MÃ ĐƠN-DƯƠNG THIÊN TINH THẬP NHỊ HUYỆT(12 huyệt Thiên tinh theo Mã Đơn-Dương) |
| “Tam lý Nội đình huyệt. Khúc trì, Hợp cốc tiếp ủy trung, phối Thừa sơn. Thái xung, Côn lôn huyệt Hoàn khiêu dữ Dương lăng. Thông lý tịnh Liệt khuyết,… Tam bách lục thập huyệt, bất xuất thập nhị quyết”
(Từ Phượng đời Minh, trích “Châm cứu đại toàn”, quyển thứ nhất).
|
| Mã Đơn-Dương người đời Kim, tên là Ngọc, tự là Nguyên Bảo. Nguyên quán ỏ Hiệp tây Phố phong, về sau dời sang huyện Đình hải (Sơn đông), sống vào thời Trinh Nguyên (1153 – 1156) giữa thời gian này đỗ tiến sĩ, qua đến được Đại Đinh, xuất gia đi tu, sau khi chết hiệu là “Đơn-Dương Thuận-Hóa chân nhân”. Ông căn cứ vào kinh nghiệm trên lâm sàng rồi đưa ra 12 huyệt chính yếu trong lúc trị bệnh. Đó là: Túc Tam-lý. Nội đình. Khúc trì. Hợp cốc, Ủy trung, Thừa sơn. Thái xung. Côn lôn. Hoàn khiêu. Dương Lăng-tuyển, Thông lý. Liệt khuyết (có sách chỉ nói tói 11 huyệt, không có Thái xung). Tác dụng trị bệnh của nó như sau:
|
| Tên huyệt | Kinh mạch | Khu vực bệnh chính
Đầu, Cổ Ngũ quan Thân mình Tứ chi |
|||
| Túc Tam lý | Vị kinh | Trán,mặt, cổ | Mũi,họng, răng trên | Vùng bụng trên, vùng bụng giữa | Mặt trước chân |
| Nội đình | Vị kinh | Trán | Họng, răng trên | Mặt trước chân | |
| Khúc trì | Đạị trường kinh | Vùng vai | Bên co tay | ||
| Hộp cốc | Đại trường kinh | Mặt, cổ | Mắt, tai, mủi, răng dưới | Vùng ngực | Bên duỗi tay |
| ủy trung | Bàng quang kinh | Châm, gáy | Vùng vai,thắt lưng, xương cùng | Mặt sau chân | |
| Thừa sơn | Bàng quang kinh | Thắt lưng, hậu môn | Mặt sau chân | ||
| Côn lôn | Bàng quang kinh | Chẩm, gáy | Bả vai, xương cùng | Bên ngoài chân | |
| Thái xung | Can kinh | Đỉnh đầu | Mắt, họng, thanh quản | Vùng bụng dưới | Bên trong chân |
| Hoàn khiêu | Đởm kinh | Bên ngoài sau chân | |||
| Dương lăng | Đởm kinh | Thái-dương | Vùng bên hông | Bên ngoài trước chân | |
| Thông lý | Tâm kinh | Họng, thanh quản | Vùng ngực miệng | Phía tay trụ | |
| Liệt khuyết | Phế kinh | Thái-dương, cổ | Miệng | Phía tay quay | |
