Mạch và chứng của bài Bạch Hổ thang

Điều 181. Thương hàn mạch phù hoạt, đây là phần biểu có nhiệt, phần lý có hàn, dừng Bạch hổ thang làm chủ.

Tóm tắt:

Biôn về mạch và chứng của Bạch hổ thang.

Thích nghĩa:

Thương hàn mạch phù hoạt, phù là nhiệt thịnh ồ ngoài, hoạt là nhiệt thịnh b trong. Đây là biểu lý đều nhiệt cả, là chỉ về thái dương hoá nhiệt đã chuyển thành mạch dương minh. Bệnh dương minh nhiệt thịnh thì sẽ xuất hiện các chứng đổ nhiều mồ hôi, phiền khát… cho nên dùng Bạch hổ thang đê thanh tiết nhiệt tà. Điều này nói rõ mạch mà lược bỏ chứng, vả lại câu- “Biểu có nhiệt, lý có hàn” nghi có lầm lẫn. Các nhà chú thích có nhiều người nói chữ “hàn” là chữ “tà”, có kẻ nói câu “Biểu nhiệt, hàn lý” cần phải thay làm câu “Biểu hàn, lý nhiệt”. Lại có kẻ cho là lầm chữ “Bạch thông” sang chữ “Bạch hổ”, đều là những lời lý giải cưỡng ép, nên tồn nghi chờ khảo cứu.

Bạch Hổ thang

Tri mẫu 3 lạng

Thạch Cao 1 cân

Chích thảo 2 lạng
Gạo tám 6 cáp
Bôn vị trên dùng 1 đâu nước, nấu gạo chín là được, lọc bỏ bã uống ấm một thảng, ngày uống 3 lần.

Ý nghĩa phương thuốc:

Phương này là thuốc thanh nhiệt, ích khí, bảo vị, dưỡng âm.