THÍCH NHIỆT THIÊN

KINH VĂN

Can mắc bệnh nhiệt, tiểu tiện vàng trước, bụng đau, hay nằm, mình nóng. Nhiệt tranh với hàn, thời nói cuồng và kinh, “hiếp” mãn và đau; tay chân vật vã (táo), không thể nằm yên. Gặp ngày Canh, Tân nặng thêm, gặp ngày Giáp, Ất mồ hôi ra nhiều. Nếu khí nghịch thời chết ngay từ ngày Canh, Tân.

Nên thích ở kinh túc Quyết âm và Thiếu dương. Nếu khí nghịch thời đầu nhức choáng váng, vì mạch xung lên đầu.

Tâm mắc bệnh nhiệt, thoạt tiên có ý như không vui, vài ngày sau mới phát nhiệt. Nếu hàn tranh với nhiệt, thời bỗng Tâm thống, phiền, muộn, hay ọe, đầu nhức, mặt đỏ, không có mồ hôi. Gặp ngày Nhâm, Quý nặng thêm, gặp ngày Bính, Đinh thời mồ hôi toát ra nhiều. Nếu khí nghịch thời chết ngay từ ngày Nhâm, Quý.

Nên thích ở kinh thù Thiếu âm và Thái dưong. Tỳ mắc bệnh nhiệt, thoạt tiên đầu nặng, dưới má đau. Tâm phiền, sắc mặt xanh muốn ọe, mình nóng. Nếu hàn với nhiệt tranh thời yếu đau không thể cúi ngửa, phúc mãn và tiết tả, hai quai hàm đau. Gặp ngày Giáp, Ất nặng thêm; ngày Mậu, Kỷ mồ hôi toát ra nhiều. Nếu khí nghịch thời chết ngay từ ngày Giáp, Ắt.

Thích ờ kinh túc Thái âm và Dương minh. Phế mắc bệnh nhiệt, thoạt tiên ngoài da ghê rợn và quyết, đứng các chân lông; ghét phong hàn, lưỡi vàng, mình nóng. Hàn với nhiệt tranh thời thở suyễn và ho, đau chạy khắp hung và lưng, khó thở, đầu nhức không thể chịu được mồ hôi toát ra rồi lại rét. Gặp ngày Bính, Đinh nặng thêm; gặp ngày Canh, Tân, mồ hôi ra nhiều. Nếu khí nghịch thời chết ngay từ ngày Bính, Đinh.

Thích ở kinh thù Thải âm, Dương minh, huyết ra bằng hạt đậu, khỏi ngay.

Thận mắc bệnh nhiệt, thoạt tiên yếu đau, xương ống chân mỏi nhức, khát nhiều, uổng nước luôn, mình nhiệt. Hàn với nhiệt tranh thời cổ đau mà cứng; xương ống chân lạnh và mỏi nhức; dưới bàn chân nóng, không muốn nói. Nếu khí nghịch thời cổ đau, đầu nhức ê ẩm. Gặp ngày Mậu, Kỷ nặng thêm; gặp ngày Nhâm, Quý thoát nhiều mồ hôi. Nếu khí nghịch, sẽ chết ngay từ ngày Mậu, Kỳ.

Thích ở kinh túc Thiếu âm, Thái dương.

Phàm gặp ngày “sở thắng” thời mồ hôi ra (ngày bản khí vượng, gọi là sở thắng).

Can mắc bệnh nhiệt, má bên tà đỏ trước; Tâm mắc bệnh nhiệt, sắc mặt đỏ trước; Phế mắc bệnh nhiệt, má bên hữu đỏ trước; Thận mắc bệnh nhiệt, mép đỏ trước. Khi bệnh chưa phát, thấy hiện sắc đỏ thời thích ngay, thế gọi là “trị vị bệnh”.

Bệnh nhiệt phát ra ở bộ vị (mặt), đến kỳ thời khơi (như Can bệnh nhiệt, má bên tả đò trước, gặp ngày Giáp, Ẩt, mồ hôi ra nhiều mà khỏi v.v…).

Nếu thích để cho bệnh khí quay nghịch lại thuận, ba lần “chu” (tức qua ba lượt) sẽ khỏi. Nếu lại nghịch, tức “trùng nghịch” sẽ chết.

Phàm các chứng nên ra mồ hôi, gặp ngày “sở thắng” mồ hôi sẽ ra nhiều.

Phàm chữa bệnh nhiệt, trước cho uống nước lạnh, rồi mới thích; lại phải cho mặc áo lạnh, ở nơi lạnh, toàn thân lạnh rồi mới thôi.

Phàm bệnh nhiệt, trước hung, hiếp đau; tay chân vật vã, thích túc Thiếu dương, bổ túc Thái âm. Nếu bệnh nặng, phải thích 59 huyệt.

Bệnh nhiệt, thoạt tiên đau ở cánh tay, thích thù Dương minh, Thái âm, mồ hôi ra sẽ thôi

Bệnh nhiệt, thoạt tiên phát ở đầu, thích huyệt Thái dương ở cổ, mồ hôi ra sẽ thôi.

Bệnh nhiệt, thoạt tiên phát ra ở ống chân, thích túc Dương minh, mồ hôi ra sẽ thôi.

Bệnh nhiệt, thoạt tiên mình nặng, xương đau, tai điếc, hay nhắm mắt, thích túc Thiếu âm; nếu bệnh nặng, phải thích 59 huyệt.

Bệnh nhiệt, thoạt tiên chóng mặt mà nhiệt, hung, hiếp mãn, thích túc Thiểu âm, Thiếu dương.

Mạch sắc cùa Thái dương “vinh” lên xương gò má, đó là bệnh nhiệt. Neu chưa kịp lan sang bộ khác, hãy nói: “hãy để cho có mồ hôi”, đợi đến ngày “sở thắng” sẽ khỏi. Nếu cùng với mạch sắc của Quyết âm cùng phát hiện, chẳng qua ba ngày sẽ chết.

Mạch sắc cùa Thiếu dương “vinh” lên trước má đó là bệnh nhiệt. Neu chửa kịp lan sang bộ khác hãy nói: “Hãy để cho có mồ hôi, đợi đến ngày “sờ thắng” sẽ khỏi. Nếu cùng với mạch sắc của Thiếu âm cùng phát hiện, chẳng qua ba ngày sẽ chết.

Khí huyệt của nhiệt bệnh, khoảng dưới xương sổng đốt thứ ba, chù về Hung trung nhiệt, khoảng đốt thứ tư, chủ về Cách trung nhiệt, khoảng đốt thứ sáu, chủ về Tỳ nhiệt, khoảng đốt thứ bảy, chù về Thận nhiệt.

Neu muốn lấy vinh, nên lấy ở trên đốt thứ mười bốn, tức Câu cốt, và chỗ lõm ở đốt thứ ba trên xương cổ.

Sắc hiện ờ dưới má, ngược lên gò má, là chứng tiết tả, ngày xuống dưới Nha sa là chứng phúc mãn, lan ra sau xương gò má là chửng hiếp thống, nếu đau ở má là đau ở cách.