Mạch và chứng của bài Cam Thảo Phụ Tử thang
Điều 180. Phong thấp va chạm nhau, xương và khớp xương đau phiền, đau không co duỗi được, động đến thì đau dữ dội mà đổ mồ hôi, khí đoản, tiêu tiện không lợi ghê gió hoặc mình phù nhẹ, dùng Cam thảo phụ tử thang làm chủ.
Tóm tắt:
Chứng trạng và cách chữa bệnh phong thấp chứa đọng ỏ khớp xương.
Thích nghĩa:
Phong thấp va chạm với nhau xâm phạm vào khoảng gân cốt, cho nên khớp xương đau, đau không co duỗi được, động đến thì đau dữ, hay đổ mồ hôi. Ghê gió hoặc mình hơi sưng là phong thấp trệ ỏ ngoài; khí đoản, tiểu tiện không lợi là phong thấp đọng ở trong
Tóm lại là chứng phong thấp thịnh mà dương khí kém nên cho dùng phương này làm chủ.
Cam thảo phụ tử thang
Chích thảo 2 lạng
Phụ tử 2 củ (thái, gọt bỏ vỏ, xẻ ra)
Bạch truật 2 lạng
Quế chi 1 lạng (cả vỏ)
Bốn vị trên dùng 6 thăng nước, sắc lấy 3 thảng, lọc bỏ bã uống ấm ba lần, uông lần đầu ra được chút mồ hôi thì giải. Nếu ăn được mồ hôi không ra nữa mà lại phiền thì uổng 5 cáp, sợ 1 thăng nhiều thì lần đầu cho uông 6 -7 cáp.
Phương này Irị phong thấp dọng ở khớp xương. Dùng phụ tử để ôn kinh, tán hàn, định thống; bạch truật kiện tỳ thắng thấp; quế chi, cam thảo tán phong tà mà trợ tâm dương. Vì bệnh tà đã vào sâu trong khớp xương ý muốia thông hành từ từ, cho nên dùng cam thảo làm chủ được.
Lời chú chọn lọc:
Châu Vũ Tái nói: “Chứng này so với điều trước là nặng hơn, nhưng phần lý đã thụ thương, sao mà giảm bớt phụ tử được. Điều trước là phong thấp còn ở ngoài mà muôn cho hết nhanh; điều này là phong thấp đã vào nửa phần lý, vào phần lý thì công từ từ mới hay. Chính Trọng cảnh sợ dùng phụ từ liều cao sè ảnh hưởng đến sinh mạng, các khiếu ỏ gần khớp xương chưa chắc đã mở ra được ngay, tà klií phong thấp làm sao mà đẩy ra được, như thế chỉ làm cho mổ hôi ra nhiều mà tà thì không hết được. Lấy cam thảo làm vị quân là muôn hòa hoãn, sức hòa trung ít mà tác dụng của thuốc nhiều. Đấy là sỏ dĩ Trọng cảnh lại dùng phụ tử 3 cù chia uống ba lần như điều trưốc. Còn điều này chỉ dùng 2 củ uống lần đầu 5 cáp, sợ 1 thăng là nhiều thì lúc đầu cho uống 6-7 cáp “toàn là có ý không muôn hết thang. Học giả đôi với sách Trọng cảnh có chỗ chưa hiểu được thì suy tìm trong lòi vãn này sẽ tự hiểu được.
