ĐÔNG Y CHỮA BỆNH PHỤ KHOA: SAU KHI SINH BÍ ĐẠI TIỆN

ĐÔNG Y CHỮA BỆNH PHỤ KHOA: SAU KHI SINH BÍ ĐẠI TIỆN

 Tổng quan

bệnh nhân sau sinh đi tiêu kém, phân khô hoặc các vấn đề không được giải quyết trong vài ngày được gọi là “hậu sản khó đi tiêu”.

Nguyên nhân và bệnh lý

Bệnh này phần lớn là do ruột bị khô, mất độ ẩm và dẫn truyền kém.

Nguyên nhân chính là:
1. Thiếu máu và ít dịch trong cơ thể, mất máu nhiều sau khi sinh con, thiếu hụt năng lượng và dịch trong cơ thể, và làm mất độ ẩm của ruột.
2. Thiếu khí , cơ thể bẩm tố khí hư, nhân khi đẻ khí huyết hư, Ruột già không có khả năng dẫn truyền mà gây nên bệnh.
3. Tổn thương thức ăn, tạng phủ hậu sản tổn thương dothức ăn, nóng ruột, tắc ruột.

Chẩn đoán

Bệnh này có đặc điểm là khó đại tiện sau khi sinh con, ăn uống bình thường, không đau bụng, nôn và các triệu chứng khác kèm theo. Do các bệnh khác dẫn tới táo bón.

Biện chứng phân loại

1. Thiếu máu và thiếu dịch trong cơ thể, Sau sinh phân khô, khó đi đại tiện trong vài ngày, sắc Mặt úa vàng, hồi hộp, mất ngủ, da không nhuận, bụng không đau. Rêu mỏng, chất lưỡi nhợt nhạt, mạch sác.
2. Khí hư không vận chuyển được phân nhiều ngày sau khi sinh  không đi ngoài được, và đôi khi có ý định đại tiện, không thể đi được, đổ mồ hôi, thở ngắn, mệt mỏi sau khi đại tiện. Rêu Lưỡi mỏng, chất lưỡi nhợt nhạt, mạch Hư Hoãn.
3. Tổn thương do ăn uống thức ăn kết lại ở ruột, đi tiêu kém hoặc bí kết không thông, đầy bụng, có mùi hôi trong miệng, khó chịu và cáu kỉnh. Rêu Lưỡi vàng hoặc khô, lưỡi đỏ, mạch Huyền hoặc Huyền sác.

Điều trị

1. Huyết hư, tân dịch táo: dưỡng huyết, nhuận táo.
Công thức: Tứ vật thang gia giảm.
Đương quy12 gam, Thục địa 20 gam, Bạch thược sao 10 gam, Xuyên khung 6 gam, Nhục dung 15 gam, Hỏa ma nhân 12 gam, Bá tử nhân 12 gam, Đạo ô 15 gam 9 gam;

Đối với những người đầy bụng, thêm  Sơn tra 9 gam, Lục khúc 9 gam, Chỉ xác 9 gam ,  Xích thược 6 gam, Xuyên luyện 6 gam, Đại hoàng 6 gam , Qua lâu 9 gam.

Miệng khô, Lưỡi đỏ khô  Mạch môn 9 gam, Sinh Địa 9 gam, Huyền sâm 9gam, Phấn hoa 9 gam, Thạch hộc 9 gam, Ngọc trúc 6gam.

Sốt khó chịu, sưng bụng, Đại hoàng (phần sau) 3 gam.

Hồi hộp mất ngủ  Bá tử nhân 9 gam, Sơn chi12 gam, Sinh Địa 9 gam, Địa cốt bì 9gam.
2. Điều trị khí hư  mất chức năng vận động: Bổ khí và nhuận trường.
Công thức: Bổ trung ích khí thang gia giảm.
Hoàng kỳ 20g, vỏ quýt khô 6 gam, Thăng ma 10 gam, Đương qui 10 gam, Sài hồ 6 gam, cam thảo rang 6 gam,  Úc lý nhâ 12 gam, Sơn dược 12 gam

Bụng đầy chướng, gia Mộc hương 6gam, Chỉ xác 9gam.

Đối với bệnh nhân hồi hộp, mất ngủ thì thêm Bá tử nhân 9 gam Ích trí nhân 9 gam Yizhiren.

Đối với những người khí aak lưỡng hư, miệng khô họng táo thì thêm Mạch môn 9 gam Ngũ vị 6 gam.
3. Thương thục phủ kết: thanh nhiệt đạo trệ thông tiện.
Công thức: Đương qui thừa khí thang gia vị.
Đương qui 10 gam Đại hoàng sống 9 gam (phần sau) Huyền minh phấn 9 gam (màu đỏ) Hậu phác 10 gam, Chỉ xác 10 gam, Cam thảo rang 5 gam

Các liệu pháp khác

1. Bấm huyệt Nghinh hương bằng hai ngón tay trỏ khi ở trong nhà vệ sinh, đồng thời cố gắng đi cầu.
2. Các điểm châm cứu như Đại trường du và Túc tam lý.
3. Nhĩ châm: vùng ruột già.
4. Hư bí: Phế du, Can du, Thiên khu và các điểm khác (phương pháp bổ).
5.Thực bí: Trung quản, Túc tam lý và các điểm khác (phương pháp giảm).

Phòng bệnh

1. Để ngăn ngừa sự xuất hiện của bệnh này, hãy vận động nhẹ nhàng sớm sau khi sinh.
2. Uống nhiều nước, hoặc dùng mật ong để dội nước, ăn nhiều trái cây và rau xanh. Ăn ít đồ chiên cay.
3. Sau khi sinh con, cơ thể bị mất máu và tổn thương nhiều hơn, cơ thể tương đối yếu. Một khi phân không bị tắc nghẽn, hãy dừng các loại thuốc thông tiện lại ngay lập tức và chuyển sang các loại thuốc khác. Đồng thời hình thành thói quen đi tiêu đều đặn mỗi ngày.

Theo Ths. Bs Nguyễn Xuân Luận st.