Chân vũ thang
Thành phần:
Phục linh 12g Bạch thược 12 g
Sinh khương 8 g Phụ tử 8 g
Bạch truật 12g
Cách dùng: Sắc uống lúc thuốc còn ấm, chia làm 3 lần trong ngày.
Công dụng: Ôn dương lợi thuỷ.
Chủ trị:
Tỳ thận dương hư, thủy khí đình ở trong: Tiểu tiện không thông lợi, chân tay nặng nề, bụng đau, đi lỏng, hoặc chân tay phù nề, không khát, rêu trắng, mạch trầm.
Bệnh thái dương: Ra mồ hôi, song bệnh không giải, vẫn nóng, tâm hạ đập, đầu váng, người mệt, lười vận động.
Phân tích phương thuốc: Phương này có Phụ tử đại tân, đại nhiệt có tác dụng ôn thận trợ dương để hoá khí hành thuỷ, kiêm ấm tỳ thổ để ôn vận thuỷ thấp, là quân. Phục linh, Bạch truật kiện tỳ lợi thấp, đạm thẩm lợi thuỷ khiến thuỷ khí theo tiểu tiện mà ra ngoài, là thần. Sinh khương ôn tán, vừa giúp Phụ tử ôn dương đuổi hàn, vừa phối ngũ với Phục linh, Bạch truật tán thuỷ thấp, là tá. Bạch thược có tác dụng lợi tiểu tiện để hành thuỷ khí, nhu can để chống đau bụng và liễm âm thư cân để chống run gân, máy thịt. Phối ngũ các vị ấm tỳ thận, lợi thuỷ thấp, phát huy công dụng ôn dương lợi thuỷ.
Gia giảm:
Nếu ho thêm Ngũ vị tử, Tế tân, Can khương.
Nếu tiểu tiện không thông lợi bỏ Phục linh.
Nếu ỉa lỏng bỏ Thược dược, gia thêm Can khương.
Nếu nôn bỏ Phụ tử, tăng Sinh khương.
Nếu dương hư hàn thấp xâm nhập bên trong làm thân thể xương khớp đau ê ẩm, sợ lạnh bỏ Phục linh.
Chân tay lạnh, mạch trầm vi thì bỏ Sinh khương, thêm Nhân sâm 2 lạng để ôn kinh trợ dương, khu hàn hoá thấp gọi là Phụ tử thang (Thương hàn luận).
Ứng dụng lâm sàng: Ngày nay thường dùng điều trị viêm thận cấp, phù tim, thiểu năng tuyến giáp, viêm phế quản mạn tính, viêm ruột mạn tính, lao ruột.
