QUẢ CAU

(TÂN LANG TỬ)

(ARECA CATECHU)

Đọc tên khác:

1) Hoa tân lang                   4) Tân môn
7) Cảm lãm tử                     2) Tiêm tân lang

5) Nhàn tần                         8) Kê tâm tân

3) Liên bi tân                      6) Tẩy chướng đan

9) Đòng nhi tàn                  11) Nhân lang

12) Tân lang tôn                13) Nạp tử
Cau có hai thứ:
Một là thứ quả dài mà nhỏ, hai là thư quả tròn mà bụng to.
Thứ quả dai mà nhỏ, nhà thuốc hay viết tắt là Tân lang hay là Đinh lang, vi thế có người không hiểu chỉ thấy chữ Tàn viết tắt gọi ngay là Binh lang thi lầm đó. Xét trong các bộ tự điển không có chữ Tân đọc là Binh bao giờ, nó chính là chữ Tân người ta viết tắt ra thế thôi. Vậy xin nhắc lại cho đúng kẻo lầm.
Thứ quá tròn mà bụng to, gọi là Đại phúc, có người thấy chữ “đại phúc” nghĩa la to bụng, tướng lầm ngay là cái bẹ mèo cau chửa, lấy ý rằng như người đàn ba chứa to bụng vậy. Nhưng không biết rằng Đại phúc đây chính là hình quả nó phình ra như cái trống, như cái bụng to, có ý là đật tên riêng cho nó như thế, để cho khói lầm với cau quá dài mà nhỏ, như trái tim con gà.
Bỏi vì tính chất hai thứ cũng hoi khác nhau.
Thứ hạt nhỏ mà dài rắn chắc, cắt ra thấy vân như vân đá hoa, thứ này rất tốt, nếu dùng bằng thứ hạt to tức là đại phúc, thì không hiệu lực bàng.

Tính vị:

Tân lang khí êm, vị chát, không độc.

Công hiệu:

Công hiệu của nó trị được sâu giun sán, và có thể tiêu được cơm gạo, tan được đờm tích, rút được nước xuống. Tân lang tử vói mộc hương có thể trị được chứng lỵ, bị mót rặn quá, nó lại hạ được khi bốc đau tức ở trong ruột rất hay. Vì nó có tính tiêu rút đi, nên trị được chứng đan bụng.
Nhưng những người nào bộ tiêu hóa kém lại hay đi tướt lâu rồi, thi chớ có dùng.

Cách chế:

Chọn được thứ quả nhỏ, dùng dao cạo sạch vỏ, thái mỏng phoi khô để mà dùng.
Một điều cần phải nhớ là chớ cho nó vào lửa thì công hiệu cùa nó không còn gì nửa. Nếu thứ nào đã nấu hay sao chín thì dũng vô hiệu.