Thuốc đông y trị chứng mất ngủ
Mất ngủ là một chứng bệnh hay gặp, chiếm khoảng 48% dân số, nữ bị mất ngủ nhiều hơn nam và càng lớn tuổi càng dễ bị mất ngủ. Người bị mất ngủ kéo dài dễ dẫn đến suy nhược thần kinh, trầm cảm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, công việc hàng ngày. Mất ngủ do rất nhiều nguyên nhân gây ra như áp lực công việc, mắc các bệnh mạn tính hoặc các biểu hiện của rối loạn tâm thần, trầm cảm… Dưới đây là một số bài thuốc trị căn bệnh này theo từng thể bệnh.
Rau rút chữa chứng mất ngủ có thể dùng hàng ngày
Thể can uất hóa hỏa: do phiền não, buồn bực quá độ; lâm sàng biểu hiện dễ cáu gắt, giận dỗi, mắt đỏ, miệng đắng, ít ngủ, đại tiện táo kết, lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch huyền sác. Dùng bài Long đởm tả can thang: long đởm thảo tẩm rượu sao 12g; hoàng cầm, trạch tả, mộc thông, đương quy tẩm rượu sao, sài hồ, sinh địa hoàng (mỗi thứ 8g); cam thảo 2g, chi tử tẩm rượu sao 12g, xa tiền tử 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
Thể đàm nhiệt nội nhiễu: thường do ăn uống không điều độ, ăn nhiều, uống nhiều, ăn nhiều thức ăn sống lạnh, béo ngọt hay nghiện rượu bia dẫn đến tràng vị bị nhiệt, đàm nhiệt thượng nhiễu gây mất ngủ, đầu nặng, ngực đầy trướng, tâm phiền, hay thở dài, ợ chua, không muốn ăn, rêu lưỡi vàng bẩn, mạch hoạt sác. Dùng bài Ôn đởm thang gia giảm: bán hạ 10g, trúc nhự 8g, chỉ thực 12g, quất bì 10g, phục linh 12g, sinh khương 8g, cam thảo 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
Thể âm hư hỏa vượng: do cơ thể suy nhược, dục vọng buông thả quá độ dẫn đến di tinh làm cho thận âm hao tổn, tâm hỏa vượng lên, lâm sàng biểu hiện tâm phiền, mất ngủ, ngũ tâm phiền nhiệt, ù tai, hay quên, lưỡi đỏ, mạch tế sác. Dùng bài Chu sa an thần hoàn: hoàng liên 6g, chu sa 4g, sinh địa 2g, quy thân 2g, chích thảo 2g. Chu sa thủy phi, tất cả tán mịn làm hoàn, mỗi lần uống 4 – 12g trước khi đi ngủ với nước ấm.
Thể tâm tỳ lưỡng hư: do cơ thể suy nhược lâu ngày, người già hoặc sau mắc bệnh nặng, mắc bệnh mạn tính kéo dài làm khí huyết bị hư tổn, biểu hiện ngủ hay mơ, dễ tỉnh, váng đầu, hoa mắt chóng mặt, tinh thần mệt mỏi, sắc mặt vàng, không nhuận, lưỡi đạm, ít rêu, mạch tế nhược. Dùng bài Quy tỳ thang gia giảm: đẳng sâm 12g, bạch truật 9g, hoàng kỳ 15g, đương quy 9g, phục thần 9g, viễn chí 4g, toan táo nhân 9g, mộc hương 4g, a giao (sao phồng) 15g, bạch thược 9g, chích cam thảo 6g, địa du (sao đen) 15g. Sắc uống ngày 1 thang.
Thể tâm đởm khí hư: do đột ngột bị kinh sợ như tiếng nổ to hoặc mắt nhìn thấy vật lạ khủng khiếp, gặp phải tai nạn nguy hiểm gần kề với cái chết; biểu hiện lâm sàng bệnh nhân ngủ dễ tỉnh, mơ thấy ác mộng, hồi hộp trống ngực khi gặp sự việc kinh sợ, lưỡi đạm, mạch huyền tế. Dùng bài An thần định chí thang gia giảm: phục linh, viễn chí, nhân sâm, dạ giao đằng, phù tiểu mạch, táo nhân sao đen (đều 12g); thạch xương bồ, long cốt, mẫu lệ (đều 6g); bá tử nhân 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
Ngoài ra, để hiệu quả hơn, nên kết hợp vật lý liệu pháp (ngâm chân nước nóng, đắp thuốc…), xoa bóp bấm huyệt cũng là những biện pháp tốt chữa mất ngủ khs hiệu quả
TS. Nguyễn Tâm Thuận
7 bài thuốc chữa mất ngủ
Mất ngủ hay khó ngủ là chứng bệnh không nguy hiểm nhưng gây khó khăn trong đời sống rất nhiều người. Theo y học cổ truyền, nguyên nhân là do tâm tỳ hư tổn, thận hư, âm hư, tâm thận bất giao, tâm hỏa cang thịnh, cũng có thể còn do tâm thần bị sang chấn quá mạnh sinh ra mất ngủ.
Người bệnh thường khó ngủ, ngủ rất ít, thần kinh luôn căng thẳng, giấc ngủ chập chờn, hay mê sảng, váng đầu, tư tưởng không ổn định, hoa mắt chóng mặt, rạo rực bồn chồn, lo âu sợ hãi, hay quên, có khi rối loạn về ngôn ngữ… Đông y có những bài thuốc điều trị chứng bệnh này theo từng thể lâm sàng rất hữu hiệu, xin giới thiệu để bạn đọc tham khảo áp dụng.
Mất ngủ do tâm tỳ hư:Người bệnh thường mất ngủ tăng dần, tinh thần uể oải, phờ phạc, hay quên, tâm hồi hộp rạo rực, ăn uống kém, chân tay mềm nhão, thỉnh thoảng đau vùng trước tim, lồng ngực nặng kèm khó thở, chất lưỡi bệu nhạt, bụng sôi ậm ạch, rối loạn tiêu hóa, phân lỏng, chân tay lạnh, da bụng dày, môi và niêm mạc nhợt nhạt, cơ thể yếu mệt. Phép trị là bổ tâm tỳ. Dùng một trong các bài:
Bài 1: bạch truật 16g, hoài sơn 16g, liên nhục 16g, sơn thù 12g, ngũ gia bì 16g, phòng sâm 16g, đương quy 16g, cao lương khương 12g, nhục quế 6g, ngũ vị 10g, phục thần 12g, hắc táo nhân 16g, lạc tiên 20g, cam thảo 12g, đại táo 7 quả. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần. Công dụng: bổ tỳ thổ, cân bằng âm dương, ổn định chức năng tiêu hóa, bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể.
Bài 2: hoàng kỳ 16g, phòng sâm 16g, nhục quế 8g, ngũ vị 12g, bán hạ 10g, viễn chí 12g, phục thần 12g, hắc táo nhân 16g, bạch truật 16g, hậu phác 10g, sinh khương 6g, trần bì 12g, đinh lăng 16g, cam thảo 12g, thần khúc 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần. Công dụng: bổ tâm, bổ tỳ, an thần định chí.
Mất ngủ do suy nhược thần kinh:Người bệnh luôn căng thẳng, đau váng đầu, ù tai, giấc ngủ chập chờn hoặc không ngủ được, trằn trọc, tâm rạo rực, căng thẳng kéo dài làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Phép trị là bổ thần kinh, an thần dưỡng tâm. Dùng một trong các bài:
Bài 1: lá vông, lá dâu mỗi vị 24g; củ đinh lăng 20g, trinh nữ hoàng cung 20g, hà thủ ô 16g, bạch thược 12g, phục thần 12g, đương quy 12g, thảo quyết minh 16g (sao vàng kỹ), cam thảo 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần. Công dụng: bổ tâm, an thần định chí.
Bài 2: lạc tiên 20g, hắc táo nhân 16g, bạch linh 12g, phục thần 10g, rau má 20g, chi tử (sao) 12g, đương quy 12g, thục địa 12g, viễn chí 12g, đại táo 7 quả, lá vông 24g. Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần. Tùy chứng mà gia giảm cho phù hợp.
Bài 3: trinh nữ hoàng cung 20g, tang diệp 20g, đương quy 16g, phòng sâm 12g, mạch môn 16g, ngưu tất 12g, thạch hộc 12g, táo nhân 16g, viễn chí 12g, cam thảo 12g, đại táo 7 quả, bạch thược 10g, hạt sen 6g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần. Tùy chứng mà gia giảm cho phù hợp.
Mất ngủ do âm hư hỏa vượng:Người bệnh bị mất ngủ kéo dài, đau lưng, ù tai, đầu nặng, choáng váng từng cơn, mắt thâm quầng, thỉnh thoảng toát mồ hôi. Nếu là nam giới dễ bị di tinh, hoạt tinh. Phép chữa: tư âm, giáng hỏa, an thần. Dùng một trong các bài:
Bài 1: thục địa 16g, hoài sơn 16g, đan bì 10g, chi tử 12g, sơn thù 16g, trạch tả 16g, rau má 24g, mạch môn 20g, tri mẫu 12g, thạch hộc 16g, thân cây mía 40g, cam thảo 10g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần.
Bài 2: thục địa 16g, phục thần 12g, bá tử nhân 10g, sừng tê giác 4g (không có sừng tê giác thay bằng sừng trâu 10g), nhân sâm 10g, huyền sâm 10g, chi tử 16g, đương quy 20g, ngưu tất 16g, mạch môn 16g, thiên môn 16g, hắc táo nhân 20g, tang diệp 24g, lá vông 24g, thân cây mía 40g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần. Dùng từ 7 – 10 ngày liền. Công dụng: tư âm, thanh hỏa, an thần.
Lương y Trịnh Văn Sỹ
