Thời kỳ sau sinh ít hoặc không có sữa gọi là “thiếu sữa” hoặc “không đủ sữa”. Sữa sau sinh tràn ra lâu ngày mà con không bú được gọi là “rỉ sữa”. hoặc “sữa tràn tự phát”.
Căn nguyên và bệnh lý
sữa sau sinh bất thường phần lớn là do suy nhược cơ thể, khí huyết bất thường, suy nhược tinh thần, Can mất sự sơ tiết.
1. Khí hư sản Hậu tỳ vị hư yếu, trung khí không đủ, mất chức năng thống nhiếp, sữa chảy ra có biến đổi, sữa tràn ra ngoài.
2. Khí và Huyết suy yếu Sau sinh gầy yếu, thiếu cả Khí và huyết, không đủ nguồn hóa sinh, hoặc mất máu quá nhiều khi sinh đẻ, Khí và huyết thiếu, không thể chuyển hóa thành sữa nên ít hoặc không có sữa.
3. Can khí uất trệ , sau khi sinh ra tình cảm uất ức, trầm cảm, Can mất sự điều đạt, khí cơ không được thông xướng, Sữa bị úng trở không ra được, sữa mẹ không thông được nên gây ra bệnh.
4. Can uất hóa hỏa, uất ức tức giận làm tổn thương gan, hỏa gan tăng động, sơ tiết quá mức, làm sữa tràn ra ngoài.
Chẩn đoán
1. Có ít hoặc không có sữa sau khi sinh, hoặc chảy tràn liên tục mà không được trẻ bú và vắt, tất cả đều là hiện tượng tiết sữa bất thường sau khi sinh.
2. Thiếu sữa sau khi sinh con, hoặc không có sữa, là đặc điểm của khuyết sữa, nhưng cần phân biệt với chứng áp se do tắc tia sữa. Áp se ở tuyến vú bắt đầu với sự sợ lạnh và sốt, đỏ vú, sưng và đau nóng, sau đó vết loét có mủ trở thành áp se Vú. Thiếu sữa không có bệnh này và có thể phân biệt được.
3. Sữa sau sinh bị rò rỉ tự nhiên mà không được trẻ bú hoặc vắt, đó là đặc điểm của hội chứng sữa rỉ ra liên tục. Tuy nhiên, cần phải phân biệt với bệnh sữa quá nhiều chảy ra. Sữa quá nhiều chảy ra xảy ra trong thời kỳ mang thai và được coi là hiện tượng “tràn sữa” (nhũ khấp). Sữa quá nhiều cũng có thể do các khối u, chẳng hạn như khối u tuyến yên. Nếu dịch tràn ra ngoài là dịch máu và vú có cục u, bạn cần cảnh giác với ung thư vú. Khi có các biểu hiện bất thường trên, cần kết hợp khám Vú với các thăm khám liên quan để làm rõ nguyên nhân và chẩn đoán.
Biện chứng phân loại
1. Khí hư thất cố .Sau sinh sữa tự trào, vú mềm, sữa loãng, mệt mỏi, thở gấp, Rêu lưỡi mỏng, mạch Tế Nhược.
2. Khí huyết hư nhược, sau khi đẻ không có sữa, hoặc ít sữa, vú mềm, nước trong loãng (bạch đới) trắng bệch, chóng mặt, mệt mỏi, thiếu ngọt. Rêu lưỡi mỏng, mạch Tế nhược.
3. Can khí uất trệ.Sau sinh sữa không tốt hoặc sữa không thông, vú sưng cứng, đau tức hai bên sườn, tức ngực, khó chịu. Rêu lưỡi vàng mỏng, mạch Huyền.
4. Can uất hóa hỏa, sữa sau sinh tự ra nhiều, lượng nhiều, đặc. Tình chí uất ức, cáu kỉnh, đỏ mắt, khô miệng và uống nhiều, táo bón. Rêu Lưỡi màu vàng, chất lưỡi đỏ, mạch Huyền Sác.
Bất thường về sữa sau sinh
Phương pháp điều trị
1. Khí hư thất cố: bổ sung khí và nhiếp sữa.
Công thức: Bổ trung ích khí thang gia giảm.
Hoàng kỳ 15 gam, Bạch truật 12 gam ,Vỏ quýt 6 gam, Thăng ma 5 gam, Đương qui 12 gam, Cam thảo chích 3 gam, Thục địa10 gam, Long cốt 30 gam. Nếu sữa chảy nhiều không cầm thì ra Anh thực 12gam, Kim anh 10 gam.
2. Trị khí hư, huyết hư: dưỡng khí, dưỡng huyết, sinh sữa.
Công thức: Thông nhũ đan gia giảm.
Đẳng sâm 9 gam, Hoàng kỳ 12 gam, Đương qui 10 gam, Xuyên khung 6 gam, Mộc thông 10 gam, Cát cánh 6 gam, Bạch chỉ 6 gam Mạch môn 10 gam, Móng lợn1 đô.
Đối với những người chân tay lạnh, thêm lộc nhung 12 lát (chiên trước). .
3. Điều trị Can khí uất trệ: sơ Can giải uất, thông sữa.
Công thức: Hạ nhũ dũng tuyền tán gia giảm.
Đương qui 10 gam, Xuyên khung 10 gam, Xích thược 10 gam, Sài hồ 6 gam, Phấn hoa 10 gam, lậu lô 15 gam, Cát cánh 10 gam, Thông thảo 6 gam, Bạch chỉ 12 gam, chích Xuyên sơn giáp 12 gam Vương bất 12 gam, Chích Cam thảo 5 gam.
Tức ngực, khó chịu thêm Uất kim 10 gam, Chỉ xác 10 gam, Sơn chi 10 gam .
4. Can uất hóa hỏa: Thanh Can, tiết nhiệt, nhiếp sữa.
Công thức: Long đởm tả Can thang.
Long đởm thảo10 gam Sơn chi 10 gam Sài hồ 6 gam Hoàng cầm 10 gam Lá tre 6 gam Cam thảo 3 gam Qua lâu 12 gam (cắt khúc) Xích thược 10 gam Mộc thông 6 gam Đan sâm 10 gam Mạch nha xào 15 gam.
Đầu chướng, mắt đỏ thêm Hoa cúc 6 gam, Lá dâu 6 gam , Tiểu đỏ, thêm Trạch tả 10 gam , Thiết súc 10 gam.
Đối với những người Sữa chảy nhiều thêm Khiếm thực, Kim anh đều10 gam.
Đối với đau miệng và đau họng thêm Hoàng liên 3 gam, Huyền sâm 12 gam, Bản lam căn15 gam.
Công thức đơn giản
1. Bột nhung hươu 3 ~ 5 gam, ủ với rượu gạo. Nó phù hợp với sự thiếu hụt của Dương khí.
2. Cá chép 1 con, hành tím 2 con, nấu canh.
3. Phương pháp điều trị bên ngoài Tại chỗ dùng nước nóng hoặc canh hành lá để xông bầu vú, hoặc dùng nước sắc vỏ cam làm ướt bầu vú. Có thể đóng vai trò nạo vét máu và thúc đẩy quá trình tiết sữa.
Biện pháp phòng ngừa
1.Tỳ Vỵ là nền tảng của bản chất thu được và là nguồn sinh khí và sinh hóa máu, để ngăn chặn việc tiết sữa bất thường sau khi sinh con, trước hết phải đảm bảo lá lách và dạ dày có chức năng tiêu hóa và hấp thụ tốt sau sinh. chế độ ăn nên nhạt và đủ dinh dưỡng. Có tâm trạng lạc quan, tinh thần vui vẻ, ngủ đủ giấc.
2. Cải tiến kỹ thuật đỡ đẻ, rút ngắn quá trình đỡ đẻ, chống mất máu quá nhiều trong khi đẻ.
3. Người ta thấy rằng giảm sữa phải được phân biệt với thiếu sữa. Nếu giảm tiết sữa, kèm theo cảm giác không thích cảm và sốt, vú kết tụ, đỏ cục bộ, sưng và đau nóng thì đó là sự khởi phát ban đầu của hiện tượng nổi mụn ở vú, đòi hỏi phải thanh nhiệt, giải độc, xua tan mụn nhọt.
4. Thấy sữa tràn tự nhiên, kèm theo dịch máu, vú bị kết tụ thì nên đề phòng ung thư vú và phải đi khám xem có U cục không,có bị Ung thư, CT; hiện tượng tràn sữa xảy ra khi mang thai là “Tràn sữa”. “; xuất huyết kèm theo vô kinh khi không có thai. Đó là tăng prolactin máu, có thể do khối u tuyến yên gây ra. Cần phải kiểm tra CT não và đo prolactin huyết thanh (RIA).
