.

CỦ KIỆU

(LẠT GIỚI)

Đọc tên khác:

Kiều thông

Sơn giới

Dã giới

Tính chất:

Khí ôn, vị tân, khổ hoạt, không độc.

Công dụng:

Củ kiệu hòa được trung tiêu, giúp được dương khí, tan được huyết, sinh ra da non, tháo được trệ khí ở hạ tiêu và đại trường, chữa được những chứng đi lỵ hay là đau bụng hoắc loạn, ụa khan và chứng phong hàn hoặc thấp đọng ở lồng ngực đau như bị dùi đâm, phế khí chạy quanh hơi thở gấp rút, nó lại hay yên được bào thai, lợi cho người đẻ, đàn bà băng huyết, xích bạch đới hạ, cùng là người bị bỏng nước bỏng lửa, giã nhỏ trộn mật mà uống đều hay.

Giới là cây kiệu nhà quê ta thường trồng, nó cũng như loài hành hẹ tỏi giới, nhung mỗi thứ tính khác nhau, giới chỉ dùng củ chứ không dùng lá.

Cũ kiệu nấu ăn cũng được nhưng không thích hợp, người ta chỉ hay làm dưa ăn chua ngon ngọt, thơm ngon nhưng ăn nó nhiều sinh ra bệnh nóng, làm cho khí huyết hao tổn, có khi sinh ra chứng đau mắt, hay mắt bị kèm nhèm.

Đơn phương dùng một vị củ kiệu này có thể làm thuốc chữa được vết thương đâm chém, tan được mọi thứ nhọt độc. Chứng trúng phong trúng hàn, trúng khí có nước sưng đau dùng nó giã sống đun cho nóng mà đồ vào, dùng nó cùng với mật giã nhỏ đồ vào chỗ bỏng lửa rất hay.

Ăn nó kiêng ăn với thịt trâu thịt bò, nếu ăn lẫn với nó sẽ thành ra chứng trưng hà. Giới ưa làm dưa hơn là ăn chín chứ không nên ăn sống, ăn sống nó sinh ra đờm dãi nhổ luôn.

Những phương giản dị mà hiệu nghiệm

Một phương chữa người đau tức xốc trong ngực.

Dùng Quát lâu 1 trái, Giới bạch 2 lạng, rượu trắng 2 bát nấu cạn còn phân nứa, chia ra 2 lần mà uống.

Một phương chữa người thốt nhiên bị trúng phải ác khí chết giấc lịm đi. Dùng giới bạch thái giã vắt lây nước cốt đổ ngay vào trong lỗ mũi thì có thể tỉnh ngay lại.

Trứu hậu phương

Một phương chữa người bị chứng hoắc loạn ụa thổ khan hoài không khỏi.

Dùng rau kiệu 1 chét tay cho vào nước nấu kỹ lấy nước cốt, mà uống bạo chắc không phải uống đến 3 lần đã khỏi rồi.

Xuất ớ Vi trụ độc hành phương

Một phương chữa người bị chứng bôn đồn khí thống, bụng đau vần cốn lên như lợn con thuc mẹ nó. Dùng Giới bạch giã vắt lấy nước cốt mà uống,

Trứu hậu phương

Một phương chữa người bị chứng xích lị lâu mãi không khói. Dùng Giới bạch cùng với Hoàng bá nấu lấy nước cốt mà uống.

Xuất ớ Tàng khí phương

Một phương chữa người bị chứng xích bạch hạ lị: Dùng Giới bạch 1 nắm củng với gạo nấu cháo mà ăn.

Thực y tâm kính phương

Một phương chữa tiêu nhi bị chứng cam đi lị.

Dũng Giới bạch giã nát như bùn dũng bột gạo hòa vào với mật làm thành bánh nướng chín đi mà ăn không đến 3 lần đã khỏi.

Xuất ớ Dương thị sản nhủ phương

Một phương chữa người sản hậu tất cả mọi chứng lị; nấu Giới bạch mà ăn. Nhưng rồi cũng phải dùng quả cật con dê xào với Giới bạch mà ăn rất tốt.

Phạm uông phương

Một phương chứa người đàn bà có mang bị chứng thai động, bởi tại trong bụng vì lạnh làm ra đau.

Dũng Giới bạch nửa cân, Đương qui 4 lạng, nước nấu kỹ mà uống.

Xuất ớ Cố kim lục nghiệm phương

Một phương chữa người ăn phải thịt ướp thiu có độc. Dũng Giới bạch giã lấy nước cốt uống 1,2 chén to là khỏi.

Xuất ở Cát hồng phương

Một phương chữa người bị sương sa giá lạnh quá phát lở.

Dùng Giới bạch 1 nắm gói và miếng vải mà sao cho thật nóng chín bổ vải ra mà đắp vào chỗ đau, hễ lạnh lại đổi mới hay là giã nó ra làm như cái bánh rồi dùng những trang ngải cứu để mà cứu hễ khí nóng nó ngấm vào được đến chỗ lở, thì nước ra là khỏi.

Mai sư phương

Một phương chữa người bị ghẻ lớ ngứa ngáy.

Dùng Giới bạch nấu giã nát mà đồ vào.

Trứu hậu phương

Một phương chữa người vì trước đốt ngải cứu thành ra lở lang sưng đau. Dung Giới bạch 2 lạng, mỡ lợn 1 cân thái lấy giấm rượu ngâm 1 đêm lửa nho nhỏ đem sôi lên 3 lần, hạ xuống 3 lần, bỏ cấn bã đi chi lấy mà bôi vào chỗ đau.

Mai sư phương

Một phương chữa người bị lở lang bét cả tay chân.

Dung Giới bạch 1 nắm, đổ giấm nóng vào ngâm rồi đắp vào chỗ lở.

Thiên kim phương

Một phương chứa người bị rắn độc phun nọc phải bị thương.

Dùng Giới bạch giã nát đắp vào chỗ đau là khỏi.

Từ ngọc phương

Một phương chữa người bị hổ giảo, hay là bị chó dữ cắn bị thương.

Dùng Giới- bạch giã nát vắt lấy nước cốt mà uống, và cũng phải lấy ngay nước đó và bã đó mà xát và đắp vào chỗ đau ngày 2, 3 lần dần dần là khỏi.

Xuất ở Cát hồng phương

Một phương chứa những người bị hóc xương cá vướng ở trong cổ, kể cả các thứ xương.

Dũng giới bạch nhai nát mềm dùng cái sợi dây bằng chỉ buộc vào chỗ thuốc nuốt vào đến chỗ hóc khéo dẫn dụ thì xương vướng ra ngay.

Cát hồng phương

Một phương chữa người không may lỡ nuốt phải kim thoa, hoặc cái vòng, hay đồ vật gì bằng kim khí.

Dùng Giới bạch phơi nắng cho nó mềm, rồi nấu chín mà ăn 1 miếng to thì thoa nó theo mà ra.

Cát hồng phương

Một phương chữa người mắt vì bị trúng gió kéo màng làm ra đau nhức dùng Giới bạch thái ra từng đoạn đắp khắp mi mắt, thì nó càng làm cho đau, nhưng cứ làm như thế 2, 3 lần là khỏi.

Xuất ở Phạm uông phương

Một phương chữa người bị chứng yết hầu sưng đau.

Dùng Giới bạch giã nát hòa vói giấm đảo đều hâm nóng đắp vào chỗ sưng đau. Hễ nguội thì đổi mới, dần dần là khỏi.

Thánh huệ phương

Dụng lượng:

Mỗi khi dũng Giới bạch, thì dùng tử 1 đồng cân cho đến 3 đồng cân.

Trường hợp phải kiêng củ kiệu.

Phàm nhứng người khí hư, vả lại xét không có gì là đọng trệ, thì không nên dùng Giói bạch.

Theo:”Dược tính chỉ nam”.