Bộ phận thường hình thành sỏi có quan hệ gì với giải phẫu đường niệu?

Thận (bao gồm đài thận, bề thận), niệu quan, bàng quang, niệu đạo là 4 bộ phận lớn cấu tạo nên đường niệu. Sỏi có thể hình thành ở bất kỳ bộ phận nào của đường niệu. Căn cứ vào một vài đặc điểm trên phương diện giải phẫu đường niệu trên và đương niệu dưới, sỏi thương hình thành tại vị trí tương ứng với nó. Nói tóm lại, sỏi thường hình thành tại vị trí tương đối hẹp của đường niệu.
Sỏi thận chiếm tỉ lệ chủ yếu trong các chứng bệnh sỏi dương niệu, sỏi tại vị trí bất kỳ trong hệ tiết niệu dều có thể bắt đầu phát sinh tại thận, sỏi thận có thể xảy ra tại đài thận, bể thận, hoặc phần nối liền giữa bể thận, niệu quản, trong đó xảy ra nhiều nhất tại phần nối liền giữa bể thận, niệu quản và đài thận dưới. Sỏi đường niệu có thể đơn phát cũng có thề’ đa phát, nhó thì như hạt cát, lớn thì như dạng san hô (sừng hươu) lấp kín cả đài thận, bể thận. Hai loại sỏi thận này chiếm 8% – 17% các loại sỏi thận.

Trên 90% sỏi niệu quản hình thành trong thận rồi rơi vào niệu quản. Sỏi vốn hình thành ở niệu quản, trừ khi là do cuống niệu quản bị biến chứng gây trở ngại, còn thì rất hiếm thây.

Niệu quản có 5 phần hẹp:

® Phần nối liền giữa bể thận và niệu quản.
® Phần giao nhau giữa niệu quản và mạch máu xương hông.
® Phẩn giao nhau giữa niệu quản và ống dẫn tinh của nam hoặc phần đáy dây chằng rộng của nữ.
® Phần tiếp giáp giữa niệu quản và mép ngoài của bàng quang.
® Đoạn trong thành bàng quang của niệu quan. Sỏi đương niêu dề vương tại 5 vị trí này. Theo thống kê ơ Trung Quốc, có khoảng 70% sỏi niệu quản hình thành tại khung chậu, 15% hình thành tại vị trí 1/3 của phần niệu quan bên dươi, rất ít xuất hiên tai vị trí 1/3 trên. Sỏi niệu quản đa số là một bên, tỷ lệ phát bệnh ở hai bên (trái và phải) gần như bằng nhau.

Sỏi bàng quang chia ra hai loại:

nguyên phát và kế phát. Sỏi bàng quang nguyên phát bắt nguồn từ trong bàng quang. Từ thận hoặc niệu quan, hạt sỏi rơi vào bàng quang rồi lớn lên, hình thành soi bàng quang tính kế phát Vặt lại bên ngoài tiến vào bàng quang, nhiễm trùng rồi gây ra sỏi cùng được gọi là sỏi bàng quang tính kế phát. Sỏi bàng quang đa số là đơn phát, nhưng 25 – 30% là đa phát, ít thì có 2 – 3 hạt, nhiều thì mứơi mây hạt đến mấy trăm hạt. Theo sự thay dổi vị trí cơ thể và nước tiểu chứa trong bàng quang mà sỏi bàng quang có phạm vi hoạt động rất lớn, nhưng do trọng lực có liên quan đến các nhân tố như thải nước tiểu và độ co thắt của bàng quang, sỏi cuối cùng dễ vướng vào cổ bàng quang. Ngoài ra, ở chi nang bàng quang là bộ phận rất dễ mắc sỏi.

Sỏi niệu đạo phần lớn do sỏi thận, sỏi bàng quang thải qua niệu dạo hoặc vướng vào niệu đạo, cũng có một phần là sỏi niệu đạo tính nguyên phát tại phần hẹp cua niệu đạo, vật lạ trong niệu đạo hoặc chi nang niệu đạo và miệng mở. sỏi dễ vướng vào 3 phần hẹp của niệu đạo; thường phát sinh ở niệu đạo tuyến tiền liệt, niệu đạo phần cầu, tổ hình thuyền và miệng ngoài niệu đạo. Trong tổng số 361 trường hợp báo cáo về bệnh sói niệu đạo tại nước Anh, thì sỏi ở niệu đạo sau chiếm 41,2%; ở niệu đạo phần cầu chiếm 18,8%; ở phần dương vật bìu dái chiếm 28,4%; ở tổ hình thuyền chiếm 11,3%.