Ngộ độc salicylate
Độc tính:
Ngộ độc nhẹ: 150- 300 mg/kg
Ngộ độc trung bình: 300- 500 mg/kg – Ngộ độc nặng : > 500 mg/kg
Dùng thuốc kéo dài có thể gây ngộ độc với nồng độ thuốc thấp hơn nhiều (ví dụ 25mg/dl) so với khi ngộ độc cấp
Dấu hiệu và triệu chứng
Rối loạn toan kiềm: Thoạt đầu BN biểu hiện bằng tình trạng kiềm hô hấp do tăng thông khí nguồn gốc trung ương; Sau đó xẩy ra toan chuyển hoá với tăng khoảng trống anion
TK trung ương: ù tai, ngủ lịm, kích thích, co giật, HM, phù não.
Đường tiêu hoá: Buồn nôn, nôn, suy gan, chảy máu đường tiêu hoá.
Tim mạch: Tụt HA, nhịp nhanh xoang, block nhĩ thất, nhịp nhanh với phức bộ QRS rộng.
Hô hấp: Phù phổi không do tim, Hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển ở người lớn (ARDS).
Các bộ phận khác: Suy thận, rối loạn đông máu do giảm yếu tố VII. Tăng thân nhiệt do mất đồng bộ giữa oxy hoá và phosphoryl hoá.
Xử trí
Điều trị hỗ trợ và thải bỏ chất độc khỏi đường tiêu hoá. Xem xét khả năng thuốc bị kết thành khối đặc hoặc hình thành dị vật dạ dày, hoặc uống các chế phẩm được bao giải phóng ở ruột, có thể gây độc tính xuất hiện chậm
Xét dùng than hoạt liều nhắc lại nhiều lần và tảy rửa toàn bộ ruột. Theo dõi nồng độ salicylat máu theo seri
Điều trị tích cực tụt HA và tình trạng kiệt nước bằng truyền dịch và điều chỉnh các rối loạn điện giải, đặc biệt là kali. Duy trì lượng nước tiểu ³ 200ml/h
Điều chỉnh toan chuyển hoá bằng Bicarbonate 50-100 mEq (1-2 ống) tiêm nhanh TM
Kiềm hoá nước tiểu bằng truyền TM Bicarbonate (2-3 ống pha trong 1000 ml G5%, truyền tốc độ 150-200 ml/h). Giữ pH niệu là 7.5-8.5 (tăng đáng kể độ thanh thải của thận)
Lọc máu hoặc trao đổi máu qua than hoạt (charcoal hemoperfusion)
Chỉ định: Co giật, suy tim hoặc suy thận, toan hoá không điều chỉnh được, nồng độ salicylate trong ngộ độc cấp > 120 mg/dl hoặc nồng độ trong ngộ độ mãn > 50mg/dl (nồng độ điều trị là 15-25 mg/dl)
Trao đổi máu có hiệu quả thải trừ salicylate, nhưng kém hiệu quả trong điều chỉnh các rối loạn điện giải và toan kiềm.
