THƯƠNG TRUẬT
(ATBACTYL1S OVATA THUNB)
Đọc thêm các tên khác:
1) Sơn tinh 2) Kiềm chế thương truật 3) Chế mao truật
4)Maotruật 5) Địa quì 6) Bão kế
9) Xích truật 12) Thiên tinh
7) Mã kế 8) Mao quân bảo khiếp
10) Tiên truật 11) Sơn kê
13) Thiên kế 14) Sơn giới
Tính vị:
Khí ấm, vị đắng, không độc.
Công hiệu:
Thương truật cũng hầu giống như Bạch truật, nhưng vì có khí vị thơm cay mạnh hơn nên dùng nó vị đằng tiêu tán thì hay hơn, tính nó khai thông được đờm, được nước, làm cho khô ráo được những khi ẩm ướt uất trệ rất hay.
Bởi vì chất nó xốp nhẹ nhàng và khô ráo hơn nên nó chữa được chứng thấp nhiều hơn.
Điều đáng chú ý là Thương truật có chỗ khác Bạch truật là: Bạch truật làm cho mồ hôi không ra nữa. Mà Thương truật thì lại làm cho ra mồ hôi, bởi vì Bạch truật chất chắc đặc mà Thương truật chấp xốp lắm lỗ con nên bốc hơi ra mạnh.
Những người lắm mồ hôi hay là người đi đại tiện táo phải kiêng chớ uống Thương truật.
Thương truật tính chất của nó lại còn có tính sát trùng tiêu độc như: Mùa hè mà hun Thương truật trong nhà thời không còn con muỗi nào nữa, bởi vì muỗi đã bị hơi nó mà chết hết rồi.
Những khi có chứng ôn dịch thời khí mà hun Thương truật thì có thể tiêu trừ được khí độc vì nó có tính tiêu hút nước đi, nên chữa được chứng nước đọng ở dạ dày.
Chứng này vì các gân màng mỏng trong dạ dày yếu sức, chung quanh dạ dày dãn lỏng phồng ra sức nóng của tim hoặc mạch nước của trái cật có chỗ ngăn trở, nên không bốc hơi ra được, rồi đái ít đi làm cho nước thừa đọng chứa mãi lại ờ một bộ phận khác, nước đó không thừa nhiều quá cứ đựng dần vào các lỗ nhỏ trong dạ dày, nên không trông thấy biểu hiện ngay hình chứng khác thường ra ngoài, nhưng khi lấy tay sờ mà xem rất rẻ thấy ngay rõ ràng đó chính là chỗ phải dùng Thương truật để làm cho nước đình trệ ấy phải ngầm thông sang mạch nước của trái cật mà tiêu tiết đi.
Vì nó có chất dầu thơm nức, đặc biệt, nên nó hay khuấy động các màng trong dạ dày, giúp sức cho dạ dày vận dụng mạnh lên, thì mới có thể chế được bệnh dạ dày.
Chứng đầy trướng là một bệnh mà thuốc tây cũng phải cho là khó chữa, chứng này vì thức ăn tích trệ lại trong dạ dày, làm cho toàn thể dạ dày trướng phềnh mãi lên, dần không còn đủ sức để mà co rút lại được nữa. Bởi vậy cho nên người ta mới không muốn ăn nữa, mà còn sinh ra những chứng đầy hơi nấc ợ ứa thổ thì càng phải cần dùng đến vị Thương truật này và phải gia thêm ít hạt vừng đen và ít chút Đại hoàng giúp sức thì mói có thể trị được chóng khỏi.
Cách chế:
Dùng nước gạo ngâm 2 ngày đêm, thái nhỏ sao vàng hoặc dùng nước đồng tiện tẩm mà sao.
Phòng phong, Địa du làm sứ nó.
Khi dùng thuốc có Thương truật thì phải kiêng ăn quả đào, quả mận, thịt chim bồ cắt.
Xét trong kinh: Thần nông bản thảo nói rằng:
Ví như những ai là người muốn khỏe mạnh sống lâu thì nên dùng Cao sơn tinh vậy.
Đây là nguyên văn:
Nhược dục tràng sinh tu phục sơn tinh.
Thương truật là loài cây cỏ, thuộc về dương phần khí lực của nó tương đối còn hơn Hoàng tinh.
Tính nó trừ được thấp khí, đuổi được hàn tà trục được phong thúy, trị được ác khí.
Công hiệu của nó khi uống một mình nó cũng có thể làm cho người ta sống lâu thêm tuổi thọ, uống nó nhẹ nhàng thân thể, không biết mệt mỏi là gì.
Dùng nó cùng với các vị thuốc khác, thì nó giúp cho các vị ấy thêm sức mạnh lên, mà lại theo như đường lối các vị ấy, cho nên khi nó đi cùng với Nhân sâm, Phục linh, Bạch thược, Cam thảo, Quất bi, Liên nhục, Sa nhân thì nó hợp sức với các vị thuốc ấy mà làm cho tỳ vị càng thêm mạnh sức tiêu hóa được những thức ăn uống.
Nó là một vị thuốc cốt yếu đề làm cho mạnh tỳ vị lên và điều dưỡng được Trung nguyên. Đó là chính vậy.
Những phưong giản dị mà hiệu nghiệm
Một phương chữa được người bị chứng đau bụng hoắc loạn, thổ tả chuyển gân thì dùng Thương truật cùng với Hoắc hương, Trần bì, Bạch linh, Nhâm sâm, Mộc qua, Trư linh, Trạch tá, Sa nhân, mỗi vị ba đồng cân, gừng sống 3 nhát, nước sắc 3 lần, lấy chừng 2 bát rưỡi, rồi canh chung chia ra làm 3 lần mà uống.
Một phương chữa người bị chứng thấp khí nặng ra chứng đi tả tháo chảy, bụng sôi như sấm, đi như con nước đổ, dùng Thương truật, Cát căn, Phòng phong, Phục linh, Chích cam thảo, Sa tiền, Trư linh, Trạch tả, mỗi thứ 3 đống cân, nước sác kỹ mà uống. Cách thức dùng đại khái như đã nói ờ trên.
Một phương chữa người bị chứng tê bại nhức mỏi và mọi cơ thể xương gân, thảy đều khờ khạo, không được tiện lợi dễ dàng, đi đứng khó khăn.
Dùng Thương truật cùng với Tần Giao. Tỳ giái, Mộc qua Y dĩ nhân, Tang ký sinh, Thạch hộc, Hoàng kỳ, Địa hoàng, Thạch xương bồ, Quế chi, Cam tháo, Vãn tâm sa.
Nhưng nếu nóng nhiều quá thì bỏ quế mà gia thêm Hoàng bá.
Một phương dùng Thương truật cùng với Hoàng bá, Ngưu tất, Mộc qua, Thạch hộc, thì có thể làm cho- người ta cứng chắc xương gân, đi đứng khoan khoái làm ăn nhẹ nhàng.
Một phương dùng Thương truật cùng với Khổ sàm, Mẫu lệ thì chứa được chứng thấp nhiệt ờ trong dạ dày con trẻ, vì thế cho nên, cho dẫu ăn uống được nhưng không sinh ra cơ nhục gì, không làm cho béo tốt sinh tưoi được, uống bài này thì mới hay.
Một phương chữa được nhất thiết mọi chứng thúy thũng.
Nhân sàm, Thương truật làm đầu, rồi cùng với Thược dược, Mộc hoa, Y dĩ, Phục linh, Tang bạch bì, Xích tiểu đậu, Sa tiền quất bì, lại mượn thèm Chư linh, Trạch tá để làm tá sứ, nếu chứng ban ngày nặng hơn thi bội Nhân sâm, nếu đêm nóng hơn thi gia Thục địa bội Thược dược.
Một phương chữa người bị chứng tâm phúc đau, rồi phát trướng, bởi vì túc thực không tiêu nên uống được thuốc này vào nó sẽ trừ được đờm rãi và khai thông được vị, chứa được chứng thương thực, có khi phát ra sốt rét hay là phát ra chứng tiết tả.
Thương truặt chỉ thật làm đầu, rồi cùng Trần bi, Sa nhân, Bán hạ, Nhân sâm, nước sác kỹ mà uống nóng hoặc làm ra bột, uống với nước sôi, hoặc làm viên mà uống cũng đưọc.
Một phương dung Thương truật cùng với Nhân sâm, Quất bi, Bạch linh, Mộc hoa, Hoắc hương thi có thể chữa được chứng lộn mề, ăn vào thổ ra ngay, nguyên nhân bởi vì khi lạnh, thi gia Gừng sống, nhân vì khí nhiệt thi Gia trúc nhự, Tỳ bà diệp.
Một phương dùng Thương truật lcám đầu cùng với Hoàng kỳ, Sinh địa hoàng, mượn thèm Hoàng bá để làm tá sứ thì chửa được hết thảy mọi chứng lớ ở bắp chân vì thấp độc nó rót vào chân, đà láu không khỏi, dùng bài này làm ra bột hoặc luyện hồ làm viên mà dùng rất tốt.
Một phương dùng Thương truật củng với Mạch môn đông, Thạch hộc, Hoàng bá, Bạch thược, Mộc hoa, Y rĩ, Ngũ vị tử, đây là bài thuốc cốt yếu chữa đờm rãi rất hay.
Một phương dũng Thương truật cùng với Sinh khương, Hoắc hương, Tân lang, thì có thể chữa được chứng sơn lam chướng khí rất hay.
Một phương Thương truật cùng với bãi tư vật và Mạch môn, Kinh giới, Phòng phong, Địa du, thi có thể chữa được chứng Tràng phong hạ huyệt rất hay.
Một phương dùng Thương truật cùng với gan Dê đực thì chửa được chứng quáng gà rất hay.
Một phương dùng Thương truật củng Bổ cốt chi, Xuyên tiêu, Hồi hương, Thanh diêm xuyên luyện tứ. Hoàng bá thì chữa được chứng sán.
1 phương dùng Thương truật cùng vói Thục địa và quà dâu chín, hái nó đương lúc Nhặt tinh nguyệt hoa nghĩa là dương khi thịnh đem về phoi khô cùng với mặt ong lam hồ mà viên, ngày 3 lán uống thi có thể làm cho người ta đẹp đẽ xinh tươi.
Một phương dùng Thương truật làm ra bột cùng với Chi Ma, tán thanh bột nhó, cho nước vào quấy đều, rồi vắt lấy nước cốt, lọc cho sạch phoi khô như lọc Cát Căn bột, mỏi lần đương lúc lòng không uống với rượu 3 đồng cân, rất có thể giúp ích cho tỳ và bổ được thận kinh.
Một phương theo phep luyện uống cao Thương truật thật thi chảng những đen được râu tóc, làm cho người đẹp đẽ trẻ trung, cứng mạnh xương gân, thêm sức sáng cho tai mắt, trừ được mọi chứng phong khí. làm cho nhuần nhã da thịt, uống được láu, có thể người ta nhẹ nhàng nhanh nhẹn khỏe mạnh và tinh thần.
Thương truật 1 cân. nước gạo ngâm 3 ngày, nhưng mỗi ngày thay nước gạo mới 1 lần, rồi đem cạo bó vó đen đi, thái móng thành miếng, phơi khô rồi dùng lứa nho nhỏ mà sao cho vang, tán thành bột, cùng với bột Bạch linh nứa cân, dùng mật ong tốt mà luyện làm hồ viên to bằng hạt ngô uống với nước nóng mỏi lần 15 viên, uống lúc long không rồi đi nàm nghỉ.
Một phương dùng Thương truật 6 lạng, Cam thảo 1 lạng, đều làm ra bột, quậy đều đổ nước vào nấu nước làm thang mà uống với bài thuốc ờ trên càng hay hơn.
Kinh nghiệm phương
Bài Cao Son Tinh
Chữa được ở tỳ kinh có thấp khí, cho nên ăn được ít và lại không ngon lành, hoặc là chân tay sưng nặng người mỏi mệt, nặng nhọc không có sức. Đó là bởi hại về tửu sắc, dâm dục ăn uống quá độ, không ăn ở cho có chừng mực, hoặc là khi khó nhọc quá, lức chơi bời hoài, làm ra chứng thương tổn, người cứ nóng hâm hấp ở trong xương cốt, hóa thánh ra chứng hư lao.
Dùng Thương truật thật tốt 20 cân, tẩm nước gạo rồi cạo bỏ vỏ ngoài đi, lại lấy nước gạo tẩm một ngày đêm, hôm sau lấy ra thái mỏng phoi khô sao vàng, rồi cho vào cóng sành hoặc nồi nhôm cũng được, đổ đầy nước lã dùng lửa to nhỏ, đều đều mà đun nóng một ngày một đêm, đem ra bỏ bã đi lại cho thêm vào 3 cân Thạch nam diệp phải bao sạch màng đỏ, rồi cùng với Chử thật tử 1 cân nữa, Xuyên quy nửa cân Cam thảo 5 lạng, thái mỏng rồi cho cả vào mà nấu một ngày một đêm nữa, nấu xong đem ra lọc bỏ cặn bã đi, lại cho thêm mật ong tốt vào 3 cân, canh thành cao, mỗi lần uống 5 đồng cân, đương lúc lòng không, dùng rượu làm thang mà uống thì rất tốt.
Ngô cầu hoạt nhân tâm thống phương Bài Thưong truật làm viên
Thương truật rửa sạch 1 cân, chia ra làm 4 phần mỗi lần hoặc dùng rượu hoặc Giấm, hoặc nước gạo nếp hoặc nước tiểu đồng tiện, mỗi thứ tẩm 1 phần 3 ngày, nhưng mỗi ngày phải thay nước mới, xong rồi đem ra thái mỏng bồi khô, rồi cho vào Hắc chi ma sao cho thơm lên, cùng làm ra bột, dùng rưọư nấu bột miếng dùng hồ mà viên to bằng hạt Ngô, mỗi lần đương lúc lòng không, uống với nước sôi 30 viên.
Thụy trúc đường phương
Một phương thuốc viên này công hiệu của nó có thể thanh sảng được trên đầu mật, lại vững vàng được các bộ phận ở dưới hạ tiêu, nó lại hay chửa được trong và ngoài những màng mộng chưóng ngại con mắt.
Một phương dùng bát chế Thương truật hoàn.
Công hiệu của nó sợ phong khí, nuôi được thận, chữa được chứng đau lưng, hav yếu chân vì thấp khí nó làm cho tê bại, nhức mỏi chân tay.
Dùng Thương truật 1 càn, thái ra trộn đều rồi chia ra làm 4 phần, mỗi phần dùng nước gạo, nước muối, giấm , và rượu, mỗi thư tẩm 1 phần 3 ngày
đêm, mỗi ngày thay nước 1 lần xong rồi phoi khô trộn đều, lại chia làm 4 phần, mỗi phần dùng Xuyên tiêu, Hồi hương, Bổ cốt chi, Hắc khiên ngưu, mỗi thứ 1 lạng để cùng sao với nó 1 phần, sao cho đến lúc thơm, xong rồi chọn bỏ đi, chỉ lấy có Thương truật thôi, tán thành bột nhỏ, dùng Giấm nấu hồ mà viên to bằng hạt Ngô, mỗi lần uống 30 viên, uống lúc lòng không, uống với rượu hoặc với nước muối làm thang mà uống, nếu phái người đã ngoài 50 tuổi rồi thi gia Trầm hương 1 lạng nữa vào.
Vĩnh loạt kiềm phương Phương pháp lục chê Thương truật tán
Công hiệu bài thuốc này chữa được những người hạ nguyên hư tổn, bị chứng khiu tay, cao hoàn sa xuống một bên, hoặc là chứng Ngọc hành đau nhức.
Dùng Thương truật 6 cân, chia ra làm 6 phần; Một phần dùng nước gạo của Thóc trần thương mê, tẩm 2 ngày rồi sao.
Một phần tẩm rượu 2 ngày rồi sao.
Một phần dùng Thanh diêm nửa cân, tẩm cùng sao với Thương truật cho vàng bỏ Thanh diêm đi, chi lấy Thương truật thôi.
Một phần dùng Tiểu hồi 4 lạng cho cả hai thứ vào cùng sao với nhau, rồi bỏ hồi đi, chi lấy Thương truật thôi.
Một phần dùng Đại hồi hương 4 lạng, bỏ cả 2 thứ vào mà sao vàng, rồi củng nhặt bỏ Hồi hương đi.
Một phần dùng quả dâu chín, giã lấy nước cốt của nó mà tẩm Thương truật 2 ngày rồi mới sao, đem Thương truật đã tẩm sao được ấy tán thành ra bột, mỗi lần uống 3 đồng cân, uống lúc lòng không thang với rượu nóng.
Vạn biếu tích thiện đường phưcmg Một phương gọi tên là Thiều Dương Đơn
Thương truật 1 cân dùng nước gạo tẩm nửa ngày rồi cùng với Địa cốt bi, dùng nước ấm mà rửa cho sạch, nhặt bỏ hết lõi ruột của nó đi đem phơi khô tán ra bột 1 cân, lại cùng vói quá dâu chín 20 cân cho vào cái chậu sành vò nát, rồi dùng vải hay lụa mà vắt lấy nước cốt nó nhào đều với 2 thứ bột kia, quấy đều như hồ, rồi đổ vào cái mâm, nhất là được cái khay bằng nhôm thì càng tốt ban ngày thi phơi nắng mặt trời, ban đêm thì để giãi sương cho nó thu hút lấy những khí tinh hoa tinh túy của mặt trời, mặt trăng đợi đến khi nào nó đã khô, mới nghiền ra bột nhỏ, dùng mật ong luyện làm hồ mà viên, to bằng hạt đậu đỏ mỗi lần uống 20 viên, uống với rượu ngon, mỗi ngày 3 lần ngưòi uống được 1 năm tóc đã bạc rồi cũng có thể biến thành đen nhánh, người cứ uống luôn luôn
đến 3 năm thì nhan sắc xinh tươi, người trẻ đẹp như niên thiếu.
Lưu tùng thạch báo thọ đường phương
Một phương có thể làm cho bổ được tỳ kinh, tư dưỡng được thận khí, sinh được tinh, làm cho cứng mạnh gân xương, thật là bài thuốc tién đó vậy.
Dùng Thương truật 5 cân. cạo bò vó thô đi, bồi khô làm ra bột, dùng nước gạo khá nhiều bỏ bột Thương truật mà quấy cho đều đến đáy, có ý là phiêu lọc lấy bột nhỏ những chất tinh tốt cùa nó, táy trừ gạn lọc bỏ hết những cái sạn đi, rồi cùng với Chi Ma 2 thưng (bát) Chi Ma tức là Hồ Ma) giã bó vỏ nghiền nát, lấy vải lọc lấy nước cùa nó rồi gạn bỏ bà đi, dùng nước trong sạch hoa với bột, phơi khô, mỗi lần uống chừng 3 đồng cân, uống vói nước cơm hoác vói rượu nóng, uống những lúc đương lòng khống rất tốt.
Tôn thị tập hiệu phương
Một phương chữa được nhũng chứng nam phụ lão ấu minh võ da vàng mặt không còn có huyết sắc, biếng ăn hav nằm, khí lực củng như tinh thần đều sút kém.
Dùng Thương truật 1 cân, Địa hoàng nửa cân, nếu về mùa đòng thi gia thêm Can khương, sao 1 lạng, mùa xuân mùa thu thì 7 đồng cân, mùa hè thi chi dùng 5 đồng càn thôi, đều làm ra bột, dùng hồ mà viên, to bằng hạt Ngô. mỗi lán uống với nước nóng 30 viên.
Tế sinh bạt tụy phương
Một phương chữa chứng tiểu nhi bị bệnh báng tích.
Thương truật 4 lạng làm ra bột, cùng vói gan dè một cỗ, dùng dao bằng tre mà mỏ gan ra, rác thuốc bột vảo trong, rồi dùng chỉ khâu buộc kỷ cho vào nồi đất, nấu thật nhử rồi đem ra giã nát mà viên to bàng hạt Ngô, mỗi lẳn uống 20 viên, uống với nước nóng.
Sinh sinh biên phương
Một phương chứa người đàn õng hay con trai, ngưòi đàn bà hay con gái, bởi vì hay án những hoa quả còn sống hay mọi thứ vật chưa chín, bời thế cho nên, nó đọng trệ lại ừ trong dạ dầy hay là ở ruột, vì thế nó làm ra trùng lâu ngày chi thích ăn gạo sống không thì cá ngày âm thầm ú rũ không vui vẻ lúc nào hết, đến nỗi sinh ra con người tiều tụy yếu đuối võ vàng xanh xao, chảng còn nghĩ gi đến sự ăn uống, có thể làm tổn hại đến sự sống được.
Dùng Thương truật tẩm vào nước gạo một đèm, rồi thái mòng bồi khò làm ra bột, lấy bánh chung làm hồ má viên, to băng hạt Ngô, mỗi lần uống 30 viên trước khi ăn com thi uống với nước cơm 3 lần.
Một phương chữa chứng trong bụng hư lãnh thành ra không thích ăn uống, nếu có ãn vào cũng khó tiêu, rồi dần dần sinh ra yếu đuối gầy còm.
Thương truật 3 cân, cùng với men rượu 1 cân, sao vàng làm ra bột, dùng mật luyện làm hồ mà viên, to bằng hạt Ngô, mỗi lần uống 30 viên, uống với nước cơm ngày 3 lần uống.
Nếu phải là chứng bệnh lạnh quá thi gia vào 3 lạng Can khương.
Nếu bụng lâm râm đau hoài thì gia vào 3 lạng Xuyên qui, nếu là người gáy còm yếu đuối quá thì gia vào Cam thảo 2 lạng.
Trứu hậu phương
Một phương chửa chứng tỳ thấp, đi tà tháo chảy như rót nước, khốn cực, sức lực không còn có thể ăn uóng gì được nửa. Chi còn đi ra những thức vừa ăn không tiêu hóa được.
Dùng Thương truật 2 lạng, Bạch thược 1 lạng. Hoàng cầm nửa lạng, quế 2 đồng càn, làm ra bột, mỗi lần uống 3 đồng càn, uống với nước cơm, hoặc dùng nước sắc mà uống cùng được.
Một phương chửa những người về mùa nắng bị chứng tả dữ quá, bời vì sự ân uống bậy bạ, hoặc không điều độ, đến nỗi bị hại sinh ra đau bụng đi ngoài.
Dung bài Khúc truật hoàn có thế làm cho mạnh được tỳ, ấm được dạ day.
Dùng thản khúc cùng với Thương truật, lấy nước gạo tấm một đêm, bồi khô 2 thứ băng nhau, làm ra bột, dùng hồ mà làm viên to bằng hạt Ngỏ, mỗi lần uống ba mươi viên, uống với nước cơm.
Hoa tễ cục phương
Một phương chữa được chứng hẻ ăn vao là đi ỉa ngay, hay là chứng ly, bị lâu ngày không khói.
Dùng Thương truật 2 lạng, Xuyên tiêu 1 lạng làm ra bột dùng giấm luyện lam hổ mà viên, to bàng hạt ngô, mỏi lần uống 20 viên, uống với nước sôi, uống trước khi ăn cơm, nếu phải là chứng ly nguy hiếm lâu ngày không khỏi thi lại gia thêm quế tốt mài làm thang mà uống thì tất khỏi.
Báo mạnh tập phương
Một phương chửa người bị chứng ty thấp, làm ra chứng đi ra huyết.
Thương truật 2 lạng, Địa du 1 lạng, chia ra làm 2 bận uống, mỗi lần dùng nước 2 bát, sắc cạn con 1 bát, uống vào lúc trước khi ãn cơm mà uống nóng.
Nếu phái là chứng bị hư hoạt thi dùng bài này lại gia thêm đào hoa hoàn nứa thi càng hay.
Một phương chữa người bị chứng tràng phong hạ huyết.
Dùng Thương truật không cứ nhiều ít, lấy Tạo giáp vò nát rồi lọc lấy nước cốt tẩm Thương truật một đêm, nấu cho nó cạn hết nước đi, bồi khô làm ra bột, rồi lấy bột gạo, nấu hồ luyện mà viên, to bằng hạt ngô, mỗi lần uống 30 viên, trong lúc lòng không, uống với nước cơm ngày 3 lần.
Phụ nhân lương phương
Một phương chữa người vì bị thấp khí, thấm vào mình đã lâu ngây làm cho thân thể nhức mỏi, đau đớn nặng nề.
Thương truật dùng nước gạo tẩm 1 đêm, rồi thái nhỏ phoi khô, sao vàng, dùng nước sắc kỹ, lấy nước cốt thật đặc, canh mãi thành cao, hòa với rượu mà để dành khi nào dùng hòa với nước sôi mà uống nóng.
Gián tiện phương
Một phương có ý làm cho hòa huyết và cho cứng mạnh xương gân, bổ hư, sáng mắt.
Dùng Thương truật, nước gạo tẩm 1 đêm 4 lạng. Thục địa hoàng bồi khô 2 lạng, làm ra bột, dùng mật ấy và mật nấu hồ luyện mà viên, to bằng hạt ngô, mỗi lần uống 30 viên, uống với rượu nóng ngày 3 lần.
Phố tế phương
Một phương chửa người bị chứng thanh manh quáng gà, mát hiêng hiếng như mắt sẻ.
Dùng Thương truật 4 lạng, lấy nước gạo tẩm 1 đêm thái mỏng bồi khô, nghiền ra bột, mỗi lần uống 3 đồng cân, dùng gan lợn 3 lạng, mổ ra thấm thuốc vào trong rồi buộc lại cho vào nửa bát gạo cùng với nước 2 bát, cho vào cái nồi đất hoặc nồi nhôm, nấu cho thật nhử, bung đậy cho kín hơi, khi đã đươc đem nó mà xông lên mắt, rồi đến lúc gần đi ngứ thì ăn gan ăn thuốc, uống cả nước cốt ăn cả cháo nấu, ăn hết cả thì càng hay, bất cứ người lớn hay trẻ con dùng bài này thảy đều công hiệu cả.
Một phương nữa cũng chữa chứng thanh manh quáng gà nhưng có khác một điều là không cứ ràng bao nhiêu ngày tháng lâu chóng, đều dùng được cá.
Thương truật 2 lạng, lấy nước gạo tẩm 1 đêm bồi khô làm ra bột, mỗi lần dùng 1 đồng cân chấm vào gan con dê nhưng phải chọn con dê khỏe mạnh thì mới tốt, gan dê, 1 cân dùng dao tre mổ ra nhét thuốc vào trong, rồi lấy dây gai mà buộc cho chặt, lấy nước vo gạo và một ít gạo nấu cho nhừ, đợi cho đến lúc nguội thì ăn, cứ ăn cho đến khỏi thì mới chịu thôi.
Một phương chửa người bị chứng đau mắt, tối hấp háy kèm nhèm hay là chứng mắt ríp không mở mắt ra được.
Thương truật nửa cân, nước vo gạo tẩm 7 ngày, bỏ vỏ thô đi, thái mỏng bồi khô cùng với Mộc tặc 2 lạng, đều làm ra bột, mỗi lần uống 2 đồng cân, uống với nước trà hay là rượu cũng được.
Thánh huệ phương
Một phương chữa chứng con trẻ lúc mói sinh mát đã nhắm chặt lại, đau rít làm cho không mở ra được, có khi mát còn chảy máu ra nửa.
Dùng Thương truật 2 đồng cân, cho vào trong cái mật lợn, buộc chặt lấy rồi đem đậy kín, nấu cho nhừ nhân đương lúc nước nóng bốc hơi lên thì đem xông nước ấy vào mắt cho nó, đến lúc nguội thì uống hết nước cốt đã nấu ấy, rất hay.
Ấu ấu tán thư phương
Một phương chữa chứng nha phong sưng đau.
Dùng Thương truật hòa nước muối mà tẩm qua rồi sao cho cháy nhưng còn tính, nghiền ra bột xát vào răng để trừ mọi chứng phong nhiệt.
Phố tế phương
Một phương chữa chứng quái tật ớ giữa rốn có sâu, trong bụng hình như rán chắc như sát đá vậy, mà chung quanh rốn có nước chảy ra không biết ờ đâu mã nó biến hóa ra sâu bò khắp cả mình, ngứa không chịu nổi, gạt đi không hết sáu. Dùng Thương truật nấu nước thật đặc mà tắm rửa cả vào những chỗ đó, nhưng còn phải dùng Thương truật sao khô tán ra bột, rồi cho vào một chút Xạ hương tốt, hòa với nước sôi ma uống là khỏi.
Hạ tứ ích kỳ tật phương
Những trường họp phải kiêng Thương truật.
Phàm những người vốn đã có chúng âm hư, người nóng quá, hay là người có tính táo kết, cùng là người ra nhiễu mồ hôi quá, thì phải kiêng không nên dùng Thương truật.
Theo:”Dược tính chỉ nam”.
