Những đặc điểm kết cấu cơ bản của thận
Thận là cơ quan dạng hạt đậu dẹp, cặp đôi, nằm ở phần ở cạnh hai bên cột sống sau phúc mạc, thận trên ngang với mép trên của ngực, thận dưới nằm giữa đôt sống lưng 2-3. Do có quan hệ với lá gan bên phải, nên thận bên phải tương đối hấp hơn thận bên trái 1 – 2cm. Chiều dài của hai quả thận khoảng 10 – 12cm, rộng khoảng 5 – 6cm, dày 3 – 4cm, nặng khoảng 120 – 150g; quả thận bên trái hơi lớn hơn quả thận bên phải; thận có thể chia làm hai nấc tiên dưới, hai mép trong ngoài, hai mặt trước sau. Thận bình thường thì hai phần trên dưới sẽ dao động trong phạm vi 1 – 2cm. Cự ly giữa nấc trên của hai qua thận khá gần. Nấc dưới thì cách nhau khá xa, trục dọc của chúng hơi nghiêng từ phần giữa ở trên ra phần ngoài bên dươi, hình thành một góc 30° so với cột sống.
Từ mặt cắt trục dọc của thận có thể thấy thận được phân ra hai lớp trong và ngoài; lớp ngoài là chất vỏ, lớp trong là chất tủy. Lớp vở do tiểu cầu thận và ống nhỏ cong câu tạo thành, một phần chất vỏ vươn đến giữa thể chùy chât tủy, tạo thành cốt thận. Lớp tủy của thận do 10 – 12 thể chùy tạo thành. Đáy thể chùy hướng về mặt lồi cúa thận, đầu nhon hương về cửa thận (nối vơi niệu quản), mô chủ yếu của thể chùy là tập hợp ống, đấu nhọn là gai thận mỗi gai có khoảng 10 – 20 ống gai, miệng mở theo hương miệng phễu của đài thận.
Bể thân ở ngay gốc thận, nằm phía sau động mạch thân, thường hình phễu, có khi hình bụng ấm. Bế thận do phần mơ rộng cùa đoạn trên niệu quản tạo thành, đồng thời từ cửa thân hướng đến bên trong thận giống như những đóa hoa nở ra, tạo thành 2-3 đài thận lớn, 8 – 12 đài thận nhỏ; mỗi đài thận nhỏ tập hợp nước tiểu do 1 – 2 gai thận thải ra. Thông thương, dung lượng của bể thận khoang 5 – 10ml. Theo sự liên kết giữa bể thận và thận, có thể chia bể thận thành 3 dạng : dạng trong thận, dạng ngoài thận và dạng hỗn hợp. Phần lớn bể thận nằm trong cửa thận gọi là bế thận dạng trong thận, phần lớn hoặc toàn bộ bể thận nằm ngoài gốc thận gọi là bế thận dạng ngoài thận. Đài thận thông thường chia ra 3 đài lớn; phân bố trên, giữa và dưới; cũng có thể chí có 2 đài trên và dưới, hoặc có 4 – 5 đài lờn.
Mép ngoài thận là mặt lồi, mép trong thận là mặt lõm, vết cắt ở phần giữa mặt lõm gọi là cửa thận, tài cả mạch máu, thần kinh và mạch bạch huyết đều từ vị trí này đi vào thận, bể thận từ vị trí này đi ra ngoài thận. Tĩnh mạch thận phía trước, động mạch thận ỏ giữa, bê thận ở phía sau; nếu luận về trên dưới thì động mạch thận nằm trên, tĩnh mạch thận nằm dưới.
