngày nay giảm chỉ còn 1-2 lần thì biết tân dịch trong trường vị không ngấm liết xuổng bàng quang thòi bệnh táo sẽ được nhuận, kết sẽ được thông, cho nên nói “Không bao lâu sẽ. đi đại tiện được”. Trong lời nói đã hàm ý nghĩa không thể công hạ rồi.
