Viên thuốc tránh thai kết hợp (VKH)
– Thành phần: Viên thuốc tránh thai kết hợp gồm 2 thành phần là:
+ Estrogen tổng hợp: Ethinyl-estradiol (E.E).
+ Progestin tổng hợp: 17 hydroxyprogosteron hoặc 19-nortestosteron. Xu hướng hiện nay sử dụng progestatif thuộc thế hệ 3 ít gây tác dụng không mong muốn.
Progestin là thành phần tránh thai chủ yếu, tuy nhiên trong cơ chế tránh thai, estrogen và progestin đều có tác dụng đồng vận lên tuyến yên. Estrogen là thành phần nhằm giải quyết chảy máu thấm giọt do progestin đơn thuần gây ra, nhưng tác dụng phụ, tai biến của Thuốc tránh thai uống thường do estrogen gây ra.
Liều của E.E là 50mcg cho loại viên cổ điển, 20 -35 mcg cho loại viên liều thấp. Tỷ lệ thất bại của VKH dao động từ 0,1% tới 5% chủ yếu do dùng không đúng.
– Cách trình bày của thuốc
Trong các chương trình KHHGĐ, hiện nay thường sử dụng loại thuốc tránh thai viên kết hợp 1 giai đoạn: liều Progestin phối hợp kéo dài suốt vòng kinh:
Loại 1 giai đoạn:
+ Microgynon, New choice, Ideal (Levonorgestrel 0,15mg, EE 0,03mg).
+ Rigevidon (desonorgestrel 0,15mg, EE 0,03mg).
+ Marvelon (desogestrel 0,15mg, EE 0,03mg).
+ Mercilon (desogestrel 0,15mg, EE 0.02mg).
Loại 2 giai đoạn: Liều progestatif tăng ở 10 ngày sau của vòng kinh (Gynophase, Adepal, miniphase)
Loại 3 giai đoạn: Viên 3 pha cho phép giảm tổng liều steroid nhưng hiệu quả tránh thai không thay đổi (Tri-Regol, Tri-Mihulet, Tri-nordiol).
Thuốc được đóng vỉ 21 viên hoặc vỉ 28 viên (trong đó có 21 viên có thành phần thuốc và 7 viên đệm không chứa thuốc tránh thai).
– Cơ chế tránh thai
+ Ức chế phóng noãn do ức chế giải phóng FSH, LH từ trục dưới đồi – tuyến yên.
+ Cản trở sự làm tổ của trứng do biến đổi nội mạc tử cung không phù hợp.
+ Ngăn cản sự di chuyển của tinh trùng do chất nhầy cổ tử cung đặc lại.
– Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định: Tất cả phụ nữ muốn sử dụng một biện pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả cao và không có chống chỉ định.
Chống chỉ định:
+ Có thai hoặc nghi ngờ có thai.
+ Đang cho con bú và dưới 6 tuần sau sinh
+ Ra máu âm đạo bất thường chưa rõ nguyên nhân.
+ Đang theo dõi các loại khối u.
+ Phụ nữ trên 35 tuổi hút thuốc lá.
+ Các bệnh lý nội khoa như cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh gan, thận…
+ Điều trị với các thuốc chống co giật như Phenyltoin, Carbamazepin, Barbiturat hoặc kháng sinh như Griseofulvin, Rifampicin.
– Tác dụng phụ
+ Ra huyết thấm giọt thường hay gặp ở 2-3 chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên ngay sau khi dùng thuốc.
+ Cương vú, đau vùng tiểu khung (kiểu giả có thai).
+ Nhức đầu, thay đổi tâm lý, ham muốn tình dục.
+ Tăng cân nhẹ do giữ muối, giữ nước.
Các tác dụng phụ này thường chỉ xuất hiện trong thời gian đầu dùng thuốc.
– Cách sử dụng
+ Bắt đầu uống viên thứ nhất từ ngày 1 đến ngày 5 của vòng kinh, uống mỗi ngày một viên vào một giờ nhất định theo chiều mũi tên trên vỉ thuốc. Với vỉ 28 viên, khi hết vỉ thì uống viên đầu tiên của vỉ tiếp theo vào ngày hôm sau dù đang còn kinh. Với vỉ 21 viên khi hết vỉ nghỉ 7 ngày rồi dùng tiếp vỉ sau.
+ Sau đẻ không cho con bú: uống từ tuần thứ tư sau đẻ.
+ Sau nạo, sau sẩy thai, có thể bắt đầu sớm trong vòng 5 ngày đầu sau nạo.
+ Xử trí khi quên thuốc: Nếu quên thuốc 1 viên thì uống ngay khi nhớ ra và tiếp tục như bình thường. Nếu quên thuốc 2 viên liên tiếp thì phải uống mỗi ngày 2 viên trong hai ngày sau đó. Đồng thời dùng thêm biện pháp tránh thai hỗ trợ cho đến khi hết vỉ thuốc. Nếu quên từ 3 viên trở lên, bỏ vỉ thuốc và bắt đầu dùng vỉ mới. Dùng biện pháp hỗ trợ trong 7 ngày đầu tiên. Hàng năm, người phụ nữ cần phải đi khám kiểm tra 1 lần hoặc khi có dấu hiệu bất thường
