Đêm khó ngủ và đi đái đêm nhiều uống thuốc Nam có khỏi?

Bệnh nhân:

Nguyễn thị L. (nữ). 58 tuổi.

Bệnh sử:

Hai tay tê, đau đầu, nhức mỏi hai bên hông, trong người mệt nhọc, nóng nảy bứt rứt, phải tắm nước lạnh hai lần-ngày là ít nhất, đêm khó ngủ và đi đái nhiêu lần, lại bị bướu có hơn một năm nay, không sinh nở (bị mổ năm 1959), 55 tuổi mới mãn kinh.

Vọng chẩn:

Da mặt và lưỡi bình thường.

Vấn chẩn:

55 tuổi mới mãn kinh, (như trên).

Thiết chẩn:

Tay phải:

mạch phù đại, vô lực.

Tay trái:

Thốn tiểu khẩn.
Quan xích phù vô lực.

Kết luận:

Bệnh ngoại nhiệt nội hàn.

Thuốc chữa:

Ôn trung trừ ngoại nhiệt.

Bài thuốc:

Rễ lức 16g

Hương phụ 8g
Biển đậu (sao) 12g

Trân bì 8g
Thương truật 12g

Hậu phác 8g
Binh lang 8g

Cam thảo 4g
Tuần đâu, cho uống 5 thang.
Tuân sau tái khám. Bệnh bớt dần, sức mạnh phù đại đã giảm.
Cho uổng y phương trên có gia Mộc hương 8g, Sơn tra 6g, Hắc khương 2g, Hoàng bá (sao) 6g. uống 5 thang nữa trong tuần.

Sau tái khám ba lần nữa và cứ được uống như trên.
Tuần 2 Hỏi Bệnh nhân phấn khởi báo cáo, mọi chứng đỡ nhiêu, chỉ còn chứng đái đêm vài lần.
Cho uống 5 thang nữa như trên mà bỏ Hoàng bá, tăng Biên dậu lên tới 20g.
Cho ra Viện, ngày 19-4-78.

THẢO LUẬN

Bệnh lý:

Từ dâu thấy người xương xương cằn cỗi, sắc mặt và lưỡi bình thường, không có gì biểu hiện là nhiệt chứng.
Xét các chứng trạng bên ngoài như tê hai tay, nhức mỏi hai bên hông, đau đầu, người mệt mỏi, lại còn bướu cổ hơn năm nay, các chứng trạng bên trong như nóng nảy bứt rứt khó ngủ, đái đêm nhiều lần, không sinh nở, bị cắt mổ gì trong âm đạo mà mãi đen 55 tuổi mới mãn kinh: báo chứng trạng nghe xong mà phát ớn, biết cái nào trước, cái nào sau mà giải quyết?

Mạch:

Tay phải phù đại vô lực là tỳ hàn.
Tay trái thốn đi tiểu khẩn là tâm đã hàn, quan xích phù vô lực là can thận cùng yêu lạnh (hư hàn). Còn phát hiện thêm (qua đối đáp) là ngày tắm ít nhất hai lần và thường xuyên uống nước mát. ăn đồ mát, đó là đã hàn còn thêm thấp.
Tê tay là tỳ hàn, lạnh, không đủ sức nóng chạy ra tay thì sinh tê (tứ chi thuộc tỳ).
Nhức hai bên hông là dạ dày lạnh, khí nóng không dẫn ra hông, hông bị lạnh mà nhức mỏi. liêu không chữa Tới sẽ đau bụng, đau hông.
Bướu cổ chỉ là dạ dày bị lạnh, khí không dẫn xuống mà mà đi ngược lên hai huyệt Khí-xá và Nhân-nghinh là căn cứ của vị dừng lại lâu ngày thành bướu (tôi đã trị nghiệm được mây bệnh bướu cơ này bằng phương pháp làm thông hơi của vị kinh đi xuống). Nóng bứt rứt trong da thịt không chịu được phải tắm nước lạnh hoài, nóng ấy chi là nóng ngoai da chứ trong bụng rất lạnh, mỗi lần lắm xong thì mát dề chịu nhưng lát sau sức nóng xì ra lại càng nóng hơn, mỗi lần thấy nóng uống nước lạnh cũng vậy, nóng này là tự giác chứng trạng do người bệnh tự thấy mình nóng chứ không phải tha giác chứng trạng như cơn nóng sốt mà người ngoài rờ vào da thấy nóng.

Tại sao biết trong lạnh?
Căn cứ vào mạch phù đại vô lực, phù đại là bao nhiêu nhiệt khí đẩy tất cả ra ngoai, vô lực là bên trong rỗng không có căn cứ để lưu nhiệt lại, bệnh nhân này mạch phù đại vô lực tại tay phải hẳn là tỳ hàn.
Tại sao bệnh kéo dài 10 năm?
Bởi bệnh nhân cho mình là nóng trong rồi cứ dùng đồ mát. Lại khi điều trị ở nơi nào đó thầy thuốc nghi bệnh nhân nói nóng thì cho dùng ngay thuốc mát mà làng nhằng kéo dài.
Tai sao bênh kéo dài như vậy mà không sinh bệnh gì khác?
Bởi mạch phù đại thì nhiệt khí ở trong bốc ra càng mạnh mà ngoại hàn đem vào để hiệp với nội hàn chưa thắng dược cái nhiệt khí bốc ra hàn đem vào để hiệp với nội hàn chưa thắng được cái nhiệt khí bốc ra ngoài ấy, cho nên chưa phát bệnh lớn. Thực ra cũng đã phát hiện tê tay, nhức lưng và bướu cổ vậv. Vả chăng tuy vì công tác gần lửa nhiều phát bệnh nóng nảy nhưng cũng nhờ gần lửa nhiêu mà chưa bệnh gì lớn.

Tóm lại:

bệnh này trong đã lạnh lại tắm lạnh, ăn uống đôf mát lạnh, nước nhiều sinh hàn thấp. Trong đã lạnh lai đem nước lạnh giội vào khi người còn lại trong chỗ lạnh đó gặp phải bốc ra ngoài mà nóng nảy bứt rứt. Nên nói bệnh này “ngoại Nhiệt Nội Hàn”.

Y lý:

Tỳ hàn phải ôn tỳ vì bản chất của tỳ vẫn bị hàn. Bị Hàn thấp phải ôn hàn thấp.

Ngoại nhiệt nội hàn, cứ ôn ấm nội hàn đê nội bộ ôn ấm điều hòa tự nhiên da thịt mát mê, ngoại nhiệt nầy là hơi nóng ớ tỳ nó bốc ra ngoài, cứ ôn trung để trừ ngoại nhiệt, không phải dùng đến Địa cốt bì để giải ngoại nhiệt mà cũng không phải dùng Mạch môn Ngũ vị dể liễm dương.
Bệnh này, nếu không nhận kỹ mạch phù đại vô lực là tỳ hàn để ôn trung trừ ngoại nhiệt mà lại hấp tấp thấy bệnh nhân nóng nảy bứt rứt cho là chân nhiệt rồi dem thuốc hàn lương trừ hỏa độc giải nhiệt khí có thể xây ra thoát dương, vì còn một chút chân nhiệt từ trong lại còn đem ra cho hết, hay dùng phong dược trị tê, huyết dược bổ âm cũng ềeu là trật đường ray.

Dược lý:

Cứ trước sau chỉ nắm vững một bài BÌNH VỊ TÁN rồi gia vị, Thương truật, Trân bì. Hậu phác và Cam thảo là bài Bình vị để bình hòa còn vị và thẩm thấp phần tiêu, thêm rễ Lức để giải những nhiệt khí vì gần bếp lửa đã nhiễm vào da thịt, cho thoát ra.
Biển dậu bổ tỳ mà cũng trừ uất nhiệt khử thấp ở tỳ.
Mộc hương, Binh lang, Hương phụ dẫn khí thông tiêu đi xuống. Sơn tra trị can hỏa bốc, nóng nhức trên đầu, Sơn tra trong Bình vị tán là để tiêu nhục thực.
Hắc khương để ôn ấm can thận.
Còn Hoàng bá (sao) chỉ tạm dùng trong 1 tuần lễ để trị dư nhiệt trong thấp mà thôi.
Tất cả từng vị ấy toàn là Nam dược, chỉ có Thương truật là Bắc dược, còn Cam thảo không cần có thể bỏ được, (nếu dùng cám thuốc thay Thương truật. Mía thuốc thay Cam thảo xin xem sau).
Vậy mà bệnh nhân uống có 10 thang trong hai tuần đã nói bớt đau lưng, bớt mỏi hai bên hông, bớt tê tay. bớt đái đêm lại bởi cả bướu cổ nữa, uống thêm vài tuần nữa đã khỏi hoàn toàn.

Lương Y Việt Cúc –  Việt Hoàn.